Ọrịa Alzheimer

Dementia bụ enweghị ụbụrụ nke na-eme n'ụfọdụ ọrịa. Ọrịa Alzheimer (AD) bụ ụdị isi mgbaka kachasị mma. Ọ na-emetụta ncheta, iche echiche, na akparamàgwà.

Amaghị ihe kpatara ọrịa Alzheimer. Nnyocha na-egosi na mgbanwe ụfọdụ n'ụbụrụ na-ebute ọrịa Alzheimer.

O yikarịrị ka ị ga-amalite ịrịa ọrịa Alzheimer ma ọ bụrụ na:

• Meela agadi - Developzụlite ọrịa Alzheimer abụghị akụkụ nke ịka nká.
• Nwere onye ikwu gị nso, dịka nwanne, nwanne, ma ọ bụ nne na nna nwere ọrịa Alzheimer.
• Nwere ụfọdụ mkpụrụ ndụ ihe nketa metụtara ọrịa Alzheimer.

Ihe ndị a nwekwara ike ime ka nsogbu ahụ ka njọ:

• Femalebụ nwanyị
• Inwe nsogbu obi na arịa ọbara n'ihi nnukwu cholesterol
• Akụkọ banyere isi trauma

E nwere ụdị ọrịa Alzheimer abụọ:

• Mbido ọrịa Alzheimer -- Mgbaàmà na-apụta tupu afọ 60. typedị a dị obere karịa mbido mbido. Ọ na-akawanye njọ ngwa ngwa. Ọrịa nwere ike ibido n’ezinụlọ. Achọpụtala ọtụtụ mkpụrụ ndụ ihe nketa.
• Ọgwụgwụ mmalite nke ọrịa Alzheimer -- Nke a bụ ụdị ndị a na-ahụkarị. Ọ na - eme ndị nọ n’afọ iri isii gbagowe. Ọ nwere ike ịdị n'ezinụlọ ụfọdụ, mana ọrụ mkpụrụ ndụ ihe nketa doro anya.

Alzheimer ọrịa mgbaàmà na-agụnye ike na ọtụtụ ebe nke iche echiche ọrụ, na nsonye:

• Omume mmetụta uche ma ọ bụ àgwà mmadụ
• Asụsụ
• Nchekwa
• Nghọta
• Iche echiche na ikpe (nghọta)

Ọrịa Alzheimer na-apụtakarị dị ka nchefu.

Mild cognitive impairment (MCI) bụ ogbo n'etiti nchefu nkịtị n'ihi ịka nká, na mmepe nke ọrịa Alzheimer. Ndị nwere MCI nwere nsogbu dị nro na iche echiche na ncheta nke na-anaghị egbochi ihe omume kwa ụbọchị. Ha na-amakarị banyere nchefu. Ọ bụghị onye ọ bụla nwere MCI na-ebute ọrịa Alzheimer.

Mgbaàmà nke MCI gụnyere:

• O siri ike ịrụ ihe karịrị otu ọrụ n’otu oge
• Nsogbu idozi nsogbu
• Ichefu ihe ma ọ bụ mkparịta ụka na-adịbeghị anya
• Na-ewe oge iji rụọ ọrụ siri ike karị

Mgbaàmà mbụ nke ọrịa Alzheimer nwere ike ịgụnye:

• Ihe isi ike na-arụ ọrụ na-ewe ụfọdụ echiche, mana ọ na-adịkarị mfe, dịka ịhazi akwụkwọ nyocha, igwu egwuregwu dị mgbagwoju anya (àkwà mmiri), na ịmụ ihe ọmụma ọhụrụ ma ọ bụ ihe omume.
• Na-efu ụzọ ndị amaara
• Nsogbu asụsụ, dị ka nsogbu icheta aha ihe ndị maara nke ọma
• Enweghizi mmasị n’ihe ndị ị nweburu mmasị na ịnọ n’ọnọdụ dị elu
• Misplacing ihe
• Mgbanwe mmadụ nwere na enweghị mmekọrịta mmadụ na ibe ya

Ka ọrịa Alzheimer na-akawanye njọ, mgbaàmà na-apụtawanye ìhè ma na-egbochi ikike ilekọta onwe onye. Mgbaàmà nwere ike ịgụnye:

• Gbanwee na usoro ihi ụra, na-eteta mgbe n'abalị
• Ntughari, ịda mbà n'obi, na obi erughị ala
• Ihe isi ike ime ihe ndị dị mkpa, dị ka isi nri, ịhọrọ uwe kwesịrị ekwesị, na ịkwọ ụgbọala
• O siri ike ọgụgụ ma ọ bụ ede ihe
• Ichefu nkọwa gbasara ihe ndị dị ugbu a
• Ichefu ihe mere eme na ndụ mmadụ na-efunahụ onwe ya
• Mụ mmadụ ịna-eche nche mgbe niile, arụmụka, na ihe ike
• Ezi ikpe na enweghị ike ịchọpụta ihe egwu
• Iji okwu na-ezighi ezi, ikwuhie okwu, ma ọ bụ ikwu okwu n’ahịrị na-agbagwoju anya
• Hapụ na kọntaktị mmekọrịta

Ndị nwere nnukwu ọrịa Alzheimer enweghịzi ike:

• Mara ndị òtù ezinụlọ
• Mee ihe ndị ị na-eme kwa ụbọchị, dị ka iri nri, ejiji na ịsa ahụ́
• Ghọta asụsụ

Mgbaàmà ndị ọzọ nwere ike ibute ọrịa Alzheimer:

• Nsogbu ịchịkwa eriri afọ ma ọ bụ mamịrị
• Nsogbu ilo

Onye ọkachamara nlekọta ahụike nwere ike ịchọpụta ọrịa Alzheimer na usoro ndị a:

• Na-eme nyocha ahụ zuru oke, gụnyere nyocha nke ụjọ
• Jụ banyere akụkọ gbasara ahụike onye ahụ na mgbaàmà ya
• Nnwale ọrụ ọgụgụ isi (nyocha ọnọdụ uche)

A na-eme nchoputa nke ọrịa Alzheimer mgbe ụfọdụ mgbaàmà dị, yana site n'ịhụ na ihe ndị ọzọ na-akpata enweghị isi anọghị.

Enwere ike ime ule iji wepụ ihe ndị ọzọ nwere ike ịda ọrịa, gụnyere:

• Anaemia
• Ọrịa ụbụrụ
• Ogologo oge (adịghị ala ala) ọrịa
• Ụbiga mmanya ókè site na ọgwụ
• Oké ịda mbà n'obi
• Mụbara ọmụmụ na ụbụrụ (mgbali nkịtị hydrocephalus)
• Ọkụ
• Ọrịa thyroid
• Ọrịa vitamin

CT ma ọ bụ MRI nke ụbụrụ nwere ike ime iji chọpụta ihe ndị ọzọ na-akpata isi mgbaka, dị ka ụbụrụ ụbụrụ ma ọ bụ ọrịa strok. Mgbe ụfọdụ, enwere ike iji PET scan iji chịkwaa ọrịa Alzheimer.

Nanị ụzọ a ga-esi mata n’ezie na mmadụ nwere ọrịa Alzheimer bụ inyocha ihe nlere nke ụbụrụ ha mgbe ha nwụrụ.

Enweghị ọgwụgwọ maka ọrịa Alzheimer. Ihe mgbaru ọsọ nke ọgwụgwọ bụ:

• Mee ka ọrịa ahụ kwụsị (ọ bụ ezie na nke a siri ike ịme)
• Jikwaa mgbaàmà, dị ka nsogbu omume, mgbagwoju anya, na nsogbu ihi ụra
• Gbanwee ebe obibi obibi iji mee ka ọrụ ụbọchị ọ bụla dị mfe
• Kwado ndị otu ezinaụlọ na ndị nlekọta ọzọ

A na-eji ọgwụ eme ihe:

• Mee ngwa ngwa nke ihe mgbaàmà na-akawanye njọ, ọ bụ ezie na uru site n'iji ọgwụ ndị a eme ihe nwere ike ịbụ obere
• Jide nsogbu na omume, dị ka enweghị ikpe ma ọ bụ mgbagwoju anya

Tupu ị na-eji ọgwụ ndị a, jụọ onye na-eweta ọrụ ahụ:

• Kedu mmetụta ndị dị na ya? Ọgwụ ahụ ọ bara uru?
• Kedu oge kachasị mma, ọ bụrụ na enwere, iji ọgwụ ndị a?
• Ọ dị mkpa ka a gbanwee ọgwụ ndị ọzọ maka nsogbu ahụike ọzọ ma ọ bụ kwụsị?

Onye nwere ọrịa Alzheimer ga-achọ nkwado n'ụlọ n'ihi na ọrịa ahụ na-akawanye njọ. Ndị ezinaụlọ ma ọ bụ ndị nlekọta ndị ọzọ nwere ike inye aka site n'inyere onye ahụ aka ịnagide ncheta ncheta na omume na nsogbu ụra. Ọ dị mkpa iji hụ na ụlọ onye nwere ọrịa Alzheimer dị mma maka ha.

Inwe ọrịa Alzheimer ma ọ bụ ilekọta onye nwere nsogbu ahụ pụrụ ịbụ ihe ịma aka. Can nwere ike belata nrụgide nke ọrịa site na ịchọ nkwado site na akụrụngwa ọrịa Alzheimer.Kọrọ ndị ọzọ ihe ha na-eme na nsogbu niile nwere ike inyere gị aka ichewe naanị gị.

Otú ngwa ngwa ọrịa Alzheimer si akawanye njọ dị iche maka onye ọ bụla. Ọ bụrụ na ọrịa Alzheimer amalite ngwa ngwa, ọ ga-akawanye njọ ngwa ngwa.

Ndị nwere ọrịa Alzheimer na-anwụkarị karịa ka ọ dị, ọ bụ ezie na mmadụ nwere ike ibi ebe ọ bụla site na 3 ruo 20 afọ mgbe nyochachara ya.

O nwere ike ịbụ na ezinụlọ kwesịrị ịhazi otú ha ga-esi na-elekọta onye ha hụrụ n’anya n’ọdịnihu.

Akụkụ ikpeazụ nke ọrịa a nwere ike ịdịru site na ọnwa ole na ole ruo ọtụtụ afọ. N’oge ahụ, onye ahụ nwere nkwarụ kpam kpam. Ọnwụ na-apụtakarị na ọrịa ma ọ bụ akụkụ ahụ mmadụ na-arụ ọrụ.

Kpọọ ndị na-eweta ya ma ọ bụrụ:

• Ihe mgbaàmà ọrịa Alzheimer na-etolite ma ọ bụ na mmadụ nwere mgbanwe mberede na ọnọdụ uche
• Ọnọdụ onye nwere ọrịa Alzheimer na-akawanye njọ
• Nweghị ike ilekọta onye nwere ọrịa Alzheimer n'ụlọ

Ọ bụ ezie na enweghị ụzọ a nwapụtara iji gbochie ọrịa Alzheimer, enwere ụfọdụ usoro nwere ike inye aka gbochie ma ọ bụ belata mmalite nke ọrịa Alzheimer:

• Nọgide na nri nwere obere abụba ma rie nri dị elu na omega-3 fatty acids.
• Na-emega ahụ́ ọtụtụ mgbe.
• Nọrọ n’uche na mmekọrịta gị na mmadụ.
• Yiri okpu agha n'oge ọrụ ndị dị ize ndụ iji gbochie mmerụ ụbụrụ.

Senile dementia - zhedị Alzheimer (SDAT); SDAT; Mgbaka - Alzheimer

• Ikwurịta okwu na onye nwere aphasia
• Ikwurita okwu na onye nwere dysarthria
• Mgbaka na ịnya ụgbọ ala
• Dementia - omume na nsogbu ihi ura
• Mgbaka - nlekọta kwa ụbọchị
• Mgbaka - idebe nchekwa n'ụlọ
• Dementia - ihe ị ga-ajụ dọkịta gị
• Iri calorie ndị ọzọ mgbe ha na - arịa ọrịa - ndị okenye
• Na-egbochi ọdịda

• Ọrịa Alzheimer

Alzheimer’s Association webụsaịtị. Nkwupụta mgbasa ozi: Ntụziaka omume mbụ maka nyocha ahụike nke ọrịa Alzheimer na nhụjuanya ndị ọzọ maka nlekọta isi na ọkachamara. www.alz.org/aaic/releases_2018/AAIC18-Sun-clinical-practice-guidelines.asp. Emelitere July 22, 2018. Nweta April 16, 2020.

Knopman DS. Mmetụta na-emejọ na nkwarụ. Na: Goldman L, Schafer AI, eds. Ọgwụ Goldman-Cecil. Nke 26th. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 374.

Martínez G, Vernooij RW, Fuentes Padilla P, Zamora J, Bonfill Cosp X, Flicker L. 18F PET na florbetapir maka nchoputa izizi nke oria ọrịa Alzheimer na mgbaka ndị ọzọ na ndị nwere mmetụ mmetụ dị nro (MCI). Cochrane Database Syst Rev. 2017; 11 (11): CD012216. PMID: 29164603 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29164603/.

Peterson R, Graff-Radford J. Ọrịa Alzheimer na nsogbu ndị ọzọ. Na: Daroff RB, Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, eds. Ọkpụkpụ Bradley na Clinical Practice. Nke 7. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016: isi nke 95.

Sloane PD, Kaufer DI. Ọrịa Alzheimer. Na: Kellerman RD, Rakel DP, eds. Ọgwụ Conn nke ugbu a 2020. Philadelphia, PA: Elsevier 2020: 681-686.