Ihe niile I Kwesịrị Knowmara Banyere Ọrịa Lyme

Ndinaya

• Gịnị bụ ọrịa Lyme?
• Mgbaàmà nke ọrịa Lyme
• Ọrịa Lyme na-egosi na ụmụaka
• Ọgwụ ọrịa Lyme
• Ọrịa Lyme
• Ihe mgbaàmà ọrịa post-Lyme
• Ọrịa Lyme ọ̀ na-efe efe?
• Ọrịa ọrịa Lyme
• Nkeji 1: Ọrịa metụtara mpaghara n'oge
• Nkeji nke abụọ: Gbasara ọrịa Lyme na mbido
• Nkeji nke ato: Gbasaa oria Lyme
• Nchoputa oria Lyme
• Mgbochi ọrịa Lyme
• Ọrịa Lyme na-akpata
• Transmissionnyefe ọrịa Lyme
• Ibi na ọrịa Lyme
• Nyocha akara maka ọrịa Lyme

Anyị gụnyere ngwaahịa anyị chere bara uru maka ndị na - agụ akwụkwọ anyị. Ọ bụrụ na ịzụta site na njikọ na ibe a, anyị nwere ike nweta obere ọrụ. Nke a bụ usoro anyị.

Gịnị bụ ọrịa Lyme?

Ọrịa Lyme bụ ọrịa na-efe efe nke nje na-akpata Borrelia burgdorferi. B. burgdorferi na-ebunye ya mmadụ site na aru site n'ọrịa oji oji ma ọ bụ mgbada ele ya. Akọrọ ahụ na-ebute ọrịa mgbe o risịrị mgbada, nnụnụ, ma ọ bụ òké ndị bu ọrịa.

Akọrọ ga-adị na anụ ahụ ma ọ dịkarịa ala awa 36 iji bufee ọrịa ahụ. Ọtụtụ ndị mmadụ na-arịa ọrịa Lyme enweghị ncheta nke akọrọ.

Achọpụtara ọrịa Lyme na obodo Old Lyme, Connecticut, na 1975. Ọ bụ ọrịa akwara na-arịakarị na Europe na United States.

Ndị bi ma ọ bụ nọrọ oge n'ọhịa ebe amaara maka mbufe ọrịa a nwere ike ịrịa ọrịa a. Ndị mmadụ nwere anụ ụlọ na-eleta oke ọhịa nwekwara nnukwu nsogbu ibute ọrịa Lyme.

Mgbaàmà nke ọrịa Lyme

Ndị nwere ọrịa Lyme nwere ike imeghachi ya n'ụzọ dị iche, ihe mgbaàmà ahụ nwere ike ịdị iche na oke.

Ọ bụ ezie na a na - ekekarị ọrịa Lyme na nkebi atọ - ibido n’oge, wee gbasaa ya na mbubre ya - mgbaàmà nwere ike ịbịakọta. Peoplefọdụ ndị mmadụ ga-ebutekwa n'ọrịa ọzọ ma e mechaa, ha agaghị enwe ihe mgbaàmà banyere ọrịa mbụ.

Ndị a bụ ụfọdụ n'ime ihe mgbaàmà ndị a na-ahụkarị nke ọrịa Lyme:

• a flat, circular rash nke dị ka uhie oval ma ọ bụ oke ehi-anya ebe ọ bụla na ahụ gị
• ike ọgwụgwụ
• nkwonkwo mgbu na ọzịza
• akwara mgbu
• isi ọwụwa
• ahụ ọkụ
• fụrụ akpụ lymph ọnụ
• nsogbu ihi ụra
• isi ike itinye uche

Kpọtụrụ onye na-ahụ maka ahụike gị ozugbo ọ bụrụ na ị nwere otu n'ime mgbaàmà ndị a.

Chọpụta ihe banyere mgbaàmà ọrịa Lyme.

Ọrịa Lyme na-egosi na ụmụaka

Generallymụaka na-ahụkarị otu ụdị mgbaàmà Lyme dị ka ndị okenye.

Ha na-enwekarị:

• ike ọgwụgwụ
• nkwonkwo na mgbu mgbu
• ahụ ọkụ
• ihe mgbaàmà ndị ọzọ yiri flu

Mgbaàmà ndị a nwere ike ịpụta ozugbo ọrịa ahụ gachara, ma ọ bụ ọnwa ma ọ bụ ọtụtụ afọ gachara.

Nwa gị nwere ike ịrịa ọrịa Lyme ma enwee oke ọkụ nke oke ehi. Dabere na nyocha mbụ, nsonaazụ gosiri na ihe dịka pasent 89 nke ụmụaka nwere ihe ọkụ ọkụ.

Ọgwụ ọrịa Lyme

A na-agwọ ọrịa Lyme nke ọma na mmalite. Ọgwụgwọ maka ọrịa a na-ahụkarị n'obodo bụ usoro dị mfe ụbọchị 10 ruo 14 nke ọgwụ nje a na-ekwu n'ọnụ iji kpochapụ ọrịa ahụ.

Ọgwụ eji agwọ ọrịa Lyme gụnyere:

• doxycycline, amoxicillin, ma ọ bụ cefuroxime, nke bụ usoro ọgwụgwọ mbụ na ndị okenye na ụmụaka
• cefuroxime na amoxicillin, nke a na-eji agwọ ụmụ nwanyị na-enye nwa ara ma ọ bụ na-enye ara ara

A na-eji ọgwụ mgbochi (IV) ọgwụ nje maka ụdị ọrịa Lyme ụfọdụ, gụnyere ndị nwere obi ma ọ bụ usoro ụjọ ụjọ (CNS).

Mgbe emechara nke ọma na ịkwụsị usoro ọgwụgwọ, ndị na-elekọta ahụike ga-agbanyekarị na usoro ọnụ. Usoro ọgwụgwọ zuru ezu na-ewe ụbọchị 14-28.

, ihe mgbaàmà ngwụsị oge nke ọrịa Lyme nke nwere ike ibute ụfọdụ ndị, na-eji ọgwụ nje eme ihe maka ụbọchị 28.

Ọrịa Lyme

Ọ bụrụ na ị na-agwọ ọrịa Lyme na ọgwụ nje ma na-aga n'ihu na-enwe mgbaàmà, a na-akpọ ya ọrịa ọrịa ọrịa Lyme ma ọ bụ ọgwụgwọ ọrịa Lyme na-agwọ ọrịa.

Ihe dị ka pasent 10 ruo 20 nke ndị nwere ọrịa Lyme na-arịa ọrịa a, dị ka otu akụkọ 2016 e bipụtara na New England Journal of Medicine. Ihe kpatara ya amaghị.

Ọrịa ọrịa post-Lyme nwere ike imetụta ngagharị gị na nka gị. Ọgwụgwọ na-elekwasị anya na ibelata ihe mgbu na ahụ erughị ala. Imirikiti ndị mmadụ na-agbake, mana ọ nwere ike were ọnwa ma ọ bụ afọ.

Ihe mgbaàmà ọrịa post-Lyme

Ihe mgbaàmà nke ọrịa ọrịa Lyme na-arịa ọrịa yiri nke ahụ na-ebute na mbụ.

Mgbaàmà ndị a nwere ike ịgụnye:

• ike ọgwụgwụ
• nsogbu ihi ụra
• nkwonkwo mgbu ma ọ bụ akwara
• mgbu ma ọ bụ ọzịza na nkwonkwo ukwu gị, dịka ikpere gị, ubu, ma ọ bụ ikiaka
• nsogbu itinye uche na nsogbu ncheta nwa oge
• nsogbu ikwu okwu

Ọrịa Lyme ọ̀ na-efe efe?

Enweghị ihe akaebe na ọrịa Lyme na-efe efe n'etiti ndị mmadụ. Ozokwa, dika ndi ahu siri kwuo, umu nwanyi di ime apughi ibunye oria ha ara site na mmiri ara ara ha.

Ọrịa Lyme bụ ọrịa nke nje na-ebute site na akọrọ ojii ojii. A na-ahụ nje ndị a na mmiri mmiri, mana enweghị ihe akaebe na ọrịa Lyme nwere ike gbasaa na onye ọzọ site na sneez, ụkwara, ma ọ bụ isusu ọnụ.

Enweghikwa ihe akaebe na enwere ike ibunye ma obu bufe oria Lyme site na mmunye.

Mụtakwuo banyere ọrịa Lyme na-efe efe.

Ọrịa ọrịa Lyme

Ọrịa Lyme nwere ike ime na nke atọ:

• gboo
• kesara n'oge
• mbubreyo ekesa

Ihe mgbaàmà ị ga-enweta ga-adabere na ọkwa nke ọrịa ahụ nọ na ya.

Ọganihu nke ọrịa Lyme nwere ike ịdị iche iche n'otu n'otu. Fọdụ ndị nwere ya anaghị agabiga usoro atọ a.

Nkeji 1: Ọrịa metụtara mpaghara n'oge

Mgbaàmà nke ọrịa Lyme na-amalitekarị izu nke 1 ruo izu 2 mgbe ụfụ tara. Otu n'ime ihe ịrịba ama mbụ nke ọrịa ahụ bụ oke iwe nke oke ehi.

Ọrịrị ahụ na-apụta na saịtị nke akọrọ ahụ, na-abụkarị, mana ọ bụghị mgbe niile, dị ka isi ihe na-acha uhie uhie gbara gburugburu ebe doro anya na mpaghara ọbara ọbara na nsọtụ. O nwere ike ịbụ ihe na-ekpo ọkụ na mmetụ ahụ, mana ọ naghị afụ ụfụ ma ọ bụghị ọkọ. Ọrịa a ga-eji nke nta nke nta jụọ oyi n'ahụ ọtụtụ mmadụ.

Aha aha maka ọkụ ọkụ a bụ erythema migrans. Erythema migrans kwuru na ọ bụ njirimara nke ọrịa Lyme. Otú ọ dị, ọtụtụ ndị enweghị mgbaàmà a.

Peoplefọdụ ndị nwere ọkụ ọkụ nke na-acha uhie uhie siri ike, ebe ndị mmadụ nwere agba gbara ọchịchịrị nwere ike ịnwe ọkụ nke yiri ọnya.

Ngwurugwu nwere ike ime ma ọ bụ na-enweghị usoro nje virus ma ọ bụ ọrịa yiri mgbaàmà.

Mgbaàmà ndị ọzọ a na-ahụkarị n'ọkwa ọrịa Lyme gụnyere:

• akpata oyi
• ahụ ọkụ
• amụbawo lymph ọnụ
• akpịrị mgbu
• ọhụụ na-agbanwe
• ike ọgwụgwụ
• akwara mgbu
• isi ọwụwa

Nkeji nke abụọ: Gbasara ọrịa Lyme na mbido

Ọrịa Lyme a kesara izizi malitere ọtụtụ izu ruo ọnwa mgbe akọrọ riri ya.

’Ll ga-enwe mmetụta zuru oke nke ahụ adịghị gị mma, ọnya nwere ike ịpụta na mpaghara ndị ọzọ na-abụghị akọrọ ata.

Agba a nke ọrịa a bụkarị ihe akaebe nke ọrịa ọrịa sistemụ, nke pụtara na ọrịa agbasaala ahụ dum, gụnyere akụkụ ndị ọzọ.

Mgbaàmà nwere ike ịgụnye:

• otutu ọnya erythema multiforme (EM)
• ọgba aghara na ụda obi, nke nwere ike ibute site na Lyme carditis
• ọnọdụ nhụjuanya, dị ka ọnụọgụ, nsị, ọdịdị ihu na akwara cranial, na meningitis

Mgbaàmà nke usoro 1 na 2 nwere ike ịdaba.

Nkeji nke ato: Gbasaa oria Lyme

Mbubata ọrịa Lyme na-ekesa na mbubreyo mgbe a na-agwọghị ọrịa ahụ na nkebi nke 1 na 2. Agba nke atọ nwere ike ịpụta ọnwa ma ọ bụ afọ mgbe akọrọ riri.

Ejiri ọkwa a:

• ogbu na nkwonkwo nke otu ma ọ bụ karịa nnukwu nkwonkwo
• nsogbu ụbụrụ, dị ka encephalopathy, nke nwere ike ibute ncheta oge dị mkpirikpi, ihe isi ike na-etinye uche, mgbarụ uche, nsogbu na isoro mkparịta ụka na nsogbu ụra
• mkpọtụ na ogwe aka, ụkwụ, aka, ma ọ bụ ụkwụ

Nchoputa oria Lyme

Chọpụta ọrịa Lyme na-amalite site na nyocha nke akụkọ ahụike gị, nke gụnyere ịchọ mkpesa nke akọrọ ma ọ bụ ebe obibi na mpaghara jupụtara.

Onye na-ahụ maka ahụike gị ga-emekwa nyocha anụ ahụ iji chọpụta ọnụnọ nke ọkụ ọkụ ma ọ bụ mgbaàmà ndị ọzọ e ji mara ọrịa Lyme.

A naghị atụ aro ule n'oge ọrịa a na-ebute n'oge.

Nyocha ọbara bụ ihe a pụrụ ịtụkwasị obi na izu ole na ole mgbe ọrịa mbụ ahụ gasịrị, mgbe nje na-alụso ọrịa ọgụ. Onye na-ahụ maka ahụike gị nwere ike ịtụ ule ndị a:

• Enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) na-eji nchọpụta mgbochi megide B. burgdorferi.
• A na-eji nhichapụ Western iji kwado ule ELISA dị mma. Ọ na-enyocha maka ọnụnọ nke nje na-ekwu kpọmkwem B. burgdorferi ndi na-edozi.
• a na-eji enyocha ndị nwere ọrịa ogbu na nkwonkwo Lyme na-adịghị ala ala ma ọ bụ usoro nrịanrịa ụjọ. A na-eme ya na mmiri nkwonkwo ma ọ bụ mmiri cerebrospinal (CSF). A naghị atụ aro ule PCR na CSF maka nyocha nke ọrịa Lyme n'ihi nkwenye dị ala. Nnwale na-adịghị mma anaghị achịkwa nchoputa ahụ. N’ụzọ dị iche, ọtụtụ mmadụ ga-enwe nsonaazụ PCR dị mma na mmiri nkwonkwo ma ọ bụrụ na anwale tupu ọgwụgwọ ọrịa.

Mgbochi ọrịa Lyme

Ọrịa ọrịa Lyme na-agụnyekarị ibelata ihe ize ndụ ị na-enwe na-ata ahụhụ.

Mee usoro ndị a iji gbochie ata aru:

• Yiri uwe ogologo na uwe ogologo mgbe ị nọ n’èzí.
• Mee ka ogige gị ghara ịdị na-amasị gị akọrọ site na ihichapụ ebe osisi jupụtara, na-edebe obere ahịhịa dị obere, na itinye nkụ ọhịa n’ebe ndị nwere ọtụtụ anwụ.
• Jiri ọgwụ ahụhụ. Onye nwere pasent 10 DEET ga-echedo gị ihe ruru elekere 2. Ejila DEET karịa ihe achọrọ maka oge ị ga-anọ n’èzí, ma ghara iji ya n’aka ụmụaka ma ọ bụ ihu ụmụaka na-erubeghị ọnwa abụọ.
• Mmanụ nke lemon eucalyptus na-enye otu ihe ahụ nchebe dị ka DEET mgbe ejiri ya na uche ndị yiri ya. Ejighị ya mee ihe na ụmụaka nọ n'okpuru afọ 3.
• Kpachara anya. Lelee ụmụ gị, anụ ụlọ, na onwe gị maka akọrọ. Ọ bụrụ na ị nweela ọrịa Lyme, echela na ị gaghị ebute ọrịa ọzọ. Nwere ike ịrịa ọrịa Lyme karịa otu oge.
• Wepu akọrọ na tuwizas. Tinye tweezers n'akụkụ isi ma ọ bụ ọnụ akọrọ ma jiri nwayọ nwayọ. Lelee iji mara nke ọma na ewepụla akụkụ akọrọ niile.

Kpọtụrụ onye na-ahụ maka ahụike gị ma ọ bụrụ na mgbe akọrọ riri gị ma ọ bụ ndị ị hụrụ n'anya.

Mụtakwuo maka otu esi egbochi oria Lyme mgbe akọrọ tara gị.

Ọrịa Lyme na-akpata

Ọrịa nje na-akpata ọrịa Lyme Borrelia burgdorferi (na adịkarịghị, Borrelia mayonii).

B. burgdorferi bụ ndị mmadụ site na aru nke akwara ojii a na-efe efe, nke a makwaara dị ka akọrọ deer.

Dị ka CDC si kwuo, akọrọ ojii ndị ọrịa ojii kpatara buuru ọrịa Lyme na Northeheast, Mid-Atlantic, na North Central United States. Akọrọ ndị na-acha uhie uhie ojii na-ebute ọrịa ahụ na Pacific Coast nke United States.

Transmissionnyefe ọrịa Lyme

Akọrọ na-ebute nje B. burgdorferi nwere ike itinye aka na akụkụ ahụ gị. A na-ahụkarị ha na akụkụ ahụ gị siri ike ịhụ, dịka isi, armpits, na ukwu.

A ga-etinye akàrà butere ọrịa a n'ahụ gị ma ọ dịkarịa ala awa 36 iji nyefee nje ahụ.

Imirikiti ndị na-arịa ọrịa Lyme bụ akọrọ na-eto eto, nke a na-akpọ nymphs. Obere akọrọ ndị a siri ike ihu. Ha na-eri nri n’oge opupu ihe ubi na ọkọchị. Akọrọ ndị toro eto na-ebukwa nje ndị ahụ, ma ha dị mfe karị ma nwee ike wepụ ha tupu ha ebunye ya.

Enweghị ihe akaebe na-ebute ọrịa Lyme site na ikuku, nri, ma ọ bụ mmiri. Enwekwara ihe akaebe na enwere ike ibunye ya n'etiti ndị mmadụ site na imetụ aka, isusu ọnụ, ma ọ bụ inwe mmekọahụ.

Ibi na ọrịa Lyme

Mgbe ị gwọchara ọrịa Lyme na ọgwụ nje, ọ nwere ike were izu ma ọ bụ ọnwa ka ihe mgbaàmà niile kwụsị.

Nwere ike ime usoro ndị a iji nyere aka kwalite mgbake gị:

• Rie nri mara mma ma zere nri nwere oke shuga.
• Na-ezu ike.
• Gbalịa belata nrụgide.
• Were ọgwụ mgbochi mkpali mgbe ọ dị mkpa iji belata ihe mgbu na ahụ erughị ala.

Nyocha akara maka ọrịa Lyme

Fọdụ ụlọ ọrụ nyocha ga-anwale akọrọ maka ọrịa Lyme.

Agbanyeghi na ichoro ka akuko nwaa gi mgbe o ta gi aru, (CDC) anaghi akwado nnwale maka ihe ndia:

• Labolọ ọrụ ụlọ ọrụ na-enye nyocha akọrọ anaghị achọ ka ha nwee otu ụkpụrụ njikwa njikwa dị ka ndị na-ahụ maka ụlọ ọgwụ na-agwọ ọrịa.
• Ọ bụrụ na akọrọ ahụ na-anwale nke ọma maka nje na-akpata nje, ọ pụtaghị na ị nwere ọrịa Lyme.
• Nsonaazụ na-adịghị mma nwere ike iduga gị n'echiche ụgha na ị naghị ebute ọrịa. Nwere ike ịkpata arụ dị iche iche na ọrịa dị iche iche.
• Ọ bụrụ na ị banyela na ọrịa Lyme, ikekwe ị ga-amalite igosipụta ihe mgbaàmà ahụ tupu ị nweta nsonaazụ akọrọ, yana ichereghị ịmalite ọgwụgwọ.