COVID-19 vs. SARS: Kedu Ka Ha Si Dị Iche?

Ndinaya

• Kedu ihe bụ coronavirus?
• Gịnị bụ SARS?
• Kedu ka COVID-19 si dị iche na SARS?
• Mgbaàmà
• Ogologo
• Nzipu
• Ihe omuma
• Ihe nnabata
• COVID-19 ọ ga-anọ karịa SARS?
• Isi okwu

Emelitere edemede a na Eprel 29, 2020 iji tinye mgbaàmà ndị ọzọ nke coronavirus 2019.

COVID-19, nke coronavirus ọhụrụ a na-ebute, na-achịkwa akụkọ n'oge na-adịbeghị anya. Agbanyeghị, ị nwere ike ibu ụzọ mara nke ọma na okwu coronavirus n'oge oke ajọ ọrịa iku ume (SARS) na 2003.

Ma COVID-19 na SARS bụ ndị na-akpata coronaviruses. Nje virus na-akpata SARS bụ ihe a na-akpọ SARS-CoV, ebe nje nke na-akpata COVID-19 bụ ihe a na-akpọ SARS-CoV-2. E nwekwara ụdị coronaviruses ndị ọzọ.

N'agbanyeghị aha ha yiri, enwere ọtụtụ esemokwu n'etiti coronaviruses na-akpata COVID-19 na SARS. Nọgidenụ na-agụ ka anyị na-enyocha coronaviruses na otu ha si atụle ibe ha.

Kedu ihe bụ coronavirus?

Coronaviruses bụ ezinụlọ dị iche iche nke nje. Ha nwere otutu ulo oru ndi ozo, nke gunyere mmadu. Otú ọ dị, a na-ahụ ọnụ ọgụgụ kasị ukwuu nke iche iche coronavirus dị iche iche.

Coronaviruses nwere spiky projections n’elu ha nke dị ka okpueze. Corona pụtara “okpueze” na Latin - ọ bụkwa otú ahụ ka ezinụlọ a nke nje virus si nweta aha ha.

Imirikiti oge, coronaviruses mmadụ na-ebute ọrịa nịịle dị nro dịka oyi nkịtị. N’ezie, ụdị mmadụ anọ nke coronaviruses na-ebute ọrịa akụkụ iku ume n’elu ndị okenye.

Codị coronavirus ọhụrụ nwere ike ịpụta mgbe anụmanụ coronavirus na-azụlite ikike ibunye mmadụ ọrịa. Mgbe nje bufere anụmanụ site na anụmanụ nye mmadụ, ọ na-akpọ nnyefe zoonotic.

Coronaviruses nke na-awụlikwa elu nye ndị ọbịa mmadụ nwere ike ibute ọrịa siri ike. Nke a nwere ike ịbụ n'ihi ihe dịgasị iche iche, ọkachasị enweghị nchekwa nke ụmụ mmadụ na nje ọhụrụ ahụ. Lee ụfọdụ ihe atụ nke coronaviruses:

• SARS-CoV, nje nke butere SARS, nke e mere ka amata na 2003
• MERS-CoV, nje nke butere ọrịa Middle East respiratory syndrome (MERS), nke izizi ka amata na 2012
• SARS-CoV-2, nje nke na-ebute COVID-19, bụ nke achọpụtara na mbụ na 2019

Gịnị bụ SARS?

SARS bụ aha ọrịa iku ume nke SARS-CoV kpatara. Nkọwa okwu a bụ SARS na-anọchi anya nnukwu ajọ ọrịa iku ume.

Ọrịa SARS zuru ụwa ọnụ malitere site na mbubreyo 2002 ruo etiti 2003. N'oge a, na-arịa ọrịa na 774 ndị nwụrụ.

Ebumnuche nke SARS-CoV bụ ụsụ. Ekwenyere na nje ahụ si na ụsụ gafere n'etiti onye na-ahụ maka anụmanụ, nke pusi civet, tupu ọ banye na mmadụ.

Ahụ ikpo ọkụ bụ otu n’ime ihe mgbaàmà mbụ nke SARS. Nke a nwere ike iso ya na mgbaàmà ndị ọzọ, dịka:

• ụkwara
• malaise ma ọ bụ ike ọgwụgwụ
• aru mgbu na mgbu

Mgbaàmà ume iku ume nwere ike ịka njọ, na-eduga mkpụmkpụ nke ume. Okwu ikpe dị njọ na-aga n'ihu ọsọ ọsọ, na-ebute oyi baa ma ọ bụ nsogbu iku ume.

Kedu ka COVID-19 si dị iche na SARS?

COVID-19 na SARS yiri ọtụtụ ụzọ. Ọmụmaatụ, ma:

• bụ ọrịa iku ume nke coronaviruses kpatara
• na-esite na ụsụ, na-awụkwuru ụmụ mmadụ site n'aka onye na-elekọta anụmanụ
• na-agbasa site na ụmụ irighiri akụkụ okuku ume na-emepụta mgbe onye nwere nje ahụ na-arịa ụkwara ma ọ bụ mgbe ọ zụrụ, ma ọ bụ na-emetụ ya na ihe ndị rụrụ arụ ma ọ bụ n’elu
• nwere nkwụsi ike yiri nke ahụ na ikuku na n'elu elu dị iche iche
• nwere ike ibute ọrịa siri ike, mgbe ụfọdụ na-achọ oxygen ma ọ bụ ikuku ikuku
• nwere ike inwe mgbaàmà ma emechaa na ọrịa
• nwere ndị otu dị ize ndụ dịka ndị okenye na ndị na-arịa ọrịa
• enweghị ọgwụgwọ ma ọ bụ ọgwụ mgbochi

Otú ọ dị, ọrịa abụọ ahụ na nje ndị na-akpata ha dịkwa iche n'ọtụtụ ụzọ dị mkpa. Ka anyị lebakwuo anya.

Mgbaàmà

N'ozuzu ya, ihe mgbaàmà nke COVID-19 na SARS yiri. Ma e nwere ụfọdụ ụzọ aghụghọ.

Ogologo

A na-eme atụmatụ na ndị nwere COVID-19 ga-achọ ịga ụlọ ọgwụ maka ọgwụgwọ. Obere pasent nke otu a ga-achọ ikuku ventilashị.

Ikpe SARS siri ike karịa, n’ozuzu ya. A na-eme atụmatụ na nke ndị nwere SARS chọrọ ventilashị n'ibu.

Atụmatụ ọnụ ọgụgụ mmadụ na-anwụ nke COVID-19 dịgasị iche iche dabere na ihe dịka ọnọdụ na njirimara nke ọnụ ọgụgụ mmadụ. N'ikwu okwu n'ozuzu, ọnụọgụ ọnwụ nke COVID-19 abatala n'etiti 0.25 na 3 pasent.

SARS dị oke egwu karịa COVID-19. Ego ọnụ ọgụgụ mmadụ na-anwụ bụ ihe dịka.

Nzipu

COVID-19 yiri ka ebunye karịa SARS. Otu nkọwa nwere ike ịbụ na ọnụọgụ nje, ma ọ bụ ibu nje, na-egosi na ọ kachasị elu na imi na akpịrị nke ndị nwere COVID-19 obere oge ka mgbaàmà gachara.

Nke a dị iche na SARS, bụ nke ibu nje malitere n'ọtụtụ ọrịa mgbe e mesịrị. Nke a na-egosi na ndị nwere COVID-19 nwere ike ibunye nje a n'oge gara aga maka ọrịa a, dịka mgbaàmà ha si eto, mana tupu ha ebido njọ.

Dabere na, ụfọdụ nnyocha na-egosi na COVID-19 nwere ike gbasaa site na ndị na-adịghị egosi mgbaàmà.

Ihe ọzọ di iche na oria abuo a bu eziokwu na enwere okwu SARS obula tupu enwee oria.

Ihe omuma

A nke mkpụrụ ndụ ihe nketa zuru ezu (genome) nke SARS-CoV-2 na-achọpụta na nje ahụ nwere njikọ chiri anya na bat coronaviruses karịa nje SARS. Ihe ọhụrụ coronavirus nwere pasent 79 nke mkpụrụ ndụ ihe nketa na nje SARS.

Ejikwa saịtị na-ejide ihe nnabata nke SARS-CoV-2 tụnyere coronaviruses ndị ọzọ. Cheta na ịbanye cell, virus kwesịrị iso ndị na-edozi ahụ na cell rụọ ọrụ (ndị natara). Nje virus na-eme nke a site na protein na elu nke ya.

Mgbe a nyochachara usoro protein nke SARS-CoV-2 na-ejikọ saịtị nnabata, achọtara nsonaazụ na-atọ ụtọ. Ọ bụ ezie na SARS-CoV-2 yiri nke batrị coronaviruses, ebe ntinye ihe nnabata ahụ yiri SARS-CoV.

Ihe nnabata

Ọmụmụ ihe na-aga n’ihu ịhụ etu coronavirus ọhụrụ a si ekekọta ma banye mkpụrụ ndụ ma e jiri ya tụnyere nje SARS. Nsonaazụ dị iche iche. Ọ dịkwa mkpa iburu n'uche na nyocha a dị n'okpuru ebe a bụ naanị ndị na-edozi ma ọ bụghị na ọnọdụ nke nje niile.

Nnyocha e mere n'oge na-adịbeghị anya gosiri na SARS-CoV-2 na SARS-CoV na-eji otu nnabata cell nnabata. Ọ chọpụtakwara na, maka nje virus abụọ ahụ, protein ndị nje virus a na-eji maka nnabata mkpụrụ ndụ abanye na onye nnabata nwere otu tightness (mmekọrita).

Onye ọzọ tụnyere mpaghara kpọmkwem nke protein virus nke bụ maka maka ejikọtara onye nnabata mkpụrụ ndụ. Ọ chọpụtara na saịtị nnabata nke SARS-CoV-2 na-ejikọta onye nnabata cell host na a nke ka elu mmekọrita karịa nke SARS-CoV.

Ọ bụrụ na coronavirus ọhụrụ a nwere mmekọrịta dị elu karịa maka onye nnabata cell cell, nke a nwekwara ike ịkọwa ihe kpatara o ji gbasaa n'ụzọ dị mfe karịa nje SARS.

COVID-19 ọ ga-anọ karịa SARS?

E nwebeghị ọgba aghara SARS zuru ụwa ọnụ. Ikpeazụ kọrọ ikpeazụ ndị na-enwetara na a lab. Enwebeghị ikpe ọzọ kọọrọ kemgbe ahụ.

SARS enweela ihe ịga nke ọma site na iji usoro ahụike ọha na eze, dị ka:

• nchọpụta mbụ na mwepu
• kọntaktị n'ịkpọ na iche
• nọpụga

Imejuputa otu ihe a ga - enyere COVID-19 aka? N'okwu a, ọ nwere ike isiri anyị ike karị.

Ihe ụfọdụ nwere ike itinye aka na COVID-19 dị ogologo oge gụnyere ihe ndị a:

• nke ndị nwere COVID-19 nwere ọrịa dị nro. Fọdụ nwere ike ha amadịghị na ha na-arịa ọrịa. Nke a na - eme ka o sie ike ịchọpụta onye bu ọrịa ahụ na onye na - ebute ya.
• Ndị nwere COVID-19 na-egosi na ha wụsara nje a n'oge na-ebute ọrịa ha karịa ndị nwere SARS. Nke a na-eme ka o sie ike ịchọpụta onye bu nje ahụ ma kewapụ ha iche tupu ha ekesa ya na ndị ọzọ.
• COVID-19 na-agbasa ngwa ngwa n'ime obodo. Nke a abụghị ikpe gbasara SARS, bụ nke na-agbasawanye na usoro nlekọta ahụike.
• Ọbụna anyị ejikọrọ ụwa karịa ka anyị nọ na 2003, na-eme ka ọ dị mfe maka COVID-19 ịgbasa n'etiti mpaghara na mba.

Virfọdụ nje, dịka flu na oyi na-atụkarị, na-agbaso usoro oge. N'ihi nke a, enwere ajụjụ maka ma COVID-19 ga-apụ dị ka ihu igwe na-ekpo ọkụ. Ọ bụ ma ọ bụrụ na nke a ga-eme.

Isi okwu

Ọ bụ coronaviruses na-akpata COVID-19 na SARS. Nje virus ndị na-akpata ọrịa ndị a nwere ike isi n’anụmanụ tupu otu onye ọrụ n’etiti ha ebute ha.

Enwere ọtụtụ myirịta dị n'etiti COVID-19 na SARS. Agbanyeghị, enwerekwa ndịiche dị mkpa. Ọnọdụ COVID-19 nwere ike ịdị site na obere ruo na nke siri ike, ebe ikpe SARS, n'ozuzu, dị njọ karị. Mana COVID-19 na-agbasa ngwa ngwa. E nwekwara ụfọdụ iche na mgbaàmà dị n'etiti ọrịa abụọ ahụ.

Enwebeghị akwụkwọ ederede banyere SARS kemgbe 2004, dịka e mejuputara usoro ahụike ọha na eze siri ike iji gbochie mgbasa ya. COVID-19 nwere ike isiri m ike ịnwe n'ihi na nje na-akpata ọrịa a na-agbasa ngwa ngwa ma na-ewetakwa mgbaàmà dị nro.