Ọrịa Coronavirus 2019 (COVID-19)

Ọrịa Coronavirus 2019 (COVID-19) bụ ọrịa iku ume nke na-ebute ahụ ọkụ, ụkwara, na iku ume ọkụ ọkụ. COVID-19 na-efe efe nke ukwuu, ọ gbasakwara n'ụwa nile. Imirikiti mmadụ na-arịa ọrịa nwayọọ nwayọọ. Ndị agadi na ndị nwere ọnọdụ ahụike ụfọdụ nọ n’ihe egwu dị ukwuu maka nnukwu ọrịa na ọnwụ.

COVID-19 bụ nje SARS-CoV-2 (nnukwu ọrịa iku ume iku ume coronavirus 2). Coronaviruses bụ ezinụlọ nke nje nwere ike imetụta ndị mmadụ na anụmanụ. Ha nwere ike ibute ọrịa nịịle dị nro, dị ka oyi nkịtị. Fọdụ coronaviruses nwere ike ibute ọrịa siri ike nke nwere ike ibute oyi baa na ọbụlagodi ọnwụ.

E bu ụzọ kọọ COVID-19 na Wuhan City, Hubei Province, China na mbido ọnwa Disemba, 2019. Kemgbe ahụ, ọ gbasaa n'ụwa niile na n'ime United States.

SARS-CoV-2 bụ betacoronavirus, dịka MERS na SARS coronaviruses, nke sitere na ụsụ. A na-eche na nje ahụ gbasara site na anụmanụ ruo mmadụ. Ugbu a nje virus na-agbasa site na mmadụ na onye.

COVID-19 na-agbasa na ndị nọ nso nso (ihe dịka 6 ma ọ bụ mita abụọ). Mgbe onye nwere ọrịa ahụ na-arịa ụkwara ume, uzere, na-abụ abụ, na-ekwu okwu ma ọ bụ na-eku ume, ụmụ irighiri mmiri na-agba n’ikuku. Nwere ike ijide ọrịa ahụ ma ọ bụrụ na ị na-eku ume na ụmụ irighiri mmiri ndị a ma ọ bụ na ha abanye n'anya gị.

Oge ụfọdụ, COVID-19 nwere ike gbasaa n’ikuku ma bute ndị mmadụ ihe karịrị elekere isii. Obere ụmụ irighiri mmiri na ụmụ irighiri mmiri nwere ike ịdịgide n'ime ikuku ruo nkeji oge. A na-akpọ nke a ikuku ikuku, ọ nwere ike ịpụta na oghere ndị ejidere ya na ikuku adịghị mma. Otú ọ dị, ọ na-abụkarị COVID-19 ịgbasa site na ezigbo mmekọrịta.

Obere oge, ọrịa ahụ nwere ike gbasaa ma ọ bụrụ na ị metụ ihu elu nje na ya, wee metụ anya, imi, ọnụ, ma ọ bụ ihu gị aka. Mana echeghị na ọ bụ ụzọ bụ isi nje na-esi agbasa.

COVID-19 na-agbasa site n'otu onye gaa n'ọzọ ngwa ngwa. Centlọ Ọrụ Maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa nke United States (CDC) na Healthtù Ahụ Ike Worldwa (WHO) tụlere COVID-19 dị egwu ahụike ọha na eze dị egwu n'ụwa niile na United States. Ọnọdụ na-agbanwe ngwa ngwa, ya mere, ọ dị mkpa ịgbaso nduzi mpaghara dị ugbu a banyere otu ị ga-esi chebe onwe gị na ndị ọzọ na ịnweta na ịgbasa COVID-19.

Mgbaàmà nke COVID-19 sitere na nwayọọ ruo na nke siri ike. Ndị agadi na ndị nwere ọnọdụ ahụike ụfọdụ dị ugbu a nwere nnukwu nsogbu nke ịrịa ọrịa siri ike na ọnwụ. Ọnọdụ ahụike nke na-abawanye ihe egwu a gụnyere:

• Ọrịa obi
• Ọrịa akụrụ
• COPD (ọrịa akpa ume na-adịghị ala ala)
• Ibu (BMI nke 30 ma ọ bụ karịa)
• Pịnye ụdị ọrịa shuga abụọ
• Pịnye ụdị ọrịa shuga 1
• Mgbakwunye akụkụ ahụ
• Ọrịa Sickle cell
• Ọrịa cancer
• Okingụ sịga
• Ọrịa Down
• Ime afọ ime

Mgbaàmà nke COVID-19 nwere ike ịgụnye:

• Ahụ ọkụ
• Chills
• .Kwara
• Iku ume iku ume ma ọ bụ iku ume iku ume
• Ike ọgwụgwụ
• Akwara mgbu
• Isi ọwụwa
• Ọnwụ nke mmetụta nke uto ma ọ bụ isi
• Akpịrị mgbu
• Afọ ma ọ bụ imi na-agba agba
• Nausea ma ọ bụ vomiting
• Afọ ọsịsa

(Mara: Nke a abụghị ndepụta zuru oke nke ihe mgbaàmà enwere ike. Enwere ike ịgbakwunye ya ka ndị ọkachamara ahụike na-amụtakwu banyere ọrịa a.)

Fọdụ ndị nwere ike ọ nweghị ihe mgbaàmà ọ bụla ma ọ bụ nwee ụfọdụ, mana ọ bụghị ihe mgbaàmà niile.

Mgbaàmà nwere ike ịpụta n’ime mkpụrụ ụbọchị abụọ rue iri na anọ ka ekpughere ya. Ọtụtụ mgbe, mgbaàmà na-apụta ihe dị ka ụbọchị 5 mgbe ekpughere ya. Agbanyeghị, ịnwere ike ịgbasa nje ọbụlagodi na ịnweghị mgbaàmà.

Mgbaàmà siri ike karị nke chọrọ ịchọ enyemaka ahụike ozugbo gụnyere:

• Nsogbu iku ume
• Obi mgbu ma ọ bụ nrụgide na-adịgide
• Mgbagha
• Enweghi ike iteta
• Blue egbugbere ọnụ ma ọ bụ ihu

Ọ bụrụ na ị nwere mgbaàmà nke COVID-19, onye nlekọta ahụike gị nwere ike kpebie ịnwale gị maka ọrịa ahụ.

Ọ bụrụ na a nwalee gị maka COVID-19, a ga-achịkọta swabs site n’azụ imi, ihu imi, ma ọ bụ akpịrị. Ọ bụrụ na-eche na mmadụ nwere COVID-19, a ga-anwale ihe ndị a maka SARS-CoV-2.

Ọ bụrụ na ị na-agbake n'ụlọ, a na-enye nlekọta nkwado iji nyere aka belata mgbaàmà. A ga-agwọ ndị nwere ajọ ọrịa n’ụlọ ọgwụ. A na-enye ụfọdụ ndị ọgwụ nnwale.

Ọ bụrụ na a na-elekọta gị n'ụlọ ọgwụ ma na-anara ọgwụgwọ oxygen, ọgwụgwọ maka COVID-19 nwere ike ịgụnye ọgwụ ndị na-esonụ, bụ ndị a ka na-enyocha:

• Remdesivir, ọgwụ mgbochi nje, iji nyere aka belata nje. A na-enye ọgwụ a site na akwara (IV).
• Dexamethasone, ọgwụ steroid, iji nyere aka belata mmeghachi ahụ na-adịghị mma n'ime ahụ. Ọ bụrụ na dexamethasone adịghị, enwere ike inye gị corticosteroid ọzọ dịka prednisone, methylprednisolone ma ọ bụ hydrocortisone.
• Dabere na ọnọdụ gị, enwere ike inye gị otu ma ọ bụ ọgwụ ọzọ, ma ọ bụ ọgwụ abụọ ọnụ.
• A ga-agwọ gị maka nsogbu ọ bụla sitere na ọrịa ahụ. Dịka ọmụmaatụ, enwere ike inye gị ndị na - eme ka ọbara belata iji nye aka belata ohere nke mkpụkọ ọbara, ma ọ bụ ị nwere ike ịnya ọnya ma ọ bụrụ na akụrụ gị anaghị arụ ọrụ nke ọma.

Ọ bụrụ na ịnwale nke ọma maka COVID-19 ma nọrọ n'ihe ize ndụ dị ukwuu maka ọrịa siri ike site na ọrịa ahụ, onye na-eweta gị nwere ike ịkwado ọgwụ ndị a na-akpọ nje monoclonal.

Bamlanivimab ma ọ bụ casirivimab gbakwunyere imdevimab bụ usoro abụọ dị otú ahụ akwadoro iji FDA mee ihe mberede. Ọ bụrụ na e nye gị obere oge butere ọrịa a, ọgwụ ndị a nwere ike inyere gị aka ịlụ ọgụ megide nje ahụ. Enwere ike inye ha ndị nwere obere oria mmetọ na-enweghị ụlọ ọgwụ.

A na-amụ ọgwụgwọ ndị ọzọ enwere ike ịre, dịka plasma sitere na ndị nwere COVID-19 ma gbakee, mana enweghị ihe akaebe zuru oke iji kwado ha n'oge a.

Dabere na ihe akaebe dịnụ, ntuziaka ọgwụgwọ ugbu a site na National Institutes of Health kwadoro megide iji ọgwụ ụfọdụ eme ihe maka COVID-19, gụnyere chloroquine na hydroxychloroquine. A notụla ọgwụ ọ bụla iji gwọọ COVID-19 ma e wezụga ndị ọrụ gị nyere iwu. Lelee onye na-eweta ọrụ gị tupu ịgwọ onwe gị ma ọ bụ onye ị hụrụ n'anya na vitamin, nri, ma ọ bụ ọgwụ ọ bụla edepụtara n'oge gara aga maka nsogbu ahụike ndị ọzọ.

Nsogbu nwere ike ịgụnye:

• Mmebi na obi na akwara, akụrụ, ụbụrụ, akpụkpọ, anya, na akụkụ eriri afọ
• Iku ume iku ume
• Ọnwụ

Kwesịrị ịkpọtụrụ onye na-eweta gị:

• Ọ bụrụ na ị nwere mgbaàmà ma chee na ị nwere ike ekpughere COVID-19
• Ọ bụrụ na ị nwere COVID-19 na mgbaàmà gị na-akawanye njọ

Kpọọ 911 ma ọ bụ nọmba mberede mpaghara ma ọ bụrụ na ịnwere:

• Nsogbu iku ume
• Obi mgbu ma ọ bụ nrụgide
• Mgbagwoju anya ma obu enweghi ike iteta
• Blue egbugbere ọnụ ma ọ bụ ihu
• Ọ bụla mgbaàmà ndị siri ike ma ọ bụ na-echegbu gị
  

Tupu ị gaa n'ọfịs dọkịta ma ọ bụ ngalaba mberede ụlọ ọgwụ (ED), kpọọ n'ihu gwa ha na ị nwere ma ọ bụ chee na ị nwere ike ịnwe COVID-19. Gwa ha banyere nsogbu ọ bụla nwere ike ịbịara gị, dị ka ọrịa obi, ọrịa shuga, ma ọ bụ ọrịa akpa ume. Yiri mkpuchi ihu ákwà ma ọ dịkarịa ala ọkwa 2 mgbe ị gara n'ọfịs ma ọ bụ ED, ọ gwụla ma ọ na-eme ka ike iku ume. Nke a ga - enyere gị aka ichekwa ndị ọzọ ị ga - enweta.

A na-eji ọgwụ mgbochi COVID-19 eme ka usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ ma chebe COVID-19. Mkpụrụ ọgwụ ndị a bụ ihe dị mkpa iji nyere aka ịkwụsị ọrịa na-efe efe COVID-19.

Ka ọ dị ugbu a, ọgwụ mgbochi COVID-19 pere mpe. Maka nke a, CDC enyela steeti na gọọmentị obodo ndụmọdụ banyere onye kwesịrị ibute ọgwụ mgbochi. Gaa lee ngalaba na ahụ ike ọha n’ógbè gị maka ozi dị na steeti gị.

Ọbụna mgbe inwetara ọgwụ abụọ ahụ, ị ​​ga-anọgide na-etinye mkpuchi, nọkarịa ala ma ọ dịkarịa ala mita 6 site na ndị ọzọ, na-akwọ aka gị mgbe mgbe.

Ndị ọkachamara ka na-amụ banyere otu ọgwụ mgbochi COVID-19 si enye nchedo, yabụ anyị kwesịrị ịga n'ihu na-eme ihe niile anyị nwere ike ime iji kwụsị mgbasa. Dịka ọmụmaatụ, amabeghị ma ọ bụrụ na onye na-agba ọgwụ mgbochi ka nwere ike ịgbasa nje ahụ, agbanyeghị na-echebe ya.

N'ihi nke a, ruo mgbe a matara ihe ndị ọzọ, iji ọgwụ mgbochi na usoro iji chebe ndị ọzọ bụ ụzọ kachasị mma iji dịrị nchebe na ahụike.

Ọ bụrụ na ị nwere COVID-19 ma ọ bụ nwee ihe mgbaàmà ya, ị ga-anọrọ onwe gị n'ụlọ wee zere ịkpọtụrụ ndị ọzọ, ma n'ime ma n'èzí ụlọ gị, iji zere igbasa ọrịa ahụ. A na-akpọ nke a iche ụlọ ma ọ bụ iche onwe onye iche. Ikwesiri ime nke a ozugbo ma chereghi nyocha ọ bụla COVID-19.

• Ka o kwere mee, nọrọ n’otu ọnụ ụlọ, pụọkwa n’ebe ndị ọzọ nọ n’ụlọ gị. Jiri ụlọ ịsa ahụ dị iche ma ọ bụrụ na ị nwere ike. Ahapụla ụlọ gị belụsọ ka ị nweta nlekọta ahụike.
• Emela njem mgbe ị na-arịa ọrịa. Ejila ụgbọ njem ọha ma ọ bụ tagzi.
• Soro ihe mgbaàmà gị. Nwere ike ịnweta ntuziaka banyere otu esi lelee ma kpesa mgbaàmà gị.
• Nọgide na-akpọtụrụ dọkịta gị. Tupu ị gaa n'ọfịs dọkịta ma ọ bụ ngalaba mberede (ED), kpọọ n'ihu gwa ha na ị nwere ma ọ bụ chee na ị nwere ike ịnwe COVID-19.
• Jiri nkpuchi ihu mgbe ị hụrụ onye na-eweta gị na oge ọ bụla ndị ọzọ nọ n'ụlọ gị.Ọ bụrụ na ịnweghị ike iyi mkpuchi, dịka ọmụmaatụ, n'ihi nsogbu iku ume, ndị mmadụ nọ n'ụlọ gị kwesịrị itinye mkpuchi ma ọ bụrụ na ọ dị ha mkpa ka gị na ha nọrọ n'otu ọnụ ụlọ.
• Zere kọntaktị na anu ulo ma ọ bụ anụmanụ ndị ọzọ. (SARS-CoV-2 nwere ike gbasaa site na mmadụ ruo anụmanụ, mana amabeghị oge ole nke a na-eme.)
• Kpuchie ọnụ gị na imi gị na anụ ahụ ma ọ bụ aka uwe gị (ọ bụghị aka gị) mgbe ụkwara ma ọ bụ izu. Eberi ụmụ irighiri mmiri nke na-ewepụta mgbe mmadụ zere ma ọ bụ kwaa ụkwara na-efe efe. Tụfuo anụ ahụ mgbe i jisịrị ya mee ihe.
• Saa aka gị ọtụtụ ugboro n'ụbọchị na ncha na mmiri na-agba agba ma ọ dịkarịa ala 20 sekọnd. Mee nke a tupu iri nri ma ọ bụ ịkwadebe ihe oriri, mgbe ị gachara mposi, na mgbe ụkwara, zere, ma ọ bụ ịfụ imi gị. Jiri ihe mmanu na-egbu mmanya (ma ọ dịkarịa ala mmanya 60%) ma ọ bụrụ na ncha na mmiri adịghị.
• Zere imetụ ihu gị, anya gị, imi gị, na ọnụ gị aka nke ịsaghị aka.
• Ekekọrịtala ihe nkeonwe dịka iko, arịa iri, akwa nhicha ahụ, ma ọ bụ akwa ụra. Saa ihe ọ bụla iji na ncha na mmiri.
• Hichaa ebe niile "metụrụ elu" n'ụlọ, dịka ọnụ ụzọ ụzọ, ụlọ ịsa ahụ na ebe ana esi nri, ụlọ mposi, ekwentị, mbadamba, na teasa na ebe ndị ọzọ. Jiri ihe nhicha ụlọ na-eso ntuziaka maka ojiji.

Kwesịrị ịnọ n'ụlọ, zere ịkpọtụrụ ndị mmadụ, ma soro ntuziaka nke ndị na-eweta ọrụ gị na ngalaba ahụike mpaghara maka oge ị ga-akwụsị ịnọpụ n'ụlọ.

Ọ dịkwa mkpa iji nyere aka igbochi mgbasa nke ọrịa iji chebe ndị mmadụ nwere nnukwu ọrịa siri ike na ichebe ndị na-enye ọrụ nọ n’ihu nke iso COVID-19 na-eme ihe.

N'ihi nke a, onye ọ bụla kwesịrị ịgbatị ahụ ya. Nke a pụtara:

• Zere imirikiti ebe ọha na eze na nnọkọ oriri na ọ massụ massụ, dị ka ebe a na-ere ahịa, ebe a na-eme ihe nkiri, ebe a na-eme ihe nkiri, na nnọkọ egwuregwu.
• Achịkọtala na otu ndị buru ibu karịa 10. Ndị pere mpe ị na-ewepụta oge, nke ka mma.
• Nọrọ ma ọ dịkarịa ala mita isii (mita abụọ) site na ndị ọzọ.
• Ọrụ site n'ụlọ (ọ bụrụ na nke ahụ bụ nhọrọ).
• Ọ bụrụ na ị ga-apụ, yikwasị ihe nkpuchi ihu ma ọ bụ mkpuchi ihu ihu na mpaghara ebe ọ nwere ike isiri gị ike ịhapụ ịkepụ ahụ, dịka ụlọ ahịa.

Iji chọpụta ihe ọ na-eme n’obodo gị, lelee ebe nrụọrụ weebụ gọọmentị mpaghara ma ọ bụ steeti gị.

Mụtakwuo maka COVID-19 na gị:

• aghacovid.hhs.gov
• www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html

Maka ozi nyocha kachasị ọhụrụ:

• covid19.nih.gov

Ozi gbasara COVID-19 sitere na World Health Organisation:

• www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019

Coronavirus - 2019; Coronavirus - akwụkwọ akụkọ 2019; 2019 coronavirus dị ọhụrụ; SARS-CoV-2

• COVID-19
• Coronavirus
• Usoro iku ume
• Akụkụ okuku ume nke elu
• Ala akụkụ okuku ume na tract
• Ihe nkpuchi ihu na-egbochi mgbasa nke COVID-19
• Otu esi eyi ihe nkpuchi ihu iji gbochie mgbasa nke COVID-19
• Ọgwụ mgbochi covid-19

Websitelọ Ọrụ maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na ebe nrụọrụ weebụ. COVID-19: Otu esi echebe onwe gị na ndị ọzọ. www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/prevention.html. Emelitere February 4, 2021. Nabata February 6, 2021.

Websitelọ Ọrụ maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na ebe nrụọrụ weebụ. COVID-19: Ndị ọrụ ahụike: Ozi na COVID-19. www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/hcp/index.html. Emelitere February 11, 2020. Nweta February 11, 2021.

Websitelọ Ọrụ maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na ebe nrụọrụ weebụ. COVID-19: Nduzi ahụike ọha na eze maka ikpughe metụtara obodo. www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/php/public-health-recommendations.html. Emelitere December 3, 2020. Nabata February 6, 2021.

Websitelọ Ọrụ maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na ebe nrụọrụ weebụ. COVID-19: Ajuju ajuju ajuju banyere ogwu ogwu COVID-19. www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/faq.html. Emelitere Jenụwarị 25, 2021. Nabata February 6, 2021.

Websitelọ Ọrụ maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na ebe nrụọrụ weebụ. COVID-19: Ọgwụ ndị na-eweta ahụike gị nwere ike ịkwado gị ma ọ bụrụ na ị na-arịa ọrịa. www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/your-health/treatments-for-severe-illness.html. Emelitere December 8, 2020. Nabata February 6, 2021.

Websitelọ Ọrụ maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na ebe nrụọrụ weebụ. COVID-19: Ihe ị ga-eme ma ọ bụrụ na ị na-arịa ọrịa. www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/if-you-are-sick/steps-when-sick.html. Emelitere December 31. Nabata February 6, 2021.

Instlọ Ọrụ Ahụ Ike Mba. Ntuziaka ọgwụgwọ COVID-19. Nlekọta ọgwụgwọ nke ndị ọrịa na COVID-19. www.covid19treatmentguidelines.nih.gov/therapeutic-management/. Emelitere February 11, 2021. Nweta February 11, 2021.