Pneumonia na ụmụaka - obodo nwetara

Ọrịa oyi baa bụ ọrịa akpa ume nke nje, nje, ma ọ bụ fungi na-akpata.

Edemede a kpuchitere obodo oyibo (CAP) na umuaka. Typedị oyi baa a na-eme ụmụaka ndị gbasiri ike na-adịbeghị ụlọ ọgwụ ma ọ bụ ụlọ ọrụ ahụike ọzọ.

Ọrịa na-emetụta ndị mmadụ n’ụlọ ọrụ nlekọta ahụike, dịka ụlọ ọgwụ, na-abụkarị nje na-esi ike ọgwụgwọ.

Nje virus bu ihe na-ebute oria ohuru na umuaka.

Zọ nwa gị nwere ike ịnweta CAP gụnyere:

• Nje virus na nje bi n’imi, mmehie, ma ọ bụ n’ọnụ nwere ike gbasaa n’akpa ume.
• Nwa gị nwere ike iku ume ụfọdụ n’ime nje ndị a ozugbo n’ime akpa ume.
• Nwa gị na -eku ume nri, mmiri mmiri, ma ọ bụ gbụpụ ọnụ ya n’akpa ume ya.

Ihe egwu nwere ike ime ka ohere nwatakịrị nweta CAP gụnyere:

• Bụ onye dị obere karịa ọnwa isii
• Na-amụ ya akaghi aka
• Mmetụta ọmụmụ, dị ka ikpo
• Systemjọ usoro nsogbu, dị ka ọdịdọ ma ọ bụ ọrịa ụbụrụ
• Ọrịa obi ma ọ bụ ọrịa akpa ume dị ugbu a
• Usoro adịghị ike (nke a nwere ike ime n'ihi ọgwụgwọ ọrịa kansa ma ọ bụ ọrịa dịka HIV / AIDS)
• Surgerywa ahụ ma ọ bụ trauma na-adịbeghị anya

Mgbaàmà ndị ọzọ na-arịa ọrịa oyi baa na ụmụaka gụnyere:

• Afọ juru ma ọ bụ na-agba agba imi, isi ọwụwa
• Ukwara siri ike
• Ahụ ọkụ, nke nwere ike ịdị nwayọọ ma ọ bụ dị elu, na-akpata oyi na ọsụsọ
• Na-eku ume ngwa ngwa, na-eme ka imi imi na-adị ike ma nwekwaa akwara dị n'etiti ọgịrịga
• Na-efegharị efegharị
• Nkọ ma ọ bụ na-egbu mgbu mgbu nke na-akawanye njọ mgbe ị na-eku ume miri emi ma ọ bụ na-akwa ụkwara
• Ike dị ala na ahụ ike (anaghị adị mma)
• Akpịrị ma ọ bụ enweghịzi agụụ

Mgbaàmà nke ụmụaka na-ebute ọrịa ndị siri ike gụnyere:

• Egbugbere ọnụ na-acha anụnụ anụnụ na mbọ aka n’ihi obere oxygen n’ime ọbara
• Mgbagwoju anya ma obu ihe siri ike ikpali

Onye nlekọta ahụike ga-ege ntị na obi nwa gị na stethoscope. The eweta ga-ege ntị maka mgbape ma ọ bụ ndiiche ume ụda. Itinye aka na mgbidi obi (percussion) na-enyere onye na-eweta ya ntị ma nwee mmetụta maka ụda na-adịghị mma.

Ọ bụrụ na a na-enyo oyi baa, onye na-eweta ya nwere ike ịtụ ụda x-ray.

Ule ndị ọzọ nwere ike ịgụnye:

• Ikuku ọbara na-agba ọbara iji hụ ma ikuku oxygen zuru ezu na-abanye n'ọbara nwa gị site na ngụgụ
• Omenala ọbara na ọdịbendị sputum ịchọ nje nke nwere ike ịkpata oyi baa
• CBC iji lelee ọnụ ọgụgụ sel ọbara ọcha
• Igbe X-ray ma ọ bụ CT scan nke igbe
• Bronchoscopy - tube na-agbanwe agbanwe nke nwere igwefoto ọkụ na njedebe gbadara n'ime ngụgụ (n'ọnọdụ ndị na-adịghị adị)
• Iwepu mmiri site na oghere dị n'èzí nke ngụgụ na mgbidi obi (n'ọnọdụ ndị na-adịkarịghị)

Onye na-eweta ọrụ ahụ ga-ebu ụzọ kpebie ma nwa gị ọ ga-anọ n’ụlọ ọgwụ.

Ọ bụrụ na-agwọ gị n'ụlọ ọgwụ, nwa gị ga-enweta:

• Fluids, electrolytes, na ọgwụ nje site na akwara ma ọ bụ ọnụ
• Oxygen ọgwụ
• Usoro ọgwụgwọ iku ume iji nyere aka mepee ụzọ ikuku

O yikarịrị ka a ga-anabata nwa gị n'ụlọ ọgwụ ma ọ bụrụ na:

• Nwee nsogbu ahụike ọzọ dị njọ, gụnyere nsogbu ahụike (ogologo oge) dị ka cystic fibrosis ma ọ bụ ọrịa shuga
• Nwee mgbaàmà siri ike
• Enweghị ike iri nri ma ọ bụ ị drinkụ ihe ọ drinkụ drinkụ
• Ha erughị ọnwa atọ na isii
• Nwere oyi baa site na nje na-emerụ ahụ
• Takenụọla ọgwụ nje n'ụlọ, ma ọ naghị akawanye mma

Ọ bụrụ na nwa gị nwere ọrịa CAP nke nje na-akpata, a ga-enye ọgwụ nje. Anaghị enye ọgwụ mgbochi ọrịa maka oyi baa mmadụ n’aka nje. Nke a bụ n'ihi na ọgwụ nje anaghị egbu nje. Enwere ike inye ọgwụ ndị ọzọ, dịka antiviral ma ọ bụrụ na nwa gị na-arịa flu.

Enwere ike ịgwọ ọtụtụ ụmụaka n'ụlọ. Ọ bụrụ otú ahụ, ọ ga-adị mkpa nwa gị ị toụ ọgwụ ndị dị ka ọgwụ nje ma ọ bụ ọgwụ nje.

Mgbe ị na-enye nwa gị ọgwụ nje:

• Jide n'aka na nwa gị anaghị echefu ihe ọ bụla.
• Jide n'aka na nwa gị na-ewere ọgwụ niile dị ka a gwara gị. Akwụsịla inye ọgwụ ahụ, ọbụlagodi mgbe nwa gị malitere ịrịa ọrịa.

Enyela nwa gị ọgwụ na-agba ume ma ọ bụ ọgwụ oyi ọ gwụla ma dọkịta gị asị na ọ dị mma. Ughkwara ụkwara na-enyere ahụ aka iwepụ imi n’akpa ume.

Usoro nlekọta ụlọ ndị ọzọ gụnyere:

• Iji mee ka imi si na ngụgụ pụta, jiri nwayọọ pịa obi nwa gị ume ugboro ole na ole n'ụbọchị. Enwere ike ime nke a ka nwa gị dinara ala.
• Gwa nwa gị ka o were ume iku ume ugboro abụọ ma ọ bụ ugboro atọ kwa awa. Mkpụrụ obi dị omimi na-enyere aka imeghe akpa ume nwa gị.
• Dị njikere na nwa gị na-a plentyụ ọtụtụ mmiri mmiri. Jụọ onye na-enye gị ego ole nwa gị kwesịrị ị drinkụ kwa ụbọchị.
• Mee ka nwa gị zuru ike zuru oke, gụnyere ịmị ụra ụbọchị niile ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa.

Imirikiti ụmụaka na-emeziwanye na ụbọchị 7 ruo 10 na ọgwụgwọ. Childrenmụaka nwere oke oyi baa na nsogbu nwere ike ịchọ ọgwụgwọ maka izu 2 ruo 3. Childrenmụaka nọ n'ihe ize ndụ maka oke oyi baa gụnyere:

• Whosemụaka ndị usoro mgbochi ha anaghị arụ ọrụ nke ọma
• Withmụaka nwere akpa ume ma ọ bụ ọrịa obi

N'ọnọdụ ụfọdụ, nsogbu ndị ka njọ pụrụ ibilite, gụnyere:

• Mgbanwe ndị na-eyi ndụ egwu na akpa ume nke chọrọ igwe iku ume (ventilator)
• Flu gburugburu akpa ume, nke nwere ike ibute ọrịa
• Ugbo etuto
• Nje bacteria na ọbara (bakteria)

Onye ahụ na-enye ọrụ nwere ike ịnye x-ray ọzọ. Nke a bụ iji hụ na akpa ume nwa gị doro anya. Ọ nwere ike iwe ọtụtụ izu maka x-ray ka ọ kpochapụ. Nwa gị nwere ike ịka mma ruo nwa oge tupu ụzarị ọkụ ahụ apụtachaa.

Kpọọ onye na-eweta ọrụ ma ọ bụrụ na nwa gị nwere mgbaàmà ndị a:

• Coughkwara ọjọọ
• Nsogbu iku ume (wheezing, grunting, iku ume ngwa ngwa)
• Akpịrị
• Loss nke agụụ
• Ahụ ọkụ na akpata oyi
• Mgbaàmà iku ume (akụkụ iku ume) nke na-akawanye njọ
• Obi mgbu nke na-akawanye njọ mgbe ụkwara ma ọ bụ iku ume
• Ihe ịrịba ama nke oyi baa na usoro na-esighi ike (dị ka nje HIV ma ọ bụ ọgwụgwọ)
• Ihe mgbaàmà na-akawanye njọ mgbe ịmalite ịka mma

Kụziere ụmụaka toro eto ịsa aka ha mgbe mgbe:

• Tupu ị rie nri
• Mgbe ịfụchara imi ha
• Mgbe ị gachara ụlọ ịsa ahụ
• Mgbe gị na ndị enyi gwụchara egwu
• Mgbe ị zutere ndị na-arịa ọrịa

Ọgwụ mgbochi nwere ike inye aka gbochie ụfọdụ ụdị oyi baa. Jide n'aka na ịme ka ogwu nwa gi:

• Pneumococcal ogwu
• Ọrịa flu
• Ogwu ogwu Pertussis na ogwu ogwu Hib

Mgbe ụmụ aka etorubeghị ịgba ọgwụ mgbochi, ndị nne na nna ma ọ bụ ndị na-elekọta ha nwere ike ịgbara onwe ha ọgwụ mgbochi ọrịa oyi baa nke pụrụ igbochi ya.

Bronchopneumonia - umuaka; Oria nke ndi mmadu nwetara - umuaka; Okpu - ụmụ

• Ọrịa oyi

Bradley JS, Byington CL, Shah SS, et al. Ọgwụ Nchịkọta ndị isi: njikwa nke oyi baa na ụmụ ọhụrụ na ụmụ aka okenye karịa ọnwa 3: usoro nlekọta ahụike site na Pediatric Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2011; 53 (7): 617-630. PMID: 21890766 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21890766/.

Kelly MS, Sandora TJ. Oria oyibo ndi obodo nwetara. Na: Kliegman RM, St. Geme JW, Blum NJ, Shah SS, Tasker RC, Wilson KM, eds. Nelson Akwụkwọ ọgụgụ nke Ọrịa edimụaka. 21nke. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 428.

Shah SS, Bradley JS. Ọrịa ụmụaka nwere ọnya ume. Na: Cherry JD, Harrison GJ, Kaplan SL, Steinbach WJ, Hotez PJ. Akwụkwọ Feigin na Cherry nke Ọrịa Pediatric Infectious Diseases. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019: isi 22.