Mmekọahụ metụtara mmekọahụ

Njikọ ndị metụtara mmekọahụ bụ ụzọ dịkarịsịrị nta nke na àgwà ma ọ bụ nsogbu nwere ike isi n'ezinụlọ gafere. Otu mkpụrụ ndụ ihe na-adịghị mma na X chromosome nwere ike ibute ọrịa kachasị nwee mmekọahụ.

Usoro na isiokwu metụtara:

• Autosomal kasị
• Autosomal weghachite
• Chromosome
• Gene
• Ihe nketa na ọrịa
• Ihe nketa
• Mmekọahụ metụtara mmekọahụ

Ihe nketa nke otu ọrịa, ọnọdụ, ma ọ bụ àgwà a na-adabere n'ụdị chromosome na-emetụta. Ọ nwere ike ịbụ ma ọ bụ akpomosom autosomal ma ọ bụ mmekọahụ chromosome. Ọ dabere na njirimara ahụ bụ nke kachasị ma ọ bụ na ọda. Ọrịa metụtara mmekọahụ na-eketa site na otu kromosomes nke mmekọahụ, nke bụ chromosomes X na Y.

Ihe nketa na-adịkarị mgbe mkpụrụ ndụ na-adịghị mma nke nne ma ọ bụ nna nwere ike ịkpata ọrịa, ọ bụ ezie na usoro sitere n'aka nne ma ọ bụ nna nke ọzọ abụghị ihe dị otú o kwesịrị. Mkpụrụ ndụ na-adịghị ahụkebe na-achịkwa otu ụzọ mkpụrụ ndụ.

Maka ọrịa na-ejikọtakarị X: Ọ bụrụ na nna na-ebu nje X, ụmụ ya ndị nwanyị niile ga-eketa ọrịa na ọ nweghị ụmụ ya nwoke ga-arịa ọrịa ahụ. Nke ahụ bụ n'ihi na ụmụ nwanyị na-eketa X chromosome nna ha oge niile. Ọ bụrụ na nne na-ebu mkpụrụ ndụ ihe nketa nke X, ọkara nke ụmụ ha niile (ụmụ nwanyị na ụmụ nwoke) ga-eketa ọchịchọ ọrịa ahụ.

Dịka ọmụmaatụ, ọ bụrụ na e nwere ụmụ anọ (ụmụ nwoke abụọ na ụmụ nwanyị abụọ) na nne na-emetụta ya (o nwere otu ọrịa na-adịghị mma X ma nwee ọrịa a) mana nna ahụ enweghị mkpụrụ ndụ nke X, nsogbu ndị a na-atụ anya ya bụ:

• Twomụaka abụọ (otu nwata nwanyị na otu nwata nwoke) ga-arịa ọrịa a
• Twomụaka abụọ (otu nwanyị na otu nwa nwoke) agaghị arịa ọrịa ahụ

Ọ bụrụ na enwere ụmụaka anọ (ụmụ nwoke abụọ na ụmụ nwanyị abụọ) na nna ya metụtara (ọ nwere otu ọrịa na-adịghị mma X ma nwee ọrịa ahụ) mana nne anaghị enwe ya, nsogbu ndị a tụrụ anya ya bụ:

• Girlsmụ agbọghọ abụọ ga-arịa ọrịa ahụ
• Boysmụ nwoke abụọ agaghị arịa ọrịa a

Ọnọdụ ndị a apụtaghị na ụmụaka ndị ketara ọrịa X na-adịghị mma ga-egosi nnukwu mgbaàmà nke ọrịa ahụ. Ohere inweta ihe nketa di ohuru na ncheputa nke obula, ya mere nsogbu ndia a na-atu anya ya nwere ike obughi ihe n’ezie n’ime ezin’ulo. Disordersfọdụ nsogbu ndị nwere njikọ metụtara X dị oke njọ nke na ụmụ nwoke nwere nsogbu mkpụrụ ndụ ihe nketa nwere ike ịnwụ tupu a mụọ ha. Ya mere, enwere ike ịba ụba nke ime ọpụpụ n'ime ezinụlọ ma ọ bụ obere ụmụ nwoke karịa ka a tụrụ anya ya.

Nketa - mmekọahụ-njikọ kasị; Jenetik - nke jikọrọ mmekọahụ na-achị isi; X-njikọ kasị; Njikọ Y-njikọ

• Jenetik

Feero WG, Zazove P, Chen F. Nlekọta ahụike. Na: Rakel RE, Rakel DP, eds. Akwụkwọ ọgụgụ nke Ezinaụlọ. Agba nke 9. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2016: isi 43.

Gregg AR, Kuller JA. Mkpụrụ ndụ mmadụ na usoro ihe nketa. Na: Resnik R, Lockwood CJ, Moore TR, Greene MF, Copel JA, Silver RM, eds. Nkà Mmụta Nne na Nwa nke Creasy na Resnik: Prinkpụrụ na Omume. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019: isi 1.

Jorde LB, Carey JC, Bamshad MJ. Mmekọahụ na mmekọrita nke nwoke na nwanyị. Na: Jorde LB, Carey JC, Bamshad MJ, ndị ọzọ. Ahụike Jenetik. Nke isii. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 5.

Korf BR. Ofkpụrụ nke mkpụrụ ndụ ihe nketa. Na: Goldman L, Schafer AI, eds. Ọgwụ Goldman-Cecil. Nke 26th. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 35.