Ọgbawa kachasị njọ na US History

Ndinaya

• 1633-1634: Kịtịkpa si Europe biri
• 1793: Yellow fever sitere na Caribbean
• 1832-1866: Ọrịa ọgbụgbọ na ebili mmiri atọ
• 1858: Ahụ ọkụ na-acha uhie uhie bịakwara na ebili mmiri
• 1906-1907: “Typhoid Mary”
• 1918: H1N1 flu
• 1921-1925: Ọrịa Diphtheria
• 1916-1955: Ọnụ ọgụgụ kasị elu nke polio
• 1957: H2N2 flu
• 1981-1991: Ọrịa adọ adọ nke abụọ
• 1993: Mmiri emetọ na Milwaukee
• 2009: H1N1 flu
• 2010, 2014: ụkwara ụkwara
• 1980s to present: HIV na AIDS
• 2020: COVID-19
• Nwee mmelite
• Mmụta
• Chebe onwe gị na ezinụlọ gị

Ọrịa bụ site na erslọ Ọrụ nke Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa (CDC) dị ka mmụba na mberede nke ọnụ ọgụgụ nke ọrịa na-efe efe n'ime obodo ma ọ bụ mpaghara ala n'oge oge ụfọdụ.

Ọbara n'ọtụtụ ọrịa otu ọrịa na mpaghara karịrị ihe ndị ọrụ ahụike na-atụ anya ịhụ bụ ntiwapụ. Enwere ike iji okwu ndị ahụ na-agbanwerịta ibe ha, agbanyeghị na a na-ahụta ọrịa na-efe efe ka ebe niile.

Kemgbe ọtụtụ afọ, ọtụtụ ntiwapụ nke ọrịa na-efe efe emeela ma gbasaa na United States.

1633-1634: Kịtịkpa si Europe biri

Kịtịkpa bịara North America na 1600s. Udọn̄ọ emi ama esịne ọkpọsọn̄ ufiopidem, ọkpọsọn̄ ufiopidem, ọkpọsọn̄ ubiak, ye mbukpọn̄. Ọ malitere na Northeast na ndị amaala America bibiri ya ka ọ gbasara ọdịda anyanwụ.

N’afọ 1721, ihe karịrị ọrịa 6,000 sitere na Boston bi na 11,000. Ihe dị ka mmadụ 850 nwụrụ site n'ọrịa ahụ.

Na 1770, Edward Jenner mepụtara ogwu site na pox cow. Ọ na - enyere ahụ aka ibute kịtịkpa n’ebughị ọrịa.

Ugbu a: Mgbe e mechara nnukwu ọgwụ mgbochi ọrịa na 1972, kịtịkpa si United States apụla. N'ezie, ịgba ọgwụ mgbochi adịghịzi mkpa.

1793: Yellow fever sitere na Caribbean

Otu oge ọkọchị, ndị gbara ọsọ ndụ na-agbapụ ọrịa na-acha odo odo na Caribbean Islands banyere Philadelphia, na-ebu nje ahụ.

Yellow fever na-eme ka akpụkpọ ahụ na-acha odo odo, ahụ ọkụ, na ịgba agbọ ọbara. N'ime oge ntiwapụ nke 1793, e mere atụmatụ na pasent 10 nke ndị bi n'obodo ahụ nwụrụ na ọtụtụ ndị ọzọ gbapụrụ obodo ahụ iji zere ya.

Emepụtara ọgwụ mgbochi wee nye ikikere na 1953. Otu ogwu ọgwụ zuru oke maka ndụ. A na-atụkarị aro ya maka ọnwa 9 ahụ na okenye, ọkachasị ma ọ bụrụ na ị bi ma ọ bụ gaa njem n’ebe dị egwu.

Nwere ike ịchọta ndepụta nke mba ebe akwadoro ọgwụ mgbochi maka njem na weebụsaịtị nke forlọ Ọrụ Maka Mgbochi Ọrịa na Mgbochi Ọrịa (CDC).

Ugbu a: Anwụnta bụ isi ihe kpatara ọrịa a si agbasasị, ọkachasị na mpaghara dịka Central America, South America, na Africa. Iwepu anwụnta enweela ihe ịga nke ọma n'ịchịkwa ịba anya odo.

Ọ bụ ezie na ahụ ọkụ na-acha odo odo enweghị ọgwụgwọ, onye gbakere n'ọrịa ahụ na-aghọ onye na-alụ ọgụ n'oge ndụ ya niile.

1832-1866: Ọrịa ọgbụgbọ na ebili mmiri atọ

United States nwere ajọ ebili atọ nke ọgbụgbọ na ọnyụnyụ, ọrịa nke eriri afọ, n'agbata 1832 na 1866. Ọrịa ahụ malitere na India wee gbasaa ọsọ ọsọ gafee ụwa site n'ụzọ azụmahịa.

New York City bụ obodo US mbụ nwere mmetụta na mmetụta. N'etiti onu ogugu ndi mmadu nwụrụ na nnukwu obodo.

O doghi anya ihe kwụsịrị ọrịa a, mana ọ nwere ike ịbụ mgbanwe nke ihu igwe ma ọ bụ iji usoro mkpuchi iche. Ka ọ na-erule mmalite 1900s, ntiwapụ nke ọrịa akwụsịwo.

Ọgwụgwọ ozigbo ahụ dị oke mkpa maka na ọnyụnyụ nwere ike ịkpata ọnwụ. Ọgwụgwọ gụnyere ọgwụ nje, zinc supplementation, na rehydration.

Ugbu a: Ọrịa ọgbụgbọ ka na-ebute ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu afọ n'ụwa niile, dịka CDC si kwuo. Mmiri nsị na ịgwọ mmiri nke oge a enyela aka ikpochapụ ọgbụgbọ na ọnyụnyụ na mba ụfọdụ, mana nje ahụ ka nọ ebe ndị ọzọ.

Can nwere ike ịnweta ọgwụ mgbochi maka ọgbụgbọ na ọnyụnyụ ma ọ bụrụ na ị na-eme atụmatụ ịga ebe ndị nwere nnukwu nsogbu. Zọ kachasị mma iji gbochie ọnya ọgbụgbọ bụ ịsacha aka gị na ncha na mmiri ma zere ị drinkingụ mmiri emetọ.

1858: Ahụ ọkụ na-acha uhie uhie bịakwara na ebili mmiri

Ahụ ọkụ na-acha uhie uhie bụ ọrịa nje nwere ike ịpụta mgbe ọnya strep gasịrị. Dị ka ọgbụgbọ na ọnyụnyụ, ọrịa na-acha uhie uhie bịara na ebili mmiri.

Ahụ ọkụ na-acha uhie uhie na-abụkarị. Ọ dị obere na ụmụaka n'okpuru 3. Ndị okenye ndị ha na ụmụaka na-arịa ọrịa nwere nsogbu dị elu.

Ihe omumu omumu ochie na-ekwu na oria uhie na-achoghi n'ihi nri kwesiri ekwesi, mana nyocha egosiputara na oganihu banyere aru ike mmadu bu ihe kpatara ya.

Ugbu a: Enweghị ọgwụ mgbochi iji gbochie strep akpịrị ma ọ bụ uhie uhie. Ọ dị mkpa ka ndị nwere ọrịa mgbaàmà strep chọọ ọgwụgwọ ngwa ngwa. Dọkịta gị ga-ejikarị ọgwụ nje na-agwọ ahụ ọkụ na-acha uhie uhie.

1906-1907: “Typhoid Mary”

Otu n'ime ọrịa na-efe efe kachasị ukwuu n'oge niile malitere n'etiti 1906 na 1907 na New York.

Mary Mallon, nke ana-akpọkarị "Mary Typhoid," gbasara nje a n'ihe dịka ndị bi na New York 122 n'oge ya dị ka osi nri na ala na ngalaba ụlọ ọgwụ.

Banyere ndị New York bụ ndị butere nje ahụ bụ Mary Mallon nwụrụ. CDC nwuru ngụkọta nke ọnwụ 13,160 na 1906 na 12,670 nwụrụ na 1907.

Nnwale ahụike gosipụtara na Mallon bụ onye na-ebu ahụ ike maka ọrịa ịba ahụ. Typhoid fever nwere ike ibute ọrịa na ntụpọ uhie na-apụta n'obi na afọ.

E mepụtara ọgwụ mgbochi ọrịa na 1911, na ọgwụgwọ ọgwụ mgbochi maka ịba ahụ ọkụ malitere na 1948.

Ugbu a: Taa, ọrịa ịba ahụ́ ọkụ dị ụkọ. Mana ọ nwere ike gbasaa site na ịkpọtụrụ ndị nwere nje a, yana iri nri ma ọ bụ mmiri rụrụ arụ.

1918: H1N1 flu

H1N1 bụ nje na-efe efe nke na-ekesa ụwa niile kwa afọ.

Na 1918, ọ bụ ụdị ọrịa na-akpata ọrịa influenza, nke a na-akpọ mgbe ụfọdụ Ọrịa Spanish (ọ bụ ezie na ọ esiteghị na Spain n'ezie).

Mgbe a lụchara Agha Worldwa nke Mbụ, ọrịa ahụ ji nwayọọ nwayọọ ajụ. Ọ dịghị nke aro ndị a nyere n'oge ahụ (yi ihe mkpuchi, ị drinkingụ mmanụ coal) bụ ọgwụgwọ dị mma. Usoro ọgwụgwọ taa gụnyere ụra akwa, mmiri mmiri, na ọgwụ nje.

Ugbu a: Nsogbu influenza na-agbanwe kwa afọ, na-eme ka ọgwụ mgbochi afọ gara aga ghara ịdị irè. Ọ dị mkpa ịnweta ọgwụ mgbochi gị kwa afọ iji belata ihe egwu gị maka flu.

1921-1925: Ọrịa Diphtheria

Diphtheria rutere elu na 1921, na. Ọ na-ebute ọzịza nke akpụkpọ anụ mucous, gụnyere na akpịrị gị, nke nwere ike igbochi iku ume na ilo.

Mgbe ụfọdụ nsị nje nwere ike ịbanye n'ọbara ma kpatara obi na-egbu egbu na akwara ozi.

Ka ọ na-erule etiti afọ ndị 1920, ndị nchọpụta nyere ọgwụ mgbochi megide ọrịa nje. Ọnụọgụ ọrịa ndị ọrịa agbada na United States.

Ugbu a: Taa, ihe karịrị ụmụaka nọ na United States na-agba ọgwụ mgbochi, dị ka CDC si kwuo. Ndị na-ebute ọrịa a na-eji ọgwụ nje eme ihe.

1916-1955: Ọnụ ọgụgụ kasị elu nke polio

Polio bu oria ojoo nke n’ahu n’aru usoro aru ojoo, na ebute oria ojoo. Ọ na-agbasa site na ịkpọtụrụ ndị nwere ọrịa a.

Ọrịa ahụ mere mgbe niile na United States site na 1950s, na nnukwu ọrịa polio abụọ na 1916 na 1952. N'ime 57,628 metụtara akụkọ na 1952, e nwere 3,145 nwụrụ.

N’afọ 1955, a nabatara ọgwụ mgbochi ọrịa Jonas Salk. A nakweere ya ọsọ ọsọ n'ụwa niile. Efi 1962 reba no, adawurubɔfo dodow a ɛsen biara 910. Akontaabu a edi kan a efi United States no da no adi pefee sɛ efi 1979 reba no, nnipa a wofi amannɔne aba hɔ.

Ugbu a: Inweta ọgwụ mgbochi ọrịa dị ezigbo mkpa tupu ịga njem. E nweghị ọgwụgwọ maka ọrịa polio. Ọgwụgwọ gụnyere ịba ụba nkasi obi na igbochi nsogbu.

1957: H2N2 flu

Nnukwu ọrịa flu mere ọzọ na 1957. Ọrịa H2N2, nke sitere na nnụnụ, bụ nke eburu ụzọ ziga na Singapore na February 1957, mesịa gaa Hong Kong na Eprel 1957.

Ọ pụtara na obodo ndị dị n'ụsọ oké osimiri na United States n'oge okpomọkụ nke 1957.

E mere atụmatụ na ọnwụ dị nde 1.1 n’ụwa niile na.

A na-ahụta ọrịa a na-efe efe dị nro n'ihi na e jidere ya n'oge. Ndị ọkà mmụta sayensị nwere ike ịmepụta ọgwụ mgbochi dabere na ihe ọmụma site na ịmepụta ọgwụ mgbochi ọrịa mbụ na 1942.

Ugbu a: H2N2 anaghịzị agagharị na mmadụ, mana ọ ka na-emetụta nnụnnụ na ezi. O nwere ike ịbụ na nje ahụ nwere ike isi na anụmanụ pụta ọzọ na mmadụ n’ọdịnihu.

1981-1991: Ọrịa adọ adọ nke abụọ

Measles bụ nje na-ebute ahụ ọkụ, imi na-agba agba, ụkwara, anya uhie, na akpịrị mgbu, na emesịa ihe ọkụkụ na-agbasa n'akụkụ ahụ dum.

Ọ bụ ọrịa na-efe efe nke na-agbasa n'ikuku. jidere measles tupu ogwu ahụ. N'akụkụ nke abụọ nke narị afọ 20, ihe ka ọtụtụ n'ọrịa ndị a bụ n'ihi ezughi oke ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa.

Ndị dọkịta malitere ịkwado ọgwụ mgbochi nke abụọ maka onye ọ bụla. Kemgbe ahụ, afọ ọ bụla enweela, agbanyeghị na nke a karịrị na 2019.

Ugbu a: United States ahụbeghị ọrịa akarị pere mpe n'afọ ndị na-adịbeghị anya. CDC na-ekwu na ndị njem na-enweghị ọgwụ mgbochi na-aga mba ọzọ nwere ike bute ọrịa ahụ. Mgbe ha laruru ụlọ na United States, ha na-enyefe ya ndị ọzọ na-anaghị agba ọgwụ mgbochi.

Jide n'aka na ị ga-enweta ọgwụ mgbochi niile dọkịta gị tụrụ aro.

1993: Mmiri emetọ na Milwaukee

Otu n’ime osisi ọgwụgwọ mmiri abụọ Milwaukee bịara metọọ cryptosporidium, nje nke na-ebute ọrịa cryptosporidiosis. Udiri oria ndi a bu akpiri akpiri nku, nku, aru ike, na oria oria.

Nnyocha mbụ emere gosiri mmadụ 403,000 dara ọrịa na mmadụ 69 nwụrụ, dị ka Water Quality & Health Council si kwuo, na-eme ka ọ bụrụ mbibi mmiri kachasị ukwuu na akụkọ ntolite United States.

Otutu ndi mmadu natara onwe ha. N'ime ndị nwụrụ, ihe ka n'ọnụ ọgụgụ emebisiwo usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ.

Ugbu a: Cryptosporidiosis ka na-echegbu onwe ya kwa afọ. CDC na - akọ na ikpe dị n’agbata afọ 2009 na afọ 2017. Ọnụọgụ nke ọgbaghara na ọpụpụ dịgasị iche n’afọ ọ bụla.

Cryptosporidium na-agbasa site na ala, nri, mmiri, ma ọ bụ ịkpọtụrụ nsị rụrụ arụ. Ọ bụ otu n'ime ihe ndị kachasị akpata ọrịa na-ebute site na iji mmiri eji eme egwuregwu n'oge ọkọchị ma nwee ike gbasaa n'ụzọ dị mfe site na ụmụ anụmanụ na-azụ anụ ma ọ bụ na nlekọta ụmụaka.

Jide n'aka na ị na-edebe onwe gị ọcha, dị ka ịsa aka, mgbe ị mara ụlọikwuu, ma ọ bụ mgbe ị metụsịrị anụmanụ aka. Gbochie igwu mmiri ma ọ bụrụ na ị nwere afọ ọsịsa.

2009: H1N1 flu

N'oge opupu ihe ubi nke afọ 2009, achọpụtara nje H1N1 na United States wee gbasaa ngwa ngwa gafee mba na ụwa. Ihe ntiwapụ a mere akụkọ dị ka oke ezì.

Nke ahụ bụ na enwere nde 60.8, ụlọ ọgwụ 274,304, yana ọnwụ 12,469 na United States.

N'ụwa nile, pasent 80 nke ọnwụ a ntiwapụ na-eme atụmatụ ime na ndị na-erughị afọ 65.

Na ngwụcha ọnwa Disemba 2009, ọgwụ mgbochi H1N1 bịara ruo onye ọ bụla chọrọ ya. Nje virus na-arụ ọrụ malitere nwayọ.

Ugbu a: Nsogbu H1N1 ka na-agbasa kwa oge, mana ọ na - akpata ọnwụ ole na ole na ụlọ ọgwụ. Nsogbu influenza na-agbanwe kwa afọ, na-eme ka ọgwụ mgbochi afọ gara aga ghara ịdị irè. Ọ dị mkpa ịnweta ọgwụ mgbochi gị kwa afọ iji belata ihe egwu gị maka flu.

2010, 2014: ụkwara ụkwara

Pertussis, nke a maara dịka ụkwara ụkwara, na-efe efe na otu n'ime ọrịa ndị na-apụtakarị na United States. Mwakpo ụkwara a nwere ike ịdịru ọtụtụ ọnwa.

Infmụaka etorubeghị maka ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa nwere ihe egwu kasịnụ maka ọnọdụ ndị na-eyi ndụ egwu. N'oge ntiwapụ nke mbụ,.

Ọrịa ụkwara nta na-abịa kwa afọ 3 ruo 5. CDC na ịrị elu nke ikpe nwere ike ịbụ "ihe ọhụrụ nkịtị."

Ugbu a: Udiri oria a pere ezigbo aka. CDC niile chọrọ ọgwụ ogwu, mana ụmụ nwanyị dị ime na-enweta ọgwụ mgbochi n'oge ọnwa nke atọ iji bulie nchebe n'oge ọmụmụ.

A na-atụkwa aro ka ụmụaka niile, na onye ọ bụla na-adịbeghị ọgwụ mgbochi, nweta ọgwụ mgbochi ahụ.

1980s to present: HIV na AIDS

Nke mbụ edepụtara na 1981, ọrịa ahụ a maara taa dị ka nje HIV bụ ọrịa na-anaghị efe efe. Ugbu a, anyị maara na nje HIV na-emebi usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ ma na-emebi ikike ya ịlụso ọrịa ọgụ.

Ọrịa AIDS bụ ọkwa ikpeazụ nke nje HIV, dịka CDC si kwuo, na 2018 ọ bụ ya kpatara ọnwụ na United States n'etiti ndị 25 ruo 34 afọ. Naanị na mmadụ butere HIV apụtaghị na ha ga-ebute ọrịa AIDS.

HIV nwere ike ibunye site na mmekọahụ ma ọ bụ site n'ọbara ma ọ bụ mmiri si n'ahụ mmadụ rue onye ọzọ. Enwere ike ịfefe ya site na nne rue nwa ebu n'afọ ma ọ bụrụ na agwọghị ya.

Ọrịa mgbochi tupu (ma ọ bụ PrEP) bụ ụzọ maka ọnụọgụ dị elu iji zere ibute ọrịa HIV tupu ekpughere ya. Mkpụrụ ọgwụ ahụ (aha njirimara Truvada) nwere ọgwụ abụọ ejiri ya na ọgwụ ndị ọzọ na-agwọ nje HIV.

Mgbe mmadụ butere nje HIV site na mmekọahụ ma ọ bụ ọgwụ ogwu ogwu, ọgwụ ndị a nwere ike ịrụ ọrụ iji gbochie nje ahụ ịmalite ọrịa na-adịgide adịgide.

CDC kwenyere na oge mbụ na akụkọ ntolite nke oge a, ụwa nwere ngwaọrụ iji chịkwaa ọrịa HIV na-enweghị ọgwụ mgbochi ma ọ bụ ọgwụgwọ, ebe ịtọ ntọala iji mesịa kwụsị nje HIV.

Contchịkwa ọrịa ahụ na-achọ iru ọgwụgwọ dị iche iche na mgbochi.

Ugbu a: Ọ bụ ezie na enweghị ọgwụgwọ maka nje HIV, enwere ike ibelata ihe nnyefe site na usoro nchekwa, dị ka ijide n'aka na agịga ọgwụ na ịmị mkpụrụ na ụzọ mgbochi.

Enwere ike ịme nchekwa nchekwa n'oge afọ ime iji gbochie ọrịa a site na nne gaa nwa.

Maka ihe mberede, PEP (mgbasa ozi mgbasa ozi ọhụụ) bụ ọgwụ ọhụrụ na-egbochi nje HIV nke na-egbochi HIV ịmalite n'ime awa 72.

2020: COVID-19

Achọpụtara SARS-CoV-2 virus, ụdị coronavirus nke na-ebute ọrịa COVID-19, na Wuhan City, Hubei Province, China na mbubreyo 2019. O yiri ka ọ na-agbasa ngwa ngwa na nkwado na obodo.

Enwere akụkọ banyere ụwa niile, yana na mbubreyo May 2020, enwere ihe karịrị nde 1.5 na ọnwụ 100,000 na United States.

Soro gị na mmelite ndụ anyị maka ntiwapụ nke COVID-19 ugbu a. Ọzọkwa, gaa leta anyị coronavirus hub maka ozi ndị ọzọ gbasara otu esi akwadebe, ndụmọdụ gbasara mgbochi na ọgwụgwọ, yana ndụmọdụ ndị ọkachamara.

Ọrịa a nwere ike iyi ndụ egwu, ndị toro eto na ndị nwere ọnọdụ ahụike na-adịghị ahụkebe, dịka obi ma ọ bụ ọrịa akpa ume ma ọ bụ ọrịa shuga, yiri ka ha nọ n'ihe ize ndụ dị ukwuu maka ịmalite nsogbu ndị ka njọ.

Enweghị ọgwụ mgbochi ugbu a.

Mgbaàmà mbụ gụnyere:

• ahụ ọkụ
• akọrọ ụkwara
• mkpụmkpụ nke ume
• ike ọgwụgwụ

Nwee mmelite

Mmụta

Muta onwe gi banyere ntiwapu oria di ugbu a nwere ike inyere gi aka imata ihe nlere anya i kwesiri iji mee ka gi na ezi na ulo gi ghara idi ndu.

Wepụta oge iji chọpụta ọrịa na-aga n'ihu site na ịga na CDC, karịsịa ma ọ bụrụ na ị na-eme njem.

Chebe onwe gị na ezinụlọ gị

Ozi ọma ahụ bụ na ọtụtụ ntiwapụ nke edepụtara ebe a dị obere na, n'ọnọdụ ụfọdụ, enwere ike igbochi ya. Jide n'aka na ezinụlọ gị na-agbatị ọgwụ mgbochi tupu ha agaa, ma nweta ọgwụ mgbochi ọrịa ọhụụ.

Nzọụkwụ ndị dị mfe na kichin na usoro nchekwa nri nwekwara ike igbochi gị na ezinụlọ gị ibute ma ọ bụ bufee ọrịa.