Ọrịa ịba

Malaba bụ ọrịa parasit na-emetụta oke ikuku ọkụ, ahụ jijiji na-akpata, ọrịa na-efe efe, na anaemia.

Ọrịa nje na-akpata ịba. A na-ebunye ya ụmụ mmadụ site na aru nke anwụnta anwụrụ na-ebute ọrịa. Mgbe ọrịa gasịrị, nje ndị ahụ (akpọrọ sporozoites) na-esite n'ọbara gabiga imeju. N'ebe ahụ, ha tozuru ma hapụ ụdị nje ndị ọzọ, a na-akpọ merozoites. Ngwurugwu ndị ahụ na-abanye n'ọbara ma na-ebute ọbara uhie uhie.

Ngwurugwu ndị ahụ na-amụba n'ime mkpụrụ ndụ ọbara uhie. Mkpụrụ ndụ ndị ahụ mepee n’ime awa 48 ruo 72 ma bunyekwu mkpụrụ ndụ uhie uhie. Mgbaàmà mbụ na - apụtakarị ụbọchị iri ruo izu anọ mgbe ọrịa gachara, ọ bụ ezie na ha nwere ike ịpụta dị ka ụbọchị asatọ ma ọ bụ ogologo oge otu afọ mgbe ọrịa gasịrị. Mgbaàmà ahụ na-eme na okirikiri nke 48 ruo 72 awa.

Ọtụtụ mgbaàmà na-akpata:

• Ntọhapụ nke merozoites n'ime ọbara
• Anaemia sitere na mbibi nke mkpụrụ ndụ ọbara uhie
• A na-ewepụta nnukwu hemoglobin na-ekesa mgbe sel ọbara uhie mepere

Ba pụkwara ibufere nne site n’afọ ime nwa ya bu n’afọ (nke eburu n’uche) ma mịnye ya ọbara. Anwụnta nwere ike iburu ịba na oke oyi, mana nje na-apụ n'anya n'oge oyi.

Ọrịa a bụ nnukwu nsogbu ahụike n'ọtụtụ ebe okpomọkụ na subtropics. Forlọ Ọrụ Na-ahụ Maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na-eme atụmatụ na enwere ịba 300 na 500 nde kwa afọ. Ihe karịrị nde mmadụ 1 nwụrụ ya. Ọrịa ịba bụ nnukwu ọrịa na-eme ndị njem na-ekpo ọkụ.

N’ebe ụfọdụ n’ụwa, anwụnta ndị na-akpata ịba amalitewo iguzogide ụmụ ahụhụ. Ọzọkwa, nje ndị ahụ amalitewo iguzogide ụfọdụ ọgwụ nje. Ọnọdụ ndị a emeela ka o sie ike ịchịkwa ọnụego ọrịa na mgbasa nke ọrịa a.

Mgbaàmà gụnyere:

• Anaemia (ọnọdụ nke ahụ anaghị enwe sel ọbara ọbara zuru oke zuru oke)
• Ọbara nwere ọbara
• Chi, oyi, ọsụsọ
• Coma
• Ọgba aghara
• Isi ọwụwa
• Jaundice
• Mgbu mgbu
• Ọgbọ na ọgbụgbọ

N'oge nyocha nke anụ ahụ, onye na-ahụ maka ahụike nwere ike ịchọta imeju ma ọ bụ abawanye ụba.

Ule a mere gụnyere:

• Nnyocha nyocha ngwa ngwa, nke na-adịkarị n'ihi na ọ dị mfe iji ma chọọ obere ọzụzụ site n'aka ndị ọrụ nyocha ụlọ nyocha
• Ọbara ịba na-ewe awa isii rue elekere 12 iji wee chọpụta nchoputa ahụ
• Ọnụọgụ ọbara zuru oke (CBC) ga-achọpụta anaemia ma ọ bụrụ na ọ dị

Ọrịa ịba, ọkachasị ịba aghara, bụ ihe mberede ahụike chọrọ ụlọ ọgwụ. A na-ejikarị chloroquine agwọ ọrịa ịba. Mana ọrịa na-eguzogide chloroquine bụ ihe a na-ahụkarị n'akụkụ ụfọdụ nke ụwa.

Ọgwụgwọ ọgwụgwọ maka ọrịa chloroquine na-eguzogide gụnyere:

• Artemisinin sitere na ihe ndi ozo, gunyere artemether na lumefantrine
• Atovaquone-proguanil
• Usoro nke quinine, yana doxycycline ma ọ bụ clindamycin
• Mefloquine, yana mkpokọta na artesunate ma ọ bụ doxycycline

Nhọrọ nke ọgwụ na-adabere, n'akụkụ ụfọdụ, ebe ị butere ọrịa ahụ.

Enwere ike ịchọ nlekọta ahụike, gụnyere mmiri mmiri site na akwara (IV) na ọgwụ ndị ọzọ na iku ume (akụkụ okuku ume).

A na-atụ anya na nsonaazụ ga-adị mma n'ọtụtụ ọnọdụ ịba na ọgwụgwọ, mana dara ogbenye na ọrịa falciparum nwere nsogbu.

Nsogbu ahụike nke ịba nwere ike ịgụnye:

• Brain ọrịa (cerebritis)
• Mbibi nke mkpụrụ ndụ ọbara (hemolytic anaemia)
• Akụrụ ọdịda
• Ọkpụkpụ imeju
• Meningitis
• Ikuku ume iku ume site na mmiri dị na ngụgụ (akpa ume edema)
• Mgbapu nke spple na-eduga n'ọbara ọgbụgba dị n'ime (ọbara ọgbụgba)

Kpọọ onye na-ahụ maka ahụike gị ma ọ bụrụ na ị nwee ahụ ọkụ na isi ọwụwa mgbe ị gachara mba ọ bụla.

Imirikiti ndị bi na ebe ọrịa ịba na-arịkarị nwere ọgụ ọria nwere. Ndị ọbịa agaghị enwe nsogbu ma were ọgwụ mgbochi.

Ọ dị mkpa ịhụ onye nlekọta ahụike gị nke ọma tupu njem gị. Nke a bụ n'ihi na ọgwụgwọ nwere ike ịmalite ogologo oge dị ka izu 2 tupu ị gaa mpaghara ahụ, ma gaa n'ihu otu ọnwa mgbe ịhapụ mpaghara ahụ. Imirikiti ndị njem si na United States na-ebute ịba anaghị eme ihe ọ bụla kwesịrị ekwesị.

Typesdị ọgwụ ịba na-ede akwụkwọ na-adabere na mpaghara ị gara. Ndị njem na South America, Africa, mpaghara India, Asia, na South Pacific kwesịrị ị oneụ otu n'ime ọgwụ ndị a: mefloquine, doxycycline, chloroquine, hydroxychloroquine ma ọ bụ atovaquone-proguanil. Ọbụna ụmụ nwanyị dị ime kwesịrị ịtụle ị takingụ ọgwụ mgbochi n'ihi na ihe egwu dị na nwa ebu n'afọ site na ọgwụ pere mpe karịa ihe egwu ibute ọrịa a.

Chloroquine bụ ọgwụ ahọpụtara maka ichebe megide ịba. Mana n'ihi mgbochi, a na-atụ aro ya maka ojiji na mpaghara ebe Plasmodium vivax, P oval, na P ịba dị.

Ọrịa Falciparum na-arịwanye elu na ọgwụ mgbochi ịba akwadoro ọgwụ ndị a tụrụ aro gụnyere mefloquine, atovaquone / proguanil (Malarone), na doxycycline.

Gbochie anwụnta na-ata arụ site na:

• Yiri uwe nchebe n'elu aka gị na ụkwụ gị
• Iji ụgbụ anwụnta na-ehi ụra
• Iji ọgwụ ahụhụ

Maka ozi gbasara ịba na ọgwụ mgbochi, gaa na websait CDC: www.cdc.gov/malaria/travelers/index.html.

Ọrịa quartan; Ọrịa Falciparum; Ọrịa Biduoterian; Blackwater ọkụ; Tertian ịba; Plasmodium

• Ọrịa ịba - enyo na-ahụ nje ndị ọzọ
• Anwụnta, okenye na-eri nri na akpụkpọ
• Anwụnta, akwa akwa
• Anwụnta - larvae
• Anwụnta, pupa
• Riaba, microscopic na-ele ụmụ nje ndị ọzọ anya
• Malaria, photomicrograph nke nje ndị ọzọ
• Ọrịa ịba

Ansong D, Seydel KB, Taylor TE. Ọrịa ịba. Na: Ryan ET, Hill DR, Solomon T, Aronson NE, Endy TP, eds. Hunter’s Tropical Medicine na Ọrịa Na-efe Ọrịa. Nke iri. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi nke 101.

Fairhurst RM, Wellems TE. Ịba (umu plasmodium). Na: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, na Bennett Prinkpụrụ na Omume nke Ọrịa Na-efe Ọrịa. Agba nke 9. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 274.

Onye nweere onwe ya. Nchedo ndị njem. Na: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, na Bennett cikpụrụ na Omume nke Ọrịa Na-efe Ọrịa. Agba nke 9. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 318.