Gịnị Mere Ogwu Kịtịkpa Ji Ahapụ Mmadụ Ahụ?

Ndinaya

• Olee ka ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa na-arụ ọrụ?
• Gịnị kpatara ụjọ ji mee?
• BCG vs. kịtịkpa
• Atụmatụ maka fading a onya
• Wepu

Nchịkọta

Kịtịkpa bụ ihe na-efe efe, na-efe efe nke na-akpata ọkụ na ahụ́ ọkụ. N'oge puru iche kịtịkpa ntiwapụ nke narị afọ nke 20, na-eme atụmatụ na 3 nke 10 ndị nwụrụ site na nje mgbe ọtụtụ ndị ọzọ na-ekpe nkwarụ, dị ka.

N'ụzọ dị mma, ndị na-eme nchọpụta nwee ike ịmepụta ọgwụ mgbochi nje a. Nje virus a gbanyere bụ nje dị ndụ, mana ọ bụghị nje variola a maara na-akpata kịtịkpa. Kama nke ahụ, a na-agbanye nje a na-eme ka a na-eme ka a na-agba ọgwụ mgbochi. Ebe ọ bụ na nje a na virus yiri nke variola, ahụ́ ya na-enwekarị ihe ndị na-alụso nje ọgụ.

Site na nchịkwa zuru oke nke ọgwụ mgbochi kịtịkpa, ndị dọkịta kwupụtara na ọrịa kịtịkpa "adịkwaghị" na United States na 1952. Na 1972, ọgwụ mgbochi kịtịkpa kwụsịrị ịbụ akụkụ nke ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa na United States.

Ihe okike ogwu kịtịkpa bụ ihe dị mkpa n'ụlọ ọgwụ. Ma ogwu mgbochi ahụ hapụrụ akara pụrụ iche ma ọ bụ ọnya.

Ọ bụ ezie na ihe ka ọtụtụ ná ndị nwere ọrịa ogwu kịtịkpa na-aka nká, Ngalaba Ahụike na Ọrụ Ndị Ọrụ na United States nyere ndị ọrụ ahụike na ndị otu nzaghachi kịtịkpa sitere na ngalaba ahụike ka ọgwụ mgbochi ahụ mgbe 1972 gasịrị site na ndị na-eyi ọha egwu.

Olee ka ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa na-arụ ọrụ?

A na-ebute ọgwụ mgbochi kịtịkpa n'ụzọ pụrụ iche ma e jiri ya tụnyere ọtụtụ ọgwụ mgbochi ndị ọzọ eji eme ihe taa. Dịka ọmụmaatụ, a na-ewepụta ọkụ ọkụ na mkpanaka otu oge site na iji otu agịga nke na-agafe n'ọtụtụ akpụkpọ anụ na akwara. A na-enye ọgwụ mgbochi kịtịkpa na-eji ogwu pụrụ iche (abụọ-prong). Kama ịkụda akpụkpọ ahụ otu oge, onye na-enye ọgwụ mgbochi ahụ ga-eme ọtụtụ ntigbu na akpụkpọ ahụ iji nyefee nje ahụ na akpụkpọ ahụ, nke bụ akwa dị n'okpuru epidermis nke ụwa na-ahụ. Mgbochi ahụ adịghị abanye n'ime akwa anụ ahụ miri emi, dị ka anụ ahụ dị n'okpuru.

Mgbe nje a rutere na oyi akwa a, ọ na-amalite ịba ụba. Nke a na - akpata obere okirikiri a maara dị ka papule ịzụlite. Papule ahụ wee ghọọ vesicle, nke dị ka ọnya jupụtara na mmiri. Mee elu mee ala, nsogbu a ga-akpụkọ. Ọ bụ ezie na nke a na-egosi ihe ndị dọkịta na-elekarị anya dị ka ọgwụ mgbochi na-aga nke ọma, ọ nwere ike ịhapụ akara ụfọdụ maka ụfọdụ ndị.

Gịnị kpatara ụjọ ji mee?

Egwu dị ka kịtịkpa mgbochi ọrịa kịtịkpa na-apụta n’ihi usoro ọgwụgwọ sitere n’ahụ mmadụ. Mgbe aru merụrụ ahụ (dị ka ọ dị na ọgwụ mgbochi kịtịkpa), ahụ na-eme ngwa ngwa iji rụzie anụ ahụ. Ihe ga-esi na ya pụta bụ ọnya, nke ka bụ anụ ahụ, mana a na-edozi eriri anụ ahụ n'otu ụzọ kama ntụgharị dị iche iche dị ka anụ ahụ ndị ọzọ. Sel akpụkpọ anụ nkịtị na - ewepụta oge iji too mgbe anụ ahụ nwere ike ito ngwa ngwa. Ọ bụ ezie na nsonaazụ ahụ na-echebe, ndị mmadụ nwere ike ịhapụ ihe ncheta a na-ahụ anya nke mmerụ ahụ.

Maka ọtụtụ ndị mmadụ, kịtịkpa kịtịkpa bụ obere, gburugburu gburugburu dị ala karịa akpụkpọ ahụ gbara ya gburugburu. Ọtụtụ scars ndị mmadụ anaghị ebu oke karịa nha nke pensụl pensụl, ọ bụ ezie na ndị ọzọ nwere ike ịnwe ọnya ka ukwuu. Mgbe ụfọdụ, ha nwere ike ịmị ọkụ ma akpụkpọ anụ na-echekwu na ha. Nke a bụ ihe sitere n'okike na-eme ka anụ ahụ dị nro.

Fọdụ ndị nwere mmetụta mkpali dị iche na mmerụ ahụ. Ha nwere ike ịdị na-akpụzi ụfụ akarị n'ụdị keloid. Nke a bụ ọnya dị elu nke na-eto eto na nzaghachi maka mmerụ ahụ. A maara ha ka ha na-etolite n'ubu ma nwee ike ibute, gbasaa ọnya nke yiri ka ihe ọ wụfuru na anụ ahụ ma sie ike. Ndị dọkịta amaghị ihe kpatara ụfọdụ ndị ji enweta keloids na ndị ọzọ anaghị enweta. Ha maara ndị nwere akụkọ ihe mere eme nke ezinụlọ nke keloids (afọ 10 ruo 30), na ndị Africa, Eshia, ma ọ bụ ndị Hispanic nwere ike ịnwe keloids, ka American Academy of Dermatology si kwuo.

N'oge elu kịtịkpa na-atụ egwu, inwe ahụ mgbochi ọrịa kịtịkpa na-ahụ anya bụ akara ngosi bara uru n'ihi na ndị ọrụ ahụike nwere ike iche na a gbara mmadụ ọgwụ mgbochi nje ahụ. Dịka ọmụmaatụ, a maara ndị ọrụ mbata na Ellis Island na New York inyocha ogwe aka ndị si mba ọzọ maka ọnụnọ ọgwụ mgbochi kịtịkpa tupu ekwenye ha na United States.

N’agbanyeghi ogha n’iru, amara ogwu ogwu n’eme ka mmegharia pere mpe mgbe enyere ya na ogwe aka, ma e jiri ya tunyere ogwu ma obu ebe ndi ozo.

BCG vs. kịtịkpa

Na mgbakwunye na mmerụ a maara site na ogwu mgbochi kịtịkpa, enwere ọgwụ mgbochi ọzọ na-akpata ọnya yiri ya. A maara nke a dị ka ogwu Bacillus Calmette-Guérin ma ọ bụ ọgwụ mgbochi BCG. A na-eji ogwu a eme ihe iji chebe ndị mmadụ na ụkwara nta mmadụ. Vaccinedị ogwu abụọ a nwere ike ịhapụ akara aka.

Ọtụtụ mgbe, mmadụ nwere ike ịkọ ọdịiche dị n'etiti ọgwụ mgbochi kịtịkpa na akpịrị BCG site na ichebara ihe ndị a echiche:

• E kesighi ogwu kịtịkpa na-agbasaghị na United States mgbe afọ 1972. Ọ bụrụ na a mụrụ mmadụ mgbe oge a gasịrị, ọnya mgbochi ogwu ha nwere ike bụrụ ọnya BCG.
• A naghị ejikarị ọgwụ mgbochi BCG eme ihe na United States, ebe ụkwara nta na-eme na ọnụego dị ala. Otú ọ dị, a na-ejikarị ọgwụ mgbochi eme ihe ugboro ugboro na mba ebe ọnụ ọgụgụ TB dị elu na-eme, dị ka Mexico.
• Agbanyeghị na ụdị ọnya dị iche iche nwere ike ịdị iche, ọnya BCG na-eche na ọ ga-etolite ma kewaa ya ntakịrị. Kịtịkpa na-eme ka obi daa mba, ma ọ bụ n'okpuru akpụkpọ ahụ. Ọ dị ntakịrị gbaa gburugburu, na-ejikọ ọnụ ọnụ.

A na-ebute ọgwụ ogwu BCG na intradermally, dị ka ọgwụ mgbochi kịtịkpa.

Atụmatụ maka fading a onya

Usoro ọgwụgwọ maka kịtịkpa nke kịtịkpa yiri nke ndị a na-eme maka etuto etinyere n’ozuzu ya. Tipsfọdụ ndụmọdụ iji belata ọdịdị ọnya ahụ gụnyere:

• Na-eyiri mkpuchi anwụ mgbe ọ bụla n’elu ọnya ahụ. Ikuku anwụ nwere ike ime ka anụ ahụ dị oji wee pụta ọchịchịrị ma sie ike. Nke a nwere ike ime ka kịtịkpa na-apụta ihe nke ọma.
• Itinye ude ndị na-eme ka akpụkpọ dị nro nke nwere ike inye aka belata ọdịdị ahụ. Ihe atụ gụnyere koko butter, mmanụ okike, aloe, ma ọ bụ mmanụ otite nwere allium cepa (bọlb bọlb). Otú ọ dị, ọgwụgwọ ndị a abụrụbeghị ndị sayensị gosipụtara n'ụzọ zuru ezu belata ọdịdị scars.
• Gwa dọkịta okwu banyere dermabrasion, usoro nke na-arụ ọrụ iji wepu akpụkpọ anụ dị elu iji kwalite ọgwụgwọ. Nsonaazụ usoro a iji mesoo scars enweghị atụ.
• Gwa dọkịta okwu banyere imegharị nsị, usoro nke gụnyere iwepụ anụ ahụ metụtara na ịkọkọta ọnya ahụ ọnụ. Ọ bụ ezie na nke a na-emepụta ọnya ọzọ, n'ụzọ zuru oke, ọhụụ ọhụrụ anaghị ahụkarị.
• Gwa dọkịta okwu maka ịkpụzi akpụkpọ ahụ, nke na-anọchi ebe ọnya ahụ site na akpụkpọ ahụ ọhụrụ, ahụike. Agbanyeghị, akpụkpọ ahụ dị n'akụkụ ebe a na-etinye aka ahụ nwere ike ịpụta dị iche.

Ọ bụrụ na kịtịkpa gị kịtịkpa ghọrọ keloid, i nwere ike itinye akwa silicone (dị ka bandeeji) ma ọ bụ gel n’ime keloid. Nke a nwere ike inye aka belata nha nke keloid.

Wepu

N'ime ihe karịrị ndị ọrụ nkịtị 37,500 natara ọgwụ mgbochi kịtịkpa na 2003, atụmatụ ọnụọgụ ịgba ọgwụ mgbochi 21 mere, dị ka akwụkwọ akụkọ Clinical Infectious Diseases si kwuo. N'ime ndị na-ahụ ọnya, oge ịchọpụta ọnya bụ 64 ụbọchị.

Ọ bụ ezie na ọnya kịtịkpa nwere ike ịdị, mmadụ ga-enyocharịrị ma ọnya ahụ ọ chọrọ ọgwụgwọ iji belata ọdịdị ya. A na-ewepụ ma ọ bụ gbanwee ọtụtụ scars maka ọdịdị ịchọ mma, ọ bụghị maka ahụike.