Mmanụ na Ahụ Ike

Ndinaya

• Mgbaàmà nke mmanụ ụgbọala
• Ihe na-akpata nsị mmanụ ụgbọala
• Mkpirisi oge
• Ogologo oge pụtara
• Inweta enyemaka mberede
• N'ọnọdụ mberede
  
• Outlook maka onye nsi tinyere nsi
• Isi mmalite nke edemede

Nchịkọta

Mmanụ ụgbọala dị ize ndụ maka ahụike gị n'ihi na ọ na-egbu egbu. Exgwa mmanụ ụgbọala mmanụ, ma ọ bụ site n’imetụ mmadụ aka ma ọ bụ iku ume ọkụkụ, nwere ike ibute nsogbu ahụike. Mmetụta nke nsị mmanụ ụgbọala nwere ike imerụ ahụ niile dị mkpa. Ọ dị mkpa ịme ihe na ịmanye njikwa mmanụ ụgbọala dị mma iji gbochie nsị.

Ikpokọta mmanụ ụgbọala na-ekwesịghị ekwesị na-akwado oku maka enyemaka ahụike mberede. Kpọọ American Association of Poison Control Centers na 1-800-222-1222 ma ọ bụrụ na ị kwenyere na gị ma ọ bụ onye ị maara nwere nsị mmanụ ụgbọala.

Mgbaàmà nke mmanụ ụgbọala

Igha mmanụ mmanụ nwere ike ibute nsogbu dị iche iche maka akụkụ ahụ dị mkpa. Mgbaàmà nke nsị mmanụ ụgbọala nwere ike ịgụnye:

• ike iku ume
• akpịrị mgbu ma ọ bụ ọkụ
• na-ere ọkụ na akpịrị
• afọ mgbu
• ọhụhụ
• na-agbọ agbọ ma ọ bụ na-enweghị ọbara
• obara ọbara
• Ibu ubo
• oké isi ọwụwa
• oké ike ọgwụgwụ
• ụtarị
• ahụ adịghị ike
• enweghị uche

Mgbe mmanụ ụgbọala batara na akpụkpọ gị, ị nwere ike ịnweta iwe uhie ma ọ bụ ọkụ.

Ihe na-akpata nsị mmanụ ụgbọala

Mmanụ ụgbọala dị mkpa n'ọtụtụ ụlọ ọrụ. Gas bụ mmanụ ụgbọ ala bụ isi eji eme ka ọtụtụ ụgbọ ala na-arụ ọrụ igwe. Ihe hydrocarbon nke mmanu mmanu na-eme ka nsi. Hydrocarbons bụ ụdị ihe ndị na-emepụta ihe na-emepụta hydrogen na carbon molecules. Ha bụ akụkụ nke ụdị ihe ọ bụla nke oge a, gụnyere ihe ndị a:

• mmanụ moto
• mmanụ oriọna
• manu oku
• agba
• ciment rọba
• Mkpa ọkụ ọmụmụ

Mmanụ petrol nwere methane na benzene, nke bụ hydrocarbons dị egwu.

Ikekwe otu ihe egwu kasịnụ nke ikpughe mmanụ ụgbọala bụ mmerụ ahụ ọ nwere ike imetụta akpa ume gị mgbe ị na-ekuru anwụrụ ọkụ ya. Inhalation nkịtị nwere ike ibute nsị carbon monoxide, ọ bụ ya mere na ị gaghị agba ọsọ n'ụgbọala na mpaghara akpọchiri, dị ka ebe a na-arụzi ụgbọala. Ọnụnọ ogologo oge n’èzí nwekwara ike imebi akpa ume gị.

Umpkwanye mmanụ ụgbọala na tankị gas gị abụghị ihe na-emerụ ahụ. Agbanyeghị, ikpughe mmiri na mberede nwere ike imerụ ahụ gị.

Mmanụ ụgbọala na-eri ihe gbasaara ebe niile karịa ịka ụma ilo mmiri ahụ.

Mkpirisi oge

Mmanụ ụgbọala nwere ike imetụta ahụike gị n'ụzọ dị njọ na ụdị mmiri na gas. I elo mmanụ ụgbọala nwere ike imebi ahụ́ gị, meekwa ka akụkụ ahụ́ ndị ọzọ mebiri emebi na-emebi emebi. Ọ bụrụ na mmadụ elo nnukwu mmanụ ụgbọala, o nwere ike ibute ọnwụ.

Carbon monoxide nsi bụ ihe nchegbu. Nke a bụ ọkachasị ọnọdụ ma ọ bụrụ na ị na-arụ ọrụ ebe ị na-arụ ọrụ igwe na-enye mmanụ ụgbọala oge niile. Dika ihe a si kwuo, obere, igwe nke nwere gas bu ihe ojoo karisia n'ihi na ha na-eweputa nsi. Carbon monoxide bụ nke a na-adịghị ahụ anya na nke na-adịghị isi ísì, yabụ ị nwere ike iku ya nke ukwuu n’amaghị ama. Nke a nwere ike imebi ụbụrụ na-adịgide adịgide na ọbụlagodi ọnwụ.

Ogologo oge pụtara

Mmanụ ụgbọala nwere nsogbu ahụike nke nwere ike ịdịru ọtụtụ afọ. Diesel bụ mmanụ ọzọ nwere hydrocarbons. Ọ bụ mmanụ ụgbọala na-emepụta ihe, a na-ejikwa ya na ụgbọ oloko, bọs, na ugbo ugbo. Mgbe ị na-enwetakarị anwụrụ ọkụ site na mmanụ ụgbọala ma ọ bụ mmanụ dizel mgbe niile, akpa ume gị nwere ike ịmalite imebi ka oge na-aga. Otu nnyocha nke 2012tù Ahụ Ike Worldwa (WHO) mere na 2012 chọpụtara na ihe ize ndụ dị ukwuu nke ọrịa kansa akpa ume na ndị mmadụ na-ahụkarị anwụrụ ọkụ diesel.

Dika injin diesel na-ewu ewu n'ihi ike ha nke ọma, ndị mmadụ kwesịrị ịmatakwu ihe egwu ha. Kwesịrị ịgbaso usoro nchekwa ndị a:

• Eguzola na ọkpọkọ iyuzucha.
• Eguzola gburugburu uzu oku gas.
• Ejila engines rụọ ọrụ na mpaghara ndị emechiri emechi.

Inweta enyemaka mberede

Ikpofu mmanụ ụgbọala ma ọ bụ ikpo ọkụ ọkụ na-ekwusi ike ileta ụlọ mberede ma ọ bụ ịkpọ oku na ebe a na-achịkwa nsị. Gbaa mbọ hụ na onye ahụ anọdụ ala ma drinksụọ mmiri belụsọ ma agwa ya ka ọ ghara ime ya. Gbaa mbọ hụ na ha nọ mpaghara nwere ikuku ọhụrụ.

Jide n'aka na ị ga-eme ihe ndị a:

N'ọnọdụ mberede

• Adịla amanye ịgba agbọ.
• Enyela aja mmiri ara ehi.
• Enyela mmiri mmiri nye onye amaghị ihe ọ bụla.
• Ahapụla onye ahụ na onwe gị n'ọkụ anwụrụ ọkụ.
• Egbula idozi ọnọdụ ahụ n'onwe gị. Kpọọ mgbe niile maka enyemaka.

Outlook maka onye nsi tinyere nsi

Echiche maka nsị mmanụ ụgbọala na-adabere na ọnụọgụ nke ekpughe ya na otu ị ga-esi nweta ọgwụgwọ ngwa ngwa. Ngwa ngwa ị nwetara ọgwụgwọ, o yikarịrị ka ị ga-agbake n'enweghị mmerụ ahụ dị ukwuu. Agbanyeghị, ikuku mmanụ ọkụ nwere ike ibute nsogbu na ngụgụ, ọnụ, na afọ.

Mmanụ gas agbanweela ọtụtụ mgbanwe ka ọ bụrụ obere carcinogenic, mana a ka nwere nnukwu nsogbu ahụike metụtara ya. Jiri nlezianya na-eme ihe mgbe niile mgbe ị na-ekpughe mmanụ ụgbọala na mmanụ ọkụ. Ọ bụrụ na ị na-enyo enyo ọ bụla na-ekpughe na anụ ahụ ma ọ bụ ọ bụrụ na ị chere na ekpochapụla oke, ị ga-akpọ American Association of Poison Control Centers na 1-800-222-1222.

Isi mmalite nke edemede

• Ihe egwu ikuku carbon monoxide site na obere mmanụ gas na-enye ike. (2012, June 5). Weghachiri na
• Mmanụ petrol - ngwaahịa mmanụ ala. (2014, Disemba 5). Weghachiri na http://www.eia.gov/energyexplained/index.cfm?page=gasoline_home
• Simon, S. (2012, June 15). Healthtù Ahụ Ike Worldwa na-ekwu na kpochapụ mmanụ dizel na-akpata kansa. Weghachiri na http://www.cancer.org/cancer/news/world-health-organization-says-diesel-exhaust-causes-cancer