Apraxia

Apraxia bụ nkwarụ nke ụbụrụ na ụjọ nke mmadụ na-enweghị ike ịrụ ọrụ ma ọ bụ mmegharị mgbe a jụrụ ya, n'agbanyeghị:

• Arịrịọ ma ọ bụ iwu ahụ ghọtara
• Ha dị njikere ịrụ ọrụ ahụ
• Mkpụrụ ahụ dị mkpa iji rụọ ọrụ ahụ nke ọma
• Ọrụ nwere ike ọ mụtaworị

Apraxia bụ ihe na-emebi ụbụrụ. Mgbe apraxia malitere na onye nwere ike ịrụ ọrụ ma ọ bụ ikike, a na-akpọ ya apraxia enwetara.

Ihe kachasị akpata apraxia enweta bụ:

• Ọrịa ụbụrụ
• Ọnọdụ nke na - eme ka ụbụrụ na ụbụrụ na-akawanye njọ (ọrịa neurodegenerative)
• Mgbaka
• Ọkụ
• Ọkpụkpụ ụbụrụ na-emerụ ahụ
• Hydrocephalus

Apraxia nwekwara ike ịhụ mgbe a na-amụ nwa. Mgbaàmà na-apụta ka nwatakiri na-eto ma na-eto. Ihe kpatara ya amaghị.

Apraxia nke ikwu okwu na-enwekarị nsogbu nsogbu okwu a na-akpọ aphasia. Dabere n’ihe kpatara apraxia, ọtụtụ ụbụrụ ndị ọzọ ma ọ bụ nsogbu sistemụ ụjọ nwere ike ịdị.

Onye nwere apraxia enweghị ike ijikọ mmegharị akwara ziri ezi. Mgbe ụfọdụ, a na-eji okwu ma ọ bụ omume dị nnọọ iche karịa nke onye ahụ bu n'obi ikwu ma ọ bụ mee. Onye ahụ na-ahụkarị mmejọ ahụ.

Mgbaàmà nke apraxia nke okwu gụnyere:

• Okwu, okwu ma ọ bụ okwu efu ahapụrụ iche, ugboro ugboro. Ọ ga-esiri onye ahụ ike ijikọta okwu n’usoro kwesịrị ekwesị.
• Na-agbasi mbọ ike ịkpọ okwu ziri ezi
• Nsogbu karie iji okwu ogologo, ma obu oge niile, ma obu mgbe ufodu
• Ikike iji ahịrịokwu dị mkpirikpi, kwa ụbọchị ma ọ bụ okwu (dị ka "Kedu ka ị mere?") Na-enweghị nsogbu
• Ike edetu ka mma n’ikwu okwu

Dị ndị ọzọ nke apraxia gụnyere:

• Buccofacial ma ọ bụ orofacial apraxia. Enweghi ike ịmegharị mmegharị nke ihu na-achọ, dị ka ịcha egbugbere ọnụ, ịgbatị ire, ma ọ bụ ịfụ mkpọrọhịhị.
• Ezigbo apraxia. Enweghi ike ịrụ ọrụ mmụta, ọrụ mgbagwoju anya n'usoro kwesịrị ekwesị, dị ka itinye sọks tupu etinye akpụkpọ ụkwụ.
• Ideomotor apraxia. Enweghi ike iji aka gị rụọ ọrụ mmụta mgbe enyere ihe ndị dị mkpa. Dị ka ihe atụ, ọ bụrụ na e nye ya onye na-enweghị akọ, ọ pụrụ ịnwa iji ya dee ya dị ka a ga-asị na ọ bụ mkpịsị odee.
• Bbọ-kinetic apraxia. O siri ike ịme ngagharị ziri ezi na ogwe aka ma ọ bụ ụkwụ. Ọ gaghị ekwe omume ịpị uwe elu ma ọ bụ kee akpụkpọ ụkwụ. Na gait apraxia, ọ gaghị ekwe omume mmadụ iwere obere ije. A na-ahụkarị Gait apraxia na mgbali nkịtị hydrocephalus.

Enwere ike ime nyocha ndị a ma ọ bụrụ na amaghị ihe kpatara ọgba aghara ahụ:

• Nyocha CT ma ọ bụ MRI nke ụbụrụ nwere ike inye aka igosi ụbụrụ, ọrịa strok, ma ọ bụ mmerụ ụbụrụ ọzọ.
• Enwere ike iji electroencephalogram (EEG) wepu ọrịa akwụkwụ na-akpata apraxia.
• Enwere ike ịme ọkpọ azụ iji chọpụta maka mbufụt ma ọ bụ ọrịa na-emetụta ụbụrụ.

Ekwesịrị iji nyocha asụsụ na ọgụgụ isi tozuru etozu ma ọ bụrụ na enyo enyo a na-enyo enyo. Ule maka nsogbu mmụta ndị ọzọ enwere ike ịdị mkpa.

Ndị nwere ọrịa apraxia nwere ike irite uru na ọgwụgwọ site na otu ndị ọrụ ahụike. Ndị otu ahụ gụnyekwara ndị ezinụlọ.

Ndị na-agwọ ọrịa na ndị na-ekwu okwu n’ọrụ na-arụ ọrụ dị mkpa n’inyere ma ndị nwere apraxia na ndị na-elekọta ha aka ịmụta ụzọ ha ga-esi mee ihe banyere ọrịa a.

N'oge ọgwụgwọ, ndị na-agwọ ọrịa ga-elekwasị anya na:

• Ikwugharị ụda ugboro ugboro iji kụzie mmegharị ọnụ
• Na-ebelata okwu onye ahụ
• Achingkụzi usoro dị iche iche iji nyere aka na nkwukọrịta

Ghọta na ọgwụgwọ nke ịda mbà n’obi dị mkpa maka ndị nwere apraxia.

Iji nyere aka na nkwukọrịta, ezinụlọ na ndị enyi kwesiri:

• Zere inye ntụziaka dị mgbagwoju anya.
• Jiri ahịrịokwu dị mfe iji zere nghọtahie.
• Kwuo okwu n’olu nd i na-ad igh i mma. Okwu apraxia abụghị nsogbu ịnụ ihe.
• Echekwala na onye ahụ ghọtara ya.
• Nye ihe enyemaka maka nkwukọrịta, ọ bụrụ na ọ ga-ekwe mee, dabere na mmadụ na ọnọdụ ya.

Ndụmọdụ ndị ọzọ maka ibi ndụ kwa ụbọchị gụnyere:

• Nọgide na-enwe ọnọdụ dị jụụ, nke dị jụụ.
• Wepụta oge gosi onye nwere apraxia otu esi arụ ọrụ, ma nye oge zuru oke ka ha rụọ ya. Ajụla ha ka ha megharịa ọrụ ahụ ma ọ bụrụ na ha na-agba mgba nke ọma na ime ya ga-eme ka nkụda mmụọ.
• Tụọkwa ụzọ ndị ọzọ iji mee otu ihe ahụ. Dịka ọmụmaatụ, zụta akpụkpọ ụkwụ na nko na akaghị mmechi kama eriri.

Ọ bụrụ na ịda mbà n'obi ma ọ bụ nkụda mmụọ siri ike, ndụmọdụ ahụike uche nwere ike inye aka.

Otutu ndi mmadu apraxia enweghizi ike inwere onwe ha ma ha nwe nsogbu n’eme ihe ndi ha na eme kwa ubochi. Jụọ onye nlekọta ahụike nke ihe omume nwere ike ọ gaghị adị mma. Zere ihe omume nke nwere ike ịkpata mmerụ ahụ ma were usoro nchekwa kwesịrị ekwesị.

Inwe apraxia nwere ike iduga:

• Nsogbu mmụta
• Obere nsọpụrụ onwe
• Nsogbu mmekọrịta

Kpọtụrụ onye na-eweta ya ma ọ bụrụ na ọ na-esiri mmadụ ike ịrụ ọrụ kwa ụbọchị ma ọ bụ nwee mgbaàmà ndị ọzọ nke apraxia mgbe ọrịa strok ma ọ bụ mmerụ ụbụrụ gasịrị.

Mbelata ihe ize ndụ nke ọrịa strok na mmerụ ụbụrụ nwere ike inye aka gbochie ọnọdụ ndị na-eduga na apraxia.

Okwu apraxia; Dyspraxia; Nsogbu okwu - apraxia; Okwu apraxia nke umuaka; Apraxia nke okwu; Apraxia enwetara

Basilakos A. Oge a na-abịakwute njikwa nke apraxia nke ọrịa post-stroke. Okwu Okwu nke Semin. 2018; 39 (1): 25-36. PMID: 29359303 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29359303/.

Kirshner HS. Dysarthria na apraxia nke okwu. Na: Daroff RB, Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, eds. Ọkpụkpụ Bradley na Clinical Practice. Nke 7. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016: isi 14.

National Institute na Ntị Chiri na Mkpokọta Nkwurịta Okwu Ndị Ọzọ. Apraxia nke okwu. www.nidcd.nih.gov/health/apraxia-speech. Emelitere October 31, 2017. Nweta August 21, 2020.