Mgbaka n'ihi ihe ndị na-akpata metabolic

Dementia bụ enweghịzi ụbụrụ nke na-ebute ọrịa ụfọdụ.

Mgbaka n'ihi ihe ndị na-akpata metabolic bụ enweghị ụbụrụ nke ụbụrụ nke nwere ike ime na usoro kemịkalụ na-adịghị mma n'ime ahụ. Site na ụfọdụ nrịanrịa ndị a, ọ bụrụ na a gwọọ ha n'oge, enweghị ike ụbụrụ nwere ike gbanwee. Ọ bụrụ na enweghị ọgwụgwọ, ụbụrụ mbibi na-adịgide adịgide, dị ka mgbaka, nwere ike ime.

Omume metabolic na-akpata ọrịa mgbaka gụnyere:

• Nsogbu Hormonal, dịka ọrịa Addison, ọrịa Cushing
• Nnukwu ígwè e kpughere ekpughe, dị ka idu ndú, arsenic, mercury, ma ọ bụ manganese
• Tinyegharịa ngosipụta nke ọbara shuga dị ntakịrị (hypoglycemia), nke a na-ahụkarị na ndị nwere ọrịa shuga na-eji insulin
• Oke calcium dị n'ọbara, dịka n'ihi hyperparathyroidism
• Ọkwa dị ala nke thyroid thyroid (hypothyroidism) ma ọ bụ ọkwa dị elu nke hormone thyroid (thyrotoxicosis) n'ime ahụ
• Imeju imeju
• Akụrụ ọdịda
• Nsogbu ndị na-edozi ahụ, dị ka ụkọ vitamin B1, vitamin B12 erughị ala, pellagra, ma ọ bụ protein-kalori nri na-edozi ahụ.
• Uzochukwu
• Pois, dị ka methanol
• Alcoholụbiga mmanya ókè
• Ọrịa Wilson
• Ọgba aghara nke mitochondria (akụkụ mkpụrụ ndụ na-emepụta ike)
• Mgbanwe ọsọ ọsọ na ọkwa sodium

Nsogbu nke metabolic nwere ike ịkpata mgbagwoju anya na mgbanwe n'echiche ma ọ bụ ịtụgharị uche. Mgbanwe ndị a nwere ike ịdị mkpụmkpụ ma ọ bụ na-adịgide adịgide. Dementia na-eme mgbe mgbaàmà adịghị agagharị. Mgbaàmà nwere ike ịdị iche maka mmadụ niile. Ha dabere na ọnọdụ ahụike na-akpata mgbaka.

Mgbaàmà mbụ nke mgbaka nwere ike ịgụnye:

• Ihe isi ike na ọrụ ndị na-eme ụfọdụ iche ma na-adịkarị mfe, dị ka idozi akwụkwọ nyocha, igwu egwuregwu (dị ka àkwà mmiri), na ịmụ ihe ọmụma ọhụrụ ma ọ bụ usoro ihe omume.
• Na-efu ụzọ ndị amaara
• Nsogbu asụsụ, dị ka nsogbu na aha nke ihe ndị maara nke ọma
• Enweghị mmasị na ihe ndị ị na-atọbu ụtọ na mbụ
• Misplacing ihe
• Omume mmadụ gbanwere na enweghịzi mmekọrịta mmadụ na ibe ya, nke nwere ike ibute agwa adịghị mma
• Mgbanwe ọnọdụ uche nke nwere ike ibute oge ịkpa ike na nchekasị
  
• Arụ ọrụ na-adịghị mma na-arụ ọrụ na-akpata ndalata ma ọ bụ ndalata ọrụ
  

Dika isi mgbaka na-akawanye njọ, ihe mgbaàmà na-apụtawanye ìhè ma na-egbochi ikike ilekọta onwe gị:

• Gbanwe usoro ihi ụra, na-eteta mgbe n'abalị
• Na-echefu nkọwa gbasara ihe ndị dị ugbu a, na-echefu ihe ndị mere na ndụ mmadụ
• O siere gị ike ịrụ ọrụ ndị dị mkpa, dị ka isi nri, ịhọrọ ezigbo uwe, ma ọ bụ ịkwọ ụgbọala
• Inwe echiche ịrọ nrọ, arụmụka, ịgba egwu, na ime ihe ike
• Ọ na-esiri m ike ịgụ ma ọ bụ ide ihe
• Ezi ikpe na enweghị ike ịchọpụta ihe egwu
• Iji okwu na-ezighi ezi, emeghị ka ị kpọpụta okwu n'ụzọ ziri ezi, na-ekwu okwu n'ahịrịokwu na-agbagwoju anya
• Hapụ na kọntaktị mmekọrịta

Onye ahụ nwekwara ike nwee mgbaàmà sitere n'ọgba aghara ahụ kpatara mgbaka.

Dabere na ihe kpatara ya, a na-eme usoro ụjọ (nyocha nyocha) iji chọpụta nsogbu ndị ahụ.

Ule iji chọpụta ọnọdụ ahụike na-akpata ọrịa mgbaka nwere ike ịgụnye:

• Amonia larịị n'ọbara
• Ọbara ọbara, electrolytes
• Ọbara glucose n'ọbara
• BUN, creatinine iji chọpụta ọrụ akụrụ
• Nnwale ọrụ imeju
• Lumbar mgbapu (ọgidigi azụ)
• Nyocha nri
• Nlere ọrụ thyroid gị
• Urinalysis
• Vitamin B12 larịị

Iji chịkwaa ụfọdụ nsogbu ụbụrụ, a na-emekarị EEG (electroencephalogram), isi CT scan, ma ọ bụ nyocha MRI isi.

Ebumnuche nke ọgwụgwọ bụ ijikwa ọgbaghara na njikwa mgbaàmà. Na ụfọdụ nsogbu metabolism, ọgwụgwọ nwere ike ịkwụsị ma ọ bụ tụgharịa mgbaàmà mgbaka.

Ọgwụ ndị e ji agwọ ọrịa Alzheimer egosighi na ha na-arụ ọrụ maka ụdị nsogbu a. Mgbe ụfọdụ, a na-eji ọgwụ ndị a eme ihe, mgbe ọgwụgwọ ndị ọzọ na-enweghị ike ịchịkwa nsogbu ndị kpatara.

Ekwesịrị ịme atụmatụ maka nlekọta ụlọ maka ndị nwere isi mgbaka.

Nsonaazụ dịgasị iche, dabere na ihe kpatara mgbaka na oke mbibi ụbụrụ.

Nsogbu nwere ike ịgụnye ihe ndị a:

• Enweghị ike ịrụ ọrụ ma ọ bụ ilekọta onwe gị
• Enweghị ike ịmekọrịta
• Ọrịa oyi baa, ọrịa mamịrị, na ọrịa okike
• Nrụgide nrụgide
• Mgbaàmà nke nsogbu ahụ (dị ka enweghi mmetụta n'ihi mmerụ akwara site na ụkọ vitamin B12)

Kpọọ maka oge gị na onye na-ahụ maka ahụike gị ma ọ bụrụ na mgbaàmà ahụ ga-akawanye njọ ma ọ bụ gaa n'ihu. Gaa na ụlọ mberede ma ọ bụ kpọọ nọmba mberede mpaghara (dịka 911) ma ọ bụrụ na enwere mgbanwe mberede na ọnọdụ ọgụgụ isi ma ọ bụ ihe mberede na-eyi ndụ egwu.

Gwọ ihe kpatara ya nwere ike belata ihe ize ndụ maka mgbaka metabolic.

Ọrịa na-adịghị ala ala - metabolic; Mild cognitive - metabolic; MCI - metabolic

• Inbụrụ
• Inbụrụ na ụjọ

Budson AE, Solomon PR. Nsogbu ndi ozo n’eme ka nchefu ma obu oria mmadu. Na: Budson AE, Solomon PR, eds. Mwepụ nke ebe nchekwa, Ọrịa Alzheimer, na mgbaka. Nke abụọ ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016: isi 14.

Knopman DS. Mmetụta na-emejọ na nkwarụ. Na: Goldman L, Schafer AI, eds. Ọgwụ Goldman-Cecil. Nke 26th. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 374.

Peterson R, Graff-Radford J. Ọrịa Alzheimer na nsogbu ndị ọzọ. Na: Daroff RB, Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, eds. Ọkpụkpụ Bradley na Clinical Practice. Nke 7. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016: isi nke 95.