Agka nká na-agbanwe n’akpa ume

Akpa ume nwere isi ọrụ abụọ. Otu bụ inweta ikuku oxygen site na ikuku n'ime ahụ. Nke ọzọ bụ iwepu carbon dioxide n’ahụ. Ahụ gị chọrọ ikuku oxygen ịrụ ọrụ nke ọma. Carbon dioxide bụ ikuku nke ahụ na-emepụta mgbe ọ na-eji oxygen.

N’oge iku ume, ikuku na-abanye ma na-apụta n’akpa ume. Mgbe ị na-eku ume (iku ume), ikuku na-esi n’okporo ikuku na-abanye n’akpa ume. Gbọ elu ikuku na-eme ka anụ ahụ dị nro. Akwara dị iche iche na anụ ahụ ndị ọzọ na - akwado ikuku gasị ga - enyere ha aka mepee.

Ikuku na-abanye n'ime akpa ume ruo mgbe o juputara obere akpa ikuku. Ọbara na-agbasa gburugburu akpa ikuku ndị a site na obere arịa ọbara akpọrọ capillaries. Oxygen na-abanye n'ime ọbara na ebe ebe akwara ọbara na akpa ikuku dị. Nke a bụkwa ebe carbon dioxide na-esite n'ọbara banye na ngụgụ ka ekupụ ha ume.

INGB AGR AG ỌD IN N’ INB YOUR AH YOUR G AND NA HA NA-EBUTE N’AKA

Mgbanwe na ọkpụkpụ na akwara nke obi na ọkpụkpụ azụ:

• Ọkpụkpụ na-adịwanye njọ ma na-agbanwe ọdịdị. Nke a nwere ike ịgbanwe udi ọgịrịga gị. N'ihi ya, ọgịrịga gị enweghị ike ịgbasa ma kpuchie ya n'oge iku ume.
• Mkpụrụ ahụ na-akwado iku ume gị, diaphragm, ga-ada mbà. Adịghị ike a nwere ike igbochi gị iku ume ikuku zuru oke ma ọ bụ pụọ.

Mgbanwe ndị a n’ọkpụkpụ gị na akwara gị nwere ike ime ka ikuku oxygen gị n’ahụ́ belata. Ọzọkwa, enwere ike iwepụ obere carbon dioxide n’ahụ gị. Mgbaàmà dịka ike ọgwụgwụ na iku ume iku ume nwere ike ịkpata.

Mgbanwe nke anụ ahụ ume:

• Mkpụrụ ahụ na anụ ahụ ndị ọzọ dị nso n’akuku ikuku gị nwere ike tufue ikike ha nwere imepe oghere ikuku ahụ. Nke a na-eme ka ikuku ahụ mechie ngwa ngwa.
• Ingka nká na-emekwa ka akpa ikuku ghara ịkpụzi ọdịdị ya wee buru ibu.

Mgbanwe ndị a na-eme n’akpa ume gị nwere ike ikwe ka ikuku ghara ịmị n’akpa ume gị. Obere oxygen nwere ike ịbanye na arịa ọbara gị na obere carbon dioxide nwere ike iwepụ. Nke a na-eme ka o sie ike iku ume.

Mgbanwe nke usoro ụjọ:

• Akụkụ ụbụrụ nke na-achịkwa iku ume nwere ike ịkwụsịtụ ịrụ ọrụ ya. Mgbe nke a mere, ngụgụ gị enweghị ike ịnweta ikuku oxygen zuru oke. Ezigbo carbon dioxide nwere ike ịhapụ akpa ume. Iku ume nwere ike isiwanye ike.
• Ahụhụ na ikuku gị nke na-ebute ụkwara na-adị obere. Nnukwu ihe dị ka anwụrụ ọkụ ma ọ bụ nje nwere ike ịnakọta na ngụgụ ma ọ nwere ike isiri ike ụkwara.

Mgbanwe na usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ:

• Usoro mgbochi gị nwere ike ịgwụ. Nke a pụtara na ahụ gị anaghị enwe ike ịlụso ọrịa ngụ ọgụ na ọrịa ndị ọzọ ọgụ.
• Akpa ume gị anaghị enwekwa ike ịgbake mgbe anwụrụ ọkụ gasịchara ma ọ bụ ihe ndị ọzọ na-emerụ ahụ.

Nsogbu nkịtị

N'ihi mgbanwe ndị a, ndị agadi nọ n'ihe ize ndụ ka ukwuu maka:

• Nku ume ume, dị ka oyi baa na bronchitis
• Iku ume ọkụ ọkụ
• Obere oxygen
• Breathingkpụrụ iku ume na-adịghị ahụkebe, na-ebute nsogbu ndị dị ka ụra ụra (oge nke iku ume n'oge ụra)

Mgbochi

Iji belata mmetụta nke ịka nká na ngụgụ:

• A NOTA anwụrụ. Smụ sịga na-emerụ ngụgụ ma na-eme ka nká akpa ume.
• Mee mmega ahụ iji meziwanye ọrụ ngụ.
• Bilie ma megharịa. Igha ụgha n’elu akwa ma ọ bụ ịnọdụ ọdụ ruo ogologo oge na-eme ka imi nwee ike ịnakọta n’akpa ume. Nke a na-etinye gị n'ihe ize ndụ nke ịrịa ọrịa akpa ume. Nke a bụ eziokwu karịsịa ozugbo ịwachara ahụ ma ọ bụ mgbe ị na-arịa ọrịa.

ND CHMỌD OTHER ndị ọzọ metụtara ịka nká

Ka ị na-etolite, ị ga-enwe mgbanwe ndị ọzọ, gụnyere:

• Na akụkụ ahụ, anụ ahụ, na sel
• Na ọkpụkpụ, akwara, na nkwonkwo
• N'ime obi na arịa ọbara
• Na ihe ịrịba ama ndị dị mkpa

• Iku ume cilia
• Mgbanwe na anụ ahụ umeji na afọ

Davies GA, Bolton CE. Mgbanwe afọ na usoro iku ume. N'ime: Fillit HM, Rockwood K, Young J, eds. Akwụkwọ Brocklehurst nke Geriatric Medicine and Gerontology. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2017: isi 17.

Meuleman J, Kallas HE. Usoro Geriatrics. Na: Harward MP, ed. Nzuzo ọgwụ. Nke isii. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019: isi 18.

Walston JD. Ọrịa ndị a na-ahụkarị nke ịka nká. Na: Goldman L, Schafer AI, eds. Ọgwụ Goldman-Cecil. Nke 26th. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 22.