Uto: ihe ọ bụ na isi mgbanwe nke ahụ

Ndinaya

• Isi mgbanwe anụ ahụ
• Ihe nwere ike ime ka oge uto dị ngwa
• Kedu ihe nwere ike igbu oge ntorobịa?

Oge uto ruru oge mgbanwe aru na aru mmadu n’ahu nke n’egosi mgbanwe site na nwata rue oge uto. Mgbanwe ndị ahụ bidoro pụta ìhè site na afọ iri na abụọ, mana ọ nwere ike ịdị iche dịka akụkọ gbasara ezinụlọ siadị na etu o siri eri nri, dịka ọmụmaatụ.

Na mgbakwunye na mgbanwe anụ ahụ, nke pụtara n'oge a, onye ahụ nwere ike ịnwe ọdịiche dịgasị iche na ọnọdụ n'ihi mmụba nke homonụ, testosterone n'ihe banyere ụmụ nwoke, na estrogen n'ihe banyere ụmụ agbọghọ. Ọ bụrụ na achọpụtaghị mgbanwe ndị ahụ ma ọ bụ ghara ime ruo afọ 13, ọ ga-adị mma ka ị gakwuru dọkịta ka e wee nwee ike chọpụta ihe kpatara ya wee bido ọgwụgwọ ahụ, nke a na-emekarị iji dochie hormone.

Isi mgbanwe anụ ahụ

Afọ nke ihe ịrịba ama mbụ nke mmalite oge uto nwere ike ịdị iche n'etiti ụmụ nwoke na ụmụ agbọghọ, ọ nwere ike ime na ụmụ agbọghọ nọ n'agbata 8 na 13 afọ na ụmụ nwoke nọ n'etiti 9 na 14 afọ.

Mụ agbọghọ, ihe ngosi kachasị nke mmalite oge uto bụ oge mbụ, nke a maara dịka nsọ nwoke, nke na-adịkarị n'etiti 12 na 13 afọ, agbanyeghị ọ nwere ike ịdị iche na ndụ ndụ ezinụlọ. N’ihe banyere ụmụ nwoke, ihe na-egosi na mmadụ abanye n’afọ uto bụ nke mbụ, nke na-emekarị n’agbata afọ iri na abụọ na iri na atọ.

Tebụl na-esonụ na-egosi mgbanwe mgbanwe anụ ahụ kachasị nke enwere ike ihu na ụmụ agbọghọ na ụmụ nwoke n'oge uto:

Tụkwasị na nke ahụ, n'ihi mgbanwe mgbanwe mmiri nke na-eso oge uto, ọ na-abụkarịkwa ụmụ nwoke na ụmụ nwoke ka ha na-amalite inwe akpụkpọ anụ mmanụ ọzọ, na-akwado ọdịdị nke ihe otutu.

Ihe nwere ike ime ka oge uto dị ngwa

Fọdụ ụmụ agbọghọ nwere ike ịgbanwe ngbanwe ahụ n'oge na-adịghị anya karịa ka ọ dị, ya bụ, n'agbata afọ 7 na 9, dịka ọmụmaatụ. Factorsfọdụ ihe nwere ike ịkwado uto nke ara na ntozu oke nke akụkụ nwanyị, dị ka mmụba na Body Mass Index (BMI), n'ihi na ọtụtụ abụba na-agbakọta n'ime ahụ, ihe mkpali maka mmepụta estrogen, nke bụ homonụ nke na-ahụ maka njirimara nwanyị.

Na mgbakwunye, ibute kemikal ugboro ugboro na enamels na mmanụ na-esi ísì ụtọ, dịka ọmụmaatụ, nwekwara ike ịkwado ntorobịa, n'ihi na ụfọdụ n'ime ndị mejupụtara ya nwere ike imebi usoro endocrine yana, n'ihi ya, mmepụta hormonal, na-ebute ntorobịa.

Agbanyeghi na otutu umu agbogho n'eche na obu ihe di nma ka ara puta n'isi uto, oge uto ha nwere ike itinye umu agbogho na nsogbu, n'ihi na enwere ike jikọta ya na onodu ojoo nke ibute oria ara, oke ibu na oria shuga abuo, tinyere nsogbu metutara ahụike, dị ka nchekasị, dịka ọmụmaatụ.

Hụ ozi ndị ọzọ gbasara oge nwata.

Kedu ihe nwere ike igbu oge ntorobịa?

Mgbanwe ndị a na-enwe n’oge uto nwere ike ọ gaghị eme mgbe nwatakịrị ahụ nwere ọnọdụ nke na-egbochi ma ọ bụ n’ụzọ na-egbochi uto nke gonads ma ọ bụ mmepụta nke homonụ mmekọahụ. N'ime ọnọdụ ndị na-egbu oge ntorobịa bụ erighị ihe na-edozi ahụ, hypogonadism, ọrịa shuga, ọrịa mkpụrụ ndụ ihe nketa, dị ka ihe atụ Turner's syndrome, na ọrịa autoimmune, dị ka ọrịa Addison.