Rabies

Rabies bụ ọrịa na-egbu egbu nke na-egbu egbu bụ nke ụmụ anụmanụ na-efe efe.

Ọrịa ahụ bụ ọrịa nje. A na-agbasa ọnya site na mmiri na-efe efe nke na-abanye n'ime ahụ site na aru ma ọ bụ gbajiri akpụkpọ. Nje virus ahụ si na ọnya ahụ gaa n'ụbụrụ, ebe ọ na-ebute ọzịza ma ọ bụ mbufụt. Ọrịa a na-eduga na mgbaàmà nke ọrịa ahụ. Imirikiti ọnwụ oria nkpụrụ na-eme ụmụaka.

N'oge gara aga, ọrịa ọrịa ụmụ mmadụ na United States na-esitekarị na nkịta nkịta. N'oge na-adịbeghị anya, ejikọtara ọtụtụ ọrịa ọrịa ụmụ mmadụ na ụsụ na raccoons. Nkịta nkịta na-akpatakarị ọrịa nkụ na mba ndị ka na-emepe emepe, ọkachasị Eshia na Africa. Enwebeghị akụkọ banyere ọrịa oke ọria nke nkịta na-akpata na United States ruo ọtụtụ afọ n'ihi ịgba ọgwụ mgbochi anụmanụ zuru ebe niile.

Anụ ọhịa ndị ọzọ nwere ike gbasaa nje virus ahụ:

• Nkịta ọhịa
• Skon

N'ọnọdụ ndị a na-adịghị ahụkebe, a na-ebute ọrịa oria na-enweghị oke aru. Isdị ọrịa a kwenyere na ọ bụ ọrịa mmiri na-ebute na ikuku, na-abụkarị n'ọgba bat.

Oge dị n’etiti ibute ọrịa na mgbe ị na-arịa ọrịa sitere na ụbọchị iri ruo ụbọchị asaa. Oge a na-akpọ oge incububation. Onu ogugu oge obula bu izu 3 ruo 12.

Egwu mmiri (hydrophobia) bụ ihe mgbaàmà kachasị. Mgbaàmà ndị ọzọ nwere ike ịgụnye:

• Iwe
• Ọdịdọ
• Bite saịtị dị ezigbo nhịahụ
• Ọnọdụ mgbanwe
• Ọgbọ na ọgbụgbọ
• Ọnwụ mmetụta n’otu akụkụ ahụ
• Ọnwụ arụ ọrụ ike
• Ahụ ọkụ dị ala (102 Celsius F ma ọ bụ 38.8 Celsius C, ma ọ bụ ala) na isi ọwụwa
• Ọkpụkpụ akwara
• Ọnụ ọgụgụ na nsị
• Mgbu na saịtị nke aru
• Erughị ala
• Nsogbu ilo (mmanya na-akpata spasms nke olu olu)
• Nnukwu ihe

Ọ bụrụ na anụmanụ taa gị, gbalịa kpokọta ọtụtụ ihe gbasara anụmanụ dịka o kwere mee. Kpọọ ndị isi na-achịkwa anụmanụ ị na-ejide ka ha jide anụmanụ ahụ n'enweghị nsogbu. Ọ bụrụ na enyo bekee, a ga-ele anụmanụ ahụ anya maka ihe ịrịba ama nke oke oria.

A na-eji nnwale pụrụ iche akpọrọ immunofluorescence iji lee anụ ahụ ụbụrụ anya mgbe anụmanụ nwụrụ. Ule a nwere ike igosi ma anụmanụ ahụ ọ na-arịa ọrịa.

Onye nlekọta ahụike ga-enyocha gị wee lee ụta ahụ. A ga-ehichapụ ọnya ahụ ma gwọọ ya.

Enwere ike ime otu nnwale a na-ahụ anụmanụ maka ịlele ọrịa ọgbụgba na ụmụ mmadụ. Ule a na-eji otu mpempe anụ site na olu. Onye na-eweta ọrụ ahụ nwekwara ike chọọ nje oria na mmiri gị ma ọ bụ mmiri mmiri, ọ bụ ezie na ule ndị a adịghị akpachapụ anya na ọ nwere ike ịdị mkpa ịmeghachi ya.

Enwere ike ịme ọkpọ mmiri iji chọpụta ihe ịrịba ama nke ọrịa ahụ na mmiri gị. Nyocha ndị ọzọ emere nwere ike ịgụnye:

• MRI nke ụbụrụ
• CT nke isi

Ebumnuche nke ọgwụgwọ a bụ iji belata mgbaàmà nke ọnya ụfụ ma chọpụta ihe ize ndụ nke ọrịa oria nkita. Jiri ncha na mmiri hichaa ọnya ahụ nke ọma ma chọọ enyemaka ahụike ọkachamara. Ga-achọ onye na-eweta ọrụ iji hichaa ọnya ahụ ma wepụ ihe ọ bụla si mba ọzọ. Ekwesighi ka otutu akwa kwesiri iji aru aru.

Ọ bụrụ na enwere nsogbu nke oria ọria, a ga-enye gị usoro mgbochi mgbochi. A na-enyekarị ọgwụ mgbochi ahụ na ọgwụ 5 karịa ụbọchị 28. Ọgwụ nje enweghị mmetụta na nje oria nkị.

Imirikiti ndị mmadụ na-enwetakwa ọgwụgwọ a na-akpọ human rabies immunoglobulin (HRIG). A na-enye ọgwụgwọ a ụbọchị ahụ ọnya ahụ mere.

Kpọọ onye na-eweta ọrụ gị ozugbo nri anụmanụ riri gị ma ọ bụ mgbe ekpughere gị nye anụmanụ dịka ụsụ, nkịta ọhịa na skọn. Ha nwere ike ibu oria.

• Kpọọ ọbụna mgbe enweghị nri mere.
• Ọgwụ mgbochi na ọgwụgwọ maka oria nkedo a na-atụ aro ka ọ dịkarịa ala ruo ụbọchị iri na anọ ka ekpughere ma ọ bụ taa.

Enweghị ọgwụgwọ a maara maka ndị nwere mgbaàmà nke ọrịa oria nkita, mana enwere akụkọ ole na ole banyere ndị mmadụ na-adị ndụ na ọgwụgwọ nnwale.

Enwere ike igbochi oria nkụ ma ọ bụrụ na ị nweta ọgwụ mgbochi n'oge adịghị anya aru. Ruo ugbu a, ọ nweghị onye nwere ọrịa oria ọrịa mgbe a na-enye ha ọgwụ mgbochi ahụ n'egbughị oge.

Ozugbo ihe mgbaàmà ahụ pụtara, onye ahụ adịkarịghị adịgide na ọrịa ahụ, ọbụlagodi na ọgwụgwọ. Ọnwụ site na ọdịda iku ume na-apụtakarị n'ime ụbọchị 7 mgbe mgbaàmà bidoro.

Rabies bụ ọrịa na-eyi ndụ egwu. Ọ bụrụ na-agwọghị ya, oria nkpụrụ nwere ike ibute ọrịa na-egbu mmadụ na ọnwụ.

N'ọnọdụ ndị na-adịghị ahụkebe, ụfọdụ ndị nwere ike ịnwe ihe nfụkasị na ọgwụ mgbochi oria.

Gaa na ụlọ mberede ma ọ bụ kpọọ 911 ma ọ bụ nọmba mberede obodo ma ọ bụrụ na anụmanụ ata gị.

Iji nyere aka gbochie oria nkita:

• Zere ịkpọtụrụ anụmanụ ndị ị na-amaghị.
• Inye ọgwụ mgbochi ma ọ bụrụ na ị na-arụ ọrụ nwere nnukwu ihe egwu ma ọ bụ gaa mba nwere oke oria ọkụ.
• Jide n'aka na anụ ụlọ gị na-enweta ọgwụ mgbochi kwesịrị ekwesị. Jụọ dọkịta gị.
• Gbaa mbọ hụ na anụ ụlọ gị anaghị eso anụ ọhịa ọ bụla.
• Soro usoro iwu kwarantaini na-ebubata nkịta na anụmanụ ndị ọzọ na mba ọrịa na-adịghị.

Hydrophobia; Anụ aru - oria nkita; Nkịta ata aru - oria ojoo; Bat ahu aru - oria ojoo; Raccoon ata aru - oria nkita

• Rabies
• Usoro nhụjuanya nke etiti na usoro ụjọ nke elu
• Rabies

Bullard-Berent J. Rabies. Na: Mgbidi RM, Hockberger RS, Gausche-Hill M, eds. Ngwọta Mberede nke Rosen: Echiche na usoro ọgwụgwọ. Agba nke 9. Philadelphia, PA: Elsevier; 2018: isi 123.

Websitelọ Ọrụ maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na ebe nrụọrụ weebụ. Rabies. www.cdc.gov/rabies/index.html. Emelitere September 25, 2020. Nabata December 2, 2020.

Williams B, Rupprecht CE, Bleck TP. Rabies (rhabdoviruses). Na: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, na Bennett Prinkpụrụ na Omume nke Ọrịa Na-efe Ọrịa. Agba nke 9. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 163.