Zoonoses: ihe ha bu, udi di iche na otu esi egbochi

Ndinaya

• Isi zoonoses
• 1. Iwe
• 2. Sporotrichosis
• 3. Brucellosis
• 4. Udo Odo
• 5. Dengue na Zika
• 6. Leishmaniasis
• 7. Leptospirosis
• 8. Toxoplasmosis
• 9. Cutaneous nwa ahuhu kwughari
• 10. Teneasis
• 11. Ọrịa Lyme
• 12. Cryptococcosis
• Etu esi ebufe Zoonoses
• Olee otú iji zere

Zoonoses bụ ọrịa a na-ebute n'etiti anụmanụ na mmadụ, nke a nwere ike ibute site na nje bacteria, nje, ero na nje. Dị ka ihe atụ, nwamba, nkịta, akọrọ, nnụnụ, ehi na òké, nwere ike ịbụ ndị nkiti doro anya ma ọ bụ nke etiti maka ndị ọrụ a na-efe efe.

Enwere ike ịkọwa Zoonoses n'ime:

• Anthropozoonosis, nke bu oria anumanu nke nwere ike ibunye ndi mmadu;
• Zooantroponose, nke bu oria mmadu ma enwere ike ibufe ya na anumanu.

A na-ahụta Zoonoses dịka ọnọdụ ahụike ọha na eze yana, yabụ, etinyere mmemme mpaghara na nke steeti metụtara mgbochi ọrịa ndị a. Otu n'ime usoro a bụ njikwa na nlekọta nke anụ ụlọ, na-agba ndị mmadụ ume ka ha na-agakwuru ndị anụmanụ ka ha mebie ọgwụ mgbochi na ọgwụ mgbochi. N'ụzọ dị otú a, ọ ga-ekwe omume igbochi ụmụ anụmanụ ịnweta ọrịa ma bufee ha ndị mmadụ.

Isi zoonoses

Enwere ọrịa dị iche iche a na-ebute n'etiti ụmụ anụmanụ na ndị mmadụ, n'agbanyeghị nke kachasị bụrụ:

1. Iwe

Ọrịa ụmụ mmadụ bụ ọrịa na-efe efe nke nje ezinụlọ na-akpata Rhabdoviridae ma enwere ike ibunye ya ndị mmadụ site na nkịta nke bat ma ọ bụ nkịta na-arịa ọrịa, nke nwere ike ime karịa. Mgbe mmadụ na-ata mmadụ ahụhụ, nje dị na mmiri nke anụmanụ na-abanye n'ọbara onye ahụ ozugbo ma nwee ike ịgbasa na sistem ụjọ ahụ, na-ebute ọdịdị nke ihe mgbaàmà njirimara na mgbaàmà nke ọrịa ahụ.

Ihe ịrịba ama izizi nke ọrịa ụmụ mmadụ nwere ike iburu ụbọchị 30 ruo 50 mgbe emetụchara nje ahụ, dabere na usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ, ọ nwere ike ihie ụzọ maka ọrịa nkịtị. Agbanyeghị, ka nje a na-agbasa n'ọbara wee rute sistemu ụjọ ahụ, ahụ mkpọnwụ nke aka na ụkwụ, mgbagha nke uche, oke iwe na ịmịpụta ọnụ mmiri na-asọkarị n'ihi ọnya nke akwara akpịrị nwere ike ime. Mara otu esi amata ihe mgbaàmà nke iwe.

2. Sporotrichosis

Sporotrichosis na ụmụ mmadụ bụ zoonosis nke a na-ebute site na ncha na ọtịta nke nwamba ndị nje na-akpata ọrịa ahụ, Sporothrix schenckii, nke enwere ike ịchọta ya na ala na osisi. Dika nwamba na ejikota otutu okwu nke sporotrichosis, oria a bu ihe a ma ama dika oria ohia, ma obu nwamba ulo ndi nwere oria ogwu rue na oge a enweghi ihe ojoo nke oria a ma, site na ya ibunye oria a.

Ihe ịrịba ama mbụ na mgbaàmà nke sporotrichosis na-egosi ihe dị ka ụbọchị 7 ruo 30 mgbe kọntaktị na ero ahụ na isi ihe na-egosi ọrịa ahụ bụ ọdịdị nke obere, ọbara ọbara na-egbu mgbu na akpụkpọ ahụ nke na-etolite ụbọchị na ụdị pus. Ọ bụrụ na amatabeghị ọrịa ahụ ma gwọọ ya, ọ nwere ike bụrụ na ero ga-aga n'akụkụ ndị ọzọ nke ahụ, ọkachasị ngụgụ, na-ebute mgbaàmà iku ume. Mụtakwuo banyere sporotrichosis.

3. Brucellosis

Brucellosis bụ ọrịa na-efe efe nke nje bacteria na-akpata Brucella na enwere ike ibunye ya site na kọntaktị na nzuzo, mamịrị, ọbara ma ọ bụ nsị placental nke ehi na-ebute ọrịa. Tụkwasị na nke ahụ, nnyefe nke nje nwere ike ime site na inges nke ngwaahịa mmiri ara ehi na-adịghị edozi ahụ, dị ka mmiri ara ehi na chiiz, iri anụ esighị esi ma ọ bụ n'oge nhicha nke ụlọ anụ ma ọ bụ nke anụ ụlọ, dịka ọmụmaatụ.

Ihe mgbaàmà nke brucellosis na-apụta ụbọchị ma ọ bụ ọnwa mgbe ọrịa gasịrị, ihe mgbaàmà mbụ yiri nke flu. Otú ọ dị, ka ọrịa ahụ na-aga n’ihu, ihe mgbaàmà a kapịrị ọnụ pụrụ ịpụta, dị ka mgbu akwara, inwe mmetụta nke ọrịa, afọ mgbu, mgbanwe ebe nchekwa na ịma jijiji, dịka ọmụmaatụ.

4. Udo Odo

Yellow fever bụ ọrịa na-akpata nje nke ndụ ya na-apụta na anwụnta, ọkachasị anwụnta nke genus Aedes. Yabụ, anwụnta na-ebute ọrịa na-acha odo odo na-ebute site n'aka ndị anwụnta. N'ime mpaghara ohia, na mgbakwunye na mbufe nke anwụnta nke genus Aedes, ịnyefe nje site na anwụnta nke genus ga-ekwe omume Haemagogus na Sabetes na mpaghara ndị a, a na-ahụta enwe dị ka isi mmiri nje a.

Ihe ịrịba ama na mgbaàmà nke ahụ ọkụ na-acha odo odo na-apụta n'etiti ụbọchị 3 na 7 mgbe anwụnta tara ahụhụ na ndị bụ isi bụ mgbu afọ, isi ọwụwa na ahụ ọkụ. Ọrịa ahụ na - enweta aha ya n'ihi na nje ahụ na - emebi imeju, na - egbochi mmepụta nke enzymes imeju na ihe mkpokọ, na - abawanye ụba bilirubin na ọbara ma na - eme ka anụ ahụ na - acha odo odo.

5. Dengue na Zika

Dengue na Zika bụ ọrịa na-efe efe nke nje na-ebute site na anwụnta na-esonye n'akụkụ ndụ ha Aedes aegypti, nke na-ata ndị mmadụ ahụhụ, na-ebunye nje ahụ, nke na-emecha usoro ndụ ya n’ahụ mmadụ ma na-eduga n’ile ihe ịrịba ama na mgbaàmà nke ọrịa ahụ anya.

N'agbanyeghị dengue na Zika na-enweghị nje dị iche iche, nje dengue na nje Zika n'otu n'otu, nwere ihe mgbaàmà yiri nke ahụ, na-enwe ahụ mgbu na ahụ na isi, ike ọgwụgwụ, ahụ ọkụ, mgbu nkwonkwo na ọdịdị nke uhie uhie na anụ ahụ. N'ihe banyere ọrịa nje Zika, a pụkwara ịhụ nrịanrịa na ọbara ọbara na anya na-arịwanye elu n'anya.

6. Leishmaniasis

Dị ka ọkụ na-acha odo odo, ọnya anwụnta na-ebutakwa leishmaniasis, nke na nke a bụ anwụnta nke genus Lutzomyia, nke a na-akpọkarị anwụnta ahịhịa. Ọrịa na-efe efe na-ahụ maka ọrịa ahụ bụ protozoan nke genus Leishmania, nke a na-ahụkarị na Brazil ụdị ahụLeishmania braziliensis, Leishmania donovani na Leishmania chagasi.

Mgbe anwụnta rịachara, protozoan na-abanye n’ahụ mmadụ ma na-ebute mmepe nke mgbaàmà nke ogo ya nwere ike ịdị iche dịka ụdị mmadụ na usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ. E nwere ụzọ isi atọ nke leishmaniasis:

• Ọkpụkpụ leishmaniasis, nke a na-ahụ site na ọdịdị nke otu ma ọ bụ karịa akpụ na saịtị nke anwụnta anwụnta na nke nwere ike ịmalite ụbọchị ụfọdụ ghọọ ọnya na-emeghe na nke na-enweghị mgbu;
• Mucocutaneous leishmaniasis, nke ọnya ndị ahụ dị ọtụtụ ma enwere ntinye nke mucosa, ọkachasị nke imi, pharynx na ọnụ, nke nwere ike ịkpata nsogbu na ikwu okwu, ilo ma ọ bụ iku ume;
• Visceral leishmaniasis, nke ihe mgbaàmà ya na-agbanwe n'ụzọ na-adịghị ala ala na enwere ike ịba ụba imeju na imeju, ọnwụ ọnwụ na ọnụọgụ nke ọrịa ndị ọzọ.

Dika ihe mgbaàmà a nwere ike imebi ma mee ka ndu onye ahu di nma, odi nkpa na oburu na ihe mbu nke ihe ngosi nke leishmaniasis putara, onye ahu gara ulo ogwu ka ochoputa ya ma bido ogwugwo ya, gbochie nsogbu.

7. Leptospirosis

Leptospirosis bụ ọrịa nke nje Leptospira na-ebute, nke a pụrụ ịchọta na oke, ọkachasị. Nyefe ndị mmadụ na-eme site na ịmị mamịrị ma ọ bụ nsị nke anụmanụ ahụ emetọ, na ntinye nje n'ime ahụ mmadụ site na membran mucous ma ọ bụ ọnya anụ ma na-ebute ihe mgbaàmà dịka ahụ ọkụ, akpata oyi, anya uhie, isi ọwụwa na isi.

A na-ahụta ọnọdụ idei mmiri, ọdọ mmiri na ebe enwere ọtụtụ mkpofu dị ka Leptospira nke nwere nnukwu mmetọ, n'ihi na n'ọnọdụ ndị a, mmamịrị nke ụmụ anụmanụ nwere ọrịa nwere ike gbasaa n'ụzọ dị mfe karị, yana nnukwu nsogbu nke ibute ọrịa.

8. Toxoplasmosis

Toxoplasmosis bụ ọrịa na-efe efe nke a maara nke ọma dịka ọrịa cat, n'ihi na nje nke kpatara ọrịa a, bụ Toxoplasma gondii, nwere dị ka ya n'etiti ndị ọbịa felines, karịsịa nwamba, ya bụ, akụkụ nke ndụ ya okirikiri ga-na pusi. N'ụzọ ahụ, ndị mmadụ nwere ike bute ọrịa Toxoplasma gondii site na ịbịanye aka na nsị nke nwamba ndị butere ọrịa ma ọ bụ site na ịgesụ mmiri ma ọ bụ nri merụrụ ahịhịa nke nje ahụ.

N’ọtụtụ ọnọdụ, toxoplasmosis bụ asymptomatic, agbanyeghị ọ dị mkpa na ụmụ nwanyị dị ime na-eme nyocha serological iji mata nje ahụ, n’ihi na ọ bụrụ na nwanyị nwere toxoplasmosis, ọ nwere ike ibunye ya nwa ya n’oge afọ ime, nke nwere ike ibute nsogbu nye nwa ahụ. drinkụọ ihe ọ .ụ .ụ.

9. Cutaneous nwa ahuhu kwughari

Cutransous larva migrans, nke a maara nke ọma dị ka ahụhụ ala, bụ ọrịa na-efe efe nke nje na-akpata Ancylostoma brasiliense na Ancylostoma caninum, nke a pụrụ ịchọta na nkịta na nwamba. A na-ekpochapụ nje ndị a na nsị nke anụmanụ na mgbe mmadụ na-ejegharị ụkwụ na ụkwụ, dịka ọmụmaatụ, ha nwere ike ịbanye n'ime ahụ site na obere ọnyá dị na saịtị ahụ, na-eduga n'ile anya nke mgbaàmà dịka itching na redness mpaghara, na mgbakwunye inwe ike ịghọta obere ụzọ rectilinear na anụ ahụ, nke na-egosi nchụpụ nke nje ahụ.

Iji zere ibute ọrịa, a na-atụ aro ka a kpọgara anụ ụlọ na veterinarian oge ụfọdụ ka a na-emelite ọgwụ mgbochi yana deworming. Na mgbakwunye, a na-atụ aro ka ị zere ụkwụ ọtọ na gburugburu ebe nwere ike ịnwe nsị sitere na nkịta na nwamba iji belata ihe egwu nke ibute ọrịa.

Hụ otu esi ama ma ị bụ anụmanụ ala.

10. Teneasis

Teniasis bụ zoonosis nke nje ahụ kpatara Taenia sp. nke a na-ebufe ndị mmadụ site n’iri anụ ezi ma ọ bụ nke esichara esị ma ọ bụ anụ ehi. Ngwurugwu a bụ ihe a maara nke ọma dị ka naanị, ebe ọ na-erute nnukwu akụkụ, na-etinye aka na mgbidi eriri afọ ma na-egbochi nsị nke nri, na-eduga n'ile anya nke mgbaàmà dịka ọgbụgbọ, afọ ọsịsa na ọnwụ ọnwụ, dịka ọmụmaatụ.

Onye bu oria a Taenia sp. a na - ewepụta nsen nsen ya, nke nwere ike metọọ ndị mmadụ na anụmanụ ọzọ, na - amalite usoro ndụ ọzọ. Ghọta otu usoro ndụ nke Taenia sp.

11. Ọrịa Lyme

Ọrịa Lyme bụ otu n'ime ọrịa nke akọrọ nwere ike ibunye, nke a pụrụ ịchọta na nwamba na nkịta, ọkachasị. A na-ebute ọrịa a site na akọrọ nke genusIhe ngosi nje nje Borrelia burgdorferi, nke mgbe mmadụ tara aru na-ewepụta nje bacteria ma kpatara mmeghachi omume mpaghara nke enwere ike ịghọta site na ọzịza na ịcha ọbara ọbara na mpaghara ahụ.

Ọ bụrụ na amataghị ọrịa ahụ ma gwọọ ya, nje nwere ike gbasaa site n'ọbara wee rute ọtụtụ akụkụ, nke nwere ike imebi usoro ụjọ na obi. Ya mere, ọ dị mkpa na akọrọ akọrọ na anụ ahụ ozugbo na ọgwụ nje ọgwụgwọ na-amalite adịghị anya mgbe nke ahụ gasịrị.

Mụta maka ọrịa ndị ọzọ akọrọ na-ebute.

12. Cryptococcosis

A maara Cryptococcosis nke ọma dịka ọrịa nduru, n'ihi na ero kpatara ọrịa ahụ, Cryptococcus neoformans, na-eme akụkụ nke ndụ ya n'ime anụmanụ ndị a, na-ahapụ ya na nsị. Na mgbakwunye na ịnọ na nduru, a pụkwara ịchọta ero a na ala, osisi na ọka.

Nnyefe nke cryptococcosis na-eme site na inhalation nke spores ma ọ bụ yist nke ero a nke dị na gburugburu ebe obibi, nke nwere ike iduga na mmepe nke mgbaàmà iku ume, dịka ịmịpụ, imi na-esiri ike na iku ume. Otú ọ dị, ọ bụrụ na achọpụtaghị ọrịa ahụ ma gwọọ ya, ọ ga-ekwe omume na ero ahụ ga-agbasa ma duga na mgbaàmà ndị ka njọ, dịka mgbu obi, olu ike na mgbagwoju anya nke uche, dịka ọmụmaatụ. Hụ ihe mgbaàmà ndị ọzọ nke cryptococcosis.

O Cryptococcus neoformans a na-ahụta ya dị ka ero dị ka ihe atụ, ya bụ, a na - ahụkarị ihe mgbaàmà naanị n ’ndị nwere nsogbu ọria ha, dịka ọ na - adị ndị bu nje HIV ma ọ bụ ndị a na - agwọ ọrịa kansa.

Etu esi ebufe Zoonoses

Anụmanụ niile nwere ike ibunye ọrịa. Ya mere, nnyefe nwere ike ime n'ọtụtụ ụzọ, dị ka:

• Anụ aru ma ọ bụ ọkọ;
• Ahụhụ ahụhụ;
• Kpọtụrụ ihe ma ọ bụ nsị nke anụmanụ nwere ọrịa;
• Nri mmiri ma ọ bụ nri mmetọ mmetọ, mmamịrị ma ọ bụ asu nke anụmanụ na-arịa ọrịa.

Ndị na-arụ ọrụ ma ọ bụ ndị na-esokarị anụmanụ na-enwekarị nsogbu nwere zoonosis, ya mere, ọ dị mkpa ị paya ntị na omume ịdị ọcha ma nke onwe ma nke anụmanụ ka ọ ghara ịdaba n'ihe ize ndụ nke ịrịa ọrịa. N'ebe ndị mmadụ na ụmụ anụmanụ na-arụ ọrụ nọ, a na-atụ aro ka e jiri ngwa nchekwa n'oge akpọtụrụ anụmanụ ahụ, dịka gloves na masks, ọkachasị, iji gbochie mmetọ.

Ọ bụrụ na onye ahụ na-enyo enyo na ọ nwere ọrịa nwere ike ịbụ nke anụmanụ butere, a na-atụ aro ka ịgakwuru dọkịta ka nyocha wee mee yana ọgwụgwọ kwesịrị ekwesị ịmalite.

Olee otú iji zere

Iji zere zoonoses, ọ dị mkpa ị paya ntị na ịdị ọcha nke gburugburu ebe obibi na ịdị ọcha onwe onye, ​​na-akwọ aka gị mgbe niile mgbe gị na anụmanụ zutere ma debe ebe ụmụ anụmanụ bi na ọnọdụ dị mma. Na mgbakwunye, ọ dị mkpa idobe ọgwụ mgbochi ụmụ anụmanụ ka ọ dị ọhụrụ.

Akọrọ, ọchịcha na ndanda nwekwara ike ibu ọrịa, n'ihi ya, ọ dị mkpa ka ụlọ ahụ dị ọcha ma ụmụ anụmanụ na-erughị ala. N'oge a na-achịkwa pesti, ọ bụrụ na onye ahụ nwere anụ ụlọ, a na-atụ aro ka ịwepu anụmanụ n'ime ụlọ ọzọ maka awa ole na ole ka ngwaahịa a ghara ị intoụbiga ya ókè.

N'ihe banyere anwụnta, dịka ọmụmaatụ, gọọmentị na-eme mkpọsa anwụnta site n'oge ruo n'oge, na-egosipụta omume ndị enwere ike ịme iji gbochie mmụba anwụnta na, n'ihi ya, mgbasa nke ọrịa. Lee na vidiyo na-esonụ otu esi egbochi ọrịa anwụnta na-ebute:

A na-atụ aro ka ị kpachara anya mgbe ị na-edozi ma na-akwadebe nri, na-a attentiona ntị na mma mmiri ma na-ezere ịkpọtụrụ anụmanụ ndị a na-amaghị. Na mgbakwunye, ọ dị mkpa na gọọmentị na-akwalite atụmatụ maka njikwa ịdị ọcha, ịdị ọcha na ịgba ọgwụ mgbochi na ebe a na-azụ anụ. Hụkwuo otu esi egbochi ọrịa na-efe efe.