Epidural hematoma

Epidural hematoma (EDH) na - agba obara n’etiti okpokoro isi na mkpuchi nke ụbụrụ (akpọrọ dura).

EDH na-ebutekarị site na mgbaji okpokoro isi n'oge nwata ma ọ bụ oge uto. Akpụkpọ ahụ nke na-ekpuchi ụbụrụ adịghị ka okpokoro isi dị ka ọ dị na ndị okenye na ụmụaka ndị na-erubeghị afọ 2. Ya mere, ụdị ọbara ọgbụgba a na-ahụkarị ndị na-eto eto.

EDH nwekwara ike ime n'ihi mgbapu nke arịa ọbara, na-abụkarị akwara. Mbara ọbara ahụ ga-agbazi oghere dị n’etiti dura na okpokoro isi.

Ọkpụkpụ okpokoro isi na-adọwa arịa ndị emetụtara. Ọkpụkpụ ndị a na-abụkarị n'ihi nnukwu mmerụ ahụ n'isi, dịka nke ọgba tum tum, ịnyịnya ígwè, skateboard, ịbanye snow, ma ọ bụ ihe mberede ụgbọala kpatara.

Ọbara ọgbụgba na-ebute mkpokọta ọbara (hematoma) nke na-agbanye ụbụrụ. Nrụgide dị n'ime isi (intracranial pressure, ICP) na-abawanye ngwa ngwa. Nrụgide a nwere ike ibute ọtụtụ mmerụ ụbụrụ.

Kpọtụrụ onye na-ahụ maka ahụike maka mmerụ ọ bụla nke isi nke na-ebute nkwụsịtụ nke nsụhọ, ma ọ bụ ọ bụrụ na enwere ihe mgbaàmà ọ bụla mgbe ọnyá isi gasịrị (ọbụlagodi enweghị uche).

Dị ihe mgbaàmà na-egosi EDH bụ enweghị uche, na-esote ịmụrụ anya, mgbe ahụ ọ na-amaghị nke ọzọ. Mana ụkpụrụ a nwere ike Ọ gaghị apụta na mmadụ niile.

Ihe mgbaàmà kachasị mkpa nke EDH bụ:

• Mgbagha
• Dizzziness
• Rowsra ụra ma ọ bụ ọkwa nke ịmụrụ anya gbanwere
• Mụbawanyewanye anya n'otu anya
• Isi ọwụwa
• Isi mmerụ ahụ ma ọ bụ mmerụ ahụ na-esochi uche, oge ịmụrụ anya, mgbe ahụ ọ na-akawanye njọ na-amaghị ama
• Nausea ma ọ bụ vomiting
• Adịghị ike na akụkụ ahụ, na-abụkarị n'akụkụ na-abụghị akụkụ site n'akụkụ ya na ụmụ akwụkwọ abawanye
• Ihe ọdịdọ nwere ike ime n'ihi mmetụta isi

Ihe mgbaàmà a na-apụtakarị n’ime nkeji oge ruo ọtụtụ awa mgbe isi merụrụ ahụ ma gosipụta ọnọdụ mberede.

Mgbe ụfọdụ, ọbara ọgbụgba anaghị ebido ruo ọtụtụ awa mgbe isi merụrụ ahụ. Mgbaàmà nke nrụgide na ụbụrụ anaghị eme ozugbo.

Nyocha ụbụrụ na ụjọ (nyocha) na-egosi na akụkụ ụfọdụ nke ụbụrụ anaghị arụ ọrụ nke ọma (dịka ọmụmaatụ, enwere ike ịnwe ogwe aka n'akụkụ otu akụkụ).

Ule a nwekwara ike igosi akara nke ICP mụbara, dị ka:

• Isi ọwụwa
• Mbibi
• Mgbagha
• Ọgbọ na ọgbụgbọ

Ọ bụrụ na enwekwu ICP, ịwa ahụ mberede nwere ike ịdị mkpa iji belata nrụgide ahụ ma gbochie mmerụ ụbụrụ ọzọ.

Isi CT na-enweghị ọdịiche ga-akwado nyocha nke EDH, ma gosipụta kpọmkwem ebe hematoma na mgbaji ọkpụkpụ ọ bụla metụtara. MRI nwere ike ịba uru iji chọpụta obere epidural hematomas sitere na ndị na-adịghị ike.

EDH bụ ọnọdụ mberede. Ọgwụgwọ mgbaru ọsọ gụnyere:

• Ime ihe iji zọpụta ndụ onye ahụ
• Symptomschịkwa mgbaàmà
• Na-ebelata ma ọ bụ na-egbochi ụbụrụ na-adịgide adịgide ụbụrụ

Enwere ike ịchọ usoro nkwado ndụ. Surgerywa ahụ mberede na-adịkarị mkpa iji belata nrụgide n'ime ụbụrụ. Nke a nwere ike ịgụnye igwu obere oghere n’okpokoro isi iji belata nrụgide ma mee ka ọbara gbapụ n’èzí okpokoro isi.

Nnukwu hematomas ma ọ bụ mkpụkọ ọbara siri ike nwere ike ọ dị mkpa ka ewepụ ya site na oghere buru ibu na okpokoro isi (craniotomy).

Ọgwụ ndị e ji eme ihe na mgbakwunye na ịwa ahụ ga-adịgasị iche dị ka ụdị na ogo nke mgbaàmà na mbibi ụbụrụ nke na-eme.

Enwere ike iji ọgwụ antiseiz iji chịkwaa ma ọ bụ gbochie njide. Enwere ike iji ọgwụ ụfọdụ akpọrọ ọgwụ ndị na-eme ka ọrịa ghara ịda ada.

Maka ndị na-eme ka ọbara dị ọcha ma ọ bụ ndị nwere nsogbu ọgbụgba, ọgwụgwọ iji gbochie ọbara ọgbụgba ọzọ nwere ike ịdị mkpa.

EDH nwere nnukwu ọnwụ ma ọ bụrụ na ọwaghị ahụ. Ọbụna na nlekọta ahụike ngwa ngwa, ihe egwu dị egwu nke ọnwụ na nkwarụ ka dị.

Enwere ihe egwu nke ụbụrụ na-adịgide adịgide, ọbụlagodi ma ọ bụrụ na a na-agwọ EDH. Mgbaàmà (dị ka ihe ọdịdọ) nwere ike ịdịgide ruo ọtụtụ ọnwa, ọbụlagodi mgbe a gwọchara ya. Ka oge na-aga, ha nwere ike ghara ịdị na-emekebe ma ọ bụ na-apụ n'anya. Ihe ọdịdọ nwere ike ịmalite ruo afọ 2 mgbe mmerụ ahụ gasịrị.

Na ndị okenye, ọtụtụ mgbake pụtara na ọnwa isii mbụ. Ọ na-abụkarị na enwere ọganihu karịa afọ 2.

Ọ bụrụ na enwere mmebi nke ụbụrụ, mgbake zuru oke agaghị adị. Nsogbu ndị ọzọ gụnyere mgbaàmà na-adịgide adịgide, dị ka:

• Herniation nke ụbụrụ na coma na-adịgide adịgide
• Nkịtị nrụgide hydrocephalus, nke nwere ike iduga adịghị ike, isi ọwụwa, enweghị ike, na nsogbu ije
• Ahụ mkpọnwụ ma ọ bụ enweghị mmetụta (nke malitere n'oge mmerụ ahụ)

Gaa na ụlọ mberede ma ọ bụ kpọọ 911 ma ọ bụ nọmba mberede mpaghara ma ọ bụrụ na mgbaàmà nke EDH emee.

Ọkpụkpụ ọnya na-eme mgbe mgbe na isi ọnya. Ọ bụrụ na ị ga-ebugharị onye ahụ tupu enyemaka abịarute, gbalịa idebe ya olu.

Kpọọ onye na-eweta ya ma ọ bụrụ na mgbaàmà ndị a adịgide mgbe a gwọchara gị:

• Icheta ihe ma ọ bụ nsogbu ilekwasị anya
• Dizzziness
• Isi ọwụwa
• Nchegbu
• Nsogbu banyere ikwu okwu
• Ọnwụ nke mmegharị ahụ n’akụkụ ahụ mmadụ

Gaa na ụlọ mberede ma ọ bụ kpọọ 911 ma ọ bụ nọmba mberede mpaghara ọ bụrụ na mgbaàmà ndị a amalite mgbe a gwọchara gị:

• Nsogbu iku ume
• Ọdịdọ
• Mụ akwụkwọ anya amaro anya ma ọ bụ ụmụ akwụkwọ abụrụghị otu
• Mbelata nke nzaghachi
• Loss nke nsụhọ

EDH agaghị egbochili ya ozugbo isi merụrụ ahụ.

Iji belata ihe egwu nke isi ọnya, jiri akụrụngwa nchekwa dị mma (dịka okpu siri ike, okpu igwe ma ọ bụ okpu ọgba tum tum, na eriri oche).

Soro usoro nchekwa na ọrụ na egwuregwu na egwuregwu. Iji maa atụ, amaba n’ime mmiri ma ọ bụrụ na a maghị omimi mmiri ma ọ bụ na o nwere ike ịdị n’okwute.

Extradural hematoma; Ọbara ọgbụgba; Ọbara Epidural; EDH

National Institute of Neurological Disorders na ebe nrụọrụ weebụ strok. Ọrịa ụbụrụ na-akpata traumatic: nwee olile anya site na nyocha. www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Hope-Through-Research/Traumatic-Brain-Injury-Hope-Through. Emelitere April 24, 2020. Nweta November 3, 2020.

Shahlaie K, Zwienenberg-Lee M, Muizelaar JP. Clinical pathophysiology nke traumatic ụbụrụ mmerụ ahụ. Na: Winn HR, ed. Youmans na Winn Winwa Ahụ Neurological. Nke 7. Philadelphia, PA: Elsevier; 2017: isi 346.

Wermers JD, Hutchison LH. Nsogbu. Na: Coley BD, ed. Ihe ngosi Caffey's Pediatric Diagnostic Imaging. Nke 13. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019: isi 39.