Ọrịa Frontotemporal

Frontotemporal dementia (FTD) bụ ụdị ụdị isi mgbaka na-adịghị ka nke ọrịa Alzheimer, belụsọ na ọ na-emetụta naanị ụfọdụ akụkụ ụbụrụ.

Ndị mmadụ na FTD nwere ihe ndị na-adịghị mma (akpọrọ tangles, Pick body, na Pick cells, na protein protein tau) n'ime sel akwara na mpaghara ụbụrụ mebiri emebi.

A maghị ihe kpatara ihe ndị ahụ na-adịghị mma. Achọpụtala ọtụtụ mkpụrụ ndụ ihe na-adịghị mma dị iche iche nwere ike ibute FTD. A na-ebufe ụfọdụ ezinụlọ FTD site n'ezinụlọ.

FTD dị obere. O nwere ike ịpụta na ndị dị afọ iri abụọ mana ọ na-ebido n’agbata afọ 40 na 60. Nkezi afọ ọ na-amalite bụ 54.

Ọrịa ahụ na-akawanye njọ nwayọ. Akpụ anụ dị n'akụkụ ụbụrụ na-ebelata oge. Mgbaàmà dị ka mgbanwe omume, nsogbu ikwu okwu, na nsogbu iche echiche na-eme nwayọ ma na-akawanye njọ.

Mgbanwe omume ndị mmadụ nwere na mbụ nwere ike inyere ndị dọkịta aka ịgwa FTD na-abụghị ọrịa Alzheimer. (Ncheta ncheta bụ isi ihe, na mmalite, mgbaàmà nke ọrịa Alzheimer.)

Ndị mmadụ na FTD na-akpa agwa n'ụzọ na-ezighi ezi na ọnọdụ mmekọrịta mmekọrịta dị iche iche. Mgbanwe ndị a na-eme na-aga n’ihu na-akawanye njọ ma na-abụkarị otu n’ime ihe mgbaàmà kachasị akpata ọrịa. Personsfọdụ mmadụ nwere nsogbu karịa ime mkpebi, ọrụ mgbagwoju anya, ma ọ bụ asụsụ (nsogbu ịchọta ma ọ bụ ịghọta okwu ma ọ bụ ide ederede).

General mgbaàmà na-agụnye:

AKWANKWỌ AKWANKWỌ:

• Enweghị ike ijide ọrụ
• Omume mmanye
• Omume na-enweghị isi ma ọ bụ na-ekwesịghị ekwesị
• Enweghi ike ịrụ ọrụ ma ọ bụ na-emekọrịta mmekọrịta mmadụ na ibe ya
• Nsogbu banyere ịdị ọcha onwe onye
• Omume imeghachi omume
• Wepụ mmekọrịta mmekọrịta

EMEBU N’OBI

• Ọnọdụ mgbanwe mberede
• Mbelata nke mmasi n'ihe omume ndụ kwa ụbọchị
• Enweghị ike ịchọpụta mgbanwe omume
• Enweghi ike igosi mmetuta nke mmụọ, nchegbu, ọmịiko, ọmịiko
• Ọnọdụ na-ekwesịghị ekwesị
• Anaghị echebara ihe omume ma ọ bụ gburugburu ebe obibi echiche

AGBANWEE ASGUS.

• Enweghi ike ikwu (mutism)
• Ibelata ike ịgụ ihe ma ọ bụ ide ihe
• O siri ike ịchọta okwu
• O siri ike ikwu okwu ma ọ bụ ịghọta okwu (aphasia)
• Ighaghachi ihe ọ bụla gwara ha (echolalia)
• Rinbelata okwu
• Adịghị ike, ụda olu na-akpakọghị ọnụ

Nsogbu nsogbu

• Muscleda akwara na-abawanye (nkwụsi ike)
• Icheta ihe na-akawanye njọ
• Nsogbu nsogbu / nhazi (apraxia)
• Adịghị ike

Nsogbu ndị ọzọ

• Urinary ekweghị

Onye nlekọta ahụike ga-ajụ maka akụkọ gbasara ahụike na mgbaàmà ya.

Enwere ike inye iwu ka enyere aka wepụ ihe ndị ọzọ na-akpata isi mgbaka, gụnyere mgbaka n'ihi ihe ndị na-akpata metabolic. Achọpụtara FTD dabere na mgbaàmà na nsonaazụ nke ule, gụnyere:

• Nyocha nke uche na omume (nyocha neuropsychological)
• Brain MRI
• Electroencephalogram (EEG)
• Nyocha nke ụbụrụ na ụjọ ụjọ (nyocha nyocha)
• Nyocha nke mmiri gburugburu usoro ụjọ (cerebrospinal fluid) mgbe ọnụọgụ lumbar
• Isi CT i .omi
• Ule nke mmetụta, iche echiche na ntụgharị uche (arụ ọrụ uche), na ọrụ moto
• Methodszọ ọhụụ ndị na-anwale ụbụrụ metabolism ma ọ bụ protein na-etinye nwere ike inye ohere maka nchoputa ziri ezi n'ọdịnihu
• Positron emission tomography (PET) nyocha nke ụbụrụ

Brapsy biopsy bụ naanị nyocha nke nwere ike ikwenye nchoputa ahụ.

Enweghị ọgwụgwọ a kapịrị ọnụ maka FTD. Ọgwụ nwere ike inye aka jikwaa ọnọdụ mgbanwe.

Oge ụfọdụ, ndị nwere FTD na-a sameụ ụdị ọgwụ eji agwọ ụdị isi mgbago ndị ọzọ.

N'ọnọdụ ụfọdụ, ịkwụsị ma ọ bụ ịgbanwe ọgwụ ndị na-eme ka mgbagwoju anya ka njọ ma ọ bụ ndị na-adịghị mkpa pụrụ ime ka iche echiche na ịrụ ọrụ ndị ọzọ ka mma. Ọgwụ gụnyere:

• Analgesik
• Anticholinergics
• Ndị na-atụ ụjọ usoro ụjọ
• Cimetidine
• Lidocaine

Ọ dị mkpa ịgwọ nsogbu ọ bụla nwere ike ịkpata ọgba aghara. Ndị a gụnyere:

• Anaemia
• Mbelata oxygen (hypoxia)
• Obi mgbawa
• Nnukwu ọkwa carbon dioxide
• Ọrịa
• Akụrụ ọdịda
• Ọkpụkpụ imeju
• Ọrịa na-edozi ahụ
• Nsogbu thyroid gị
• Ọnọdụ ọnọdụ uche, dịka ịda mba

Ọgwụ nwere ike ịdị mkpa iji chịkwaa omume ike, dị egwu, ma ọ bụ nke iwe iwe.

Mgbanwe akparamagwa nwere ike inyere ụfọdụ mmadụ aka ịchịkwa akparamaagwa adịghị mma ma ọ bụ nke dị ize ndụ. Nke a gụnyere ịkwụghachi ụgwọ kwesịrị ekwesị ma ọ bụ omume ziri ezi na ileghara omume na-ekwesịghị ekwesị anya (mgbe ọ dị mma ịme ya).

Ọgwụ okwu (psychotherapy) anaghị arụ ọrụ mgbe niile. Nke a bụ n'ihi na ọ nwere ike ịkpata ọgbaghara ma ọ bụ mgbagwoju anya ọzọ.

Ntụzi aka nke eziokwu, nke na-eme ka gburugburu ebe obibi na akara ndị ọzọ nwee ike, nwere ike inye aka belata mgbagha.

Dabere na mgbaàmà ya na oke njọ nke ọrịa ahụ, nyocha na enyemaka na ịdị ọcha onwe onye na nlekọta onwe onye nwere ike ịdị mkpa. Ka oge na-aga, enwere ike chọọ nlekọta na nlebara anya nke 24 n'ụlọ ma ọ bụ n'ụlọ ọrụ pụrụ iche. Ndụmọdụ ezinụlọ nwere ike inyere mmadụ aka ịnagide mgbanwe ndị achọrọ maka nlekọta ụlọ.

Nlekọta nwere ike ịgụnye:

• Ọrụ ndị okenye na-echebe
• Ihe ndi mmadu
• Ndi nwe ulo
• Ndị ileta nọọsụ ma ọ bụ ndị enyemaka
• Ọrụ afọ ofufo

Ndị mmadụ na FTD na ndị ezinụlọ ha nwere ike ịchọ ndụmọdụ gbasara iwu na mbido nsogbu a. Ntụziaka nlekọta n'ihu, ikike ọka iwu, na usoro iwu ndị ọzọ nwere ike ime ka ọ dị mfe ịme mkpebi gbasara nlekọta nke onye nwere FTD.

Nwere ike belata nchekasị nke FTD site na isonyere ndị otu na-akwado ya. Kọrọ ndị ọzọ ihe ha na-eme na nsogbu niile nwere ike inyere gị aka ichewe naanị gị. Enwere ike ịchọta ozi na nkwado maka ndị nwere FTD na ezinụlọ ha na:

Associationtù Na-ahụ Maka Ọdịmma Frontotemporal - www.theaftd.org/get-involved/in-your-region/

Nsogbu a na-akawanye njọ. Onye ahụ nwere nkwarụ kpam kpam n'oge ọ na-arịa ọrịa a.

FTD na-ebute ọnwụ n'ime afọ 8 ruo 10, na-esikarị n'ọrịa, ma ọ bụ oge ụfọdụ n'ihi na sistemụ ahụ adịghị ada.

Kpọọ onye na-eweta ọrụ gị ma ọ bụ gaa na ụlọ mberede ma ọ bụrụ na ọrụ ọgụgụ isi na-akawanye njọ.

Enweghị mgbochi a maara.

Ọrịa isi; Dementia - semantic; Ọrịa Frontotemporal; FTD; Arnold Pick ọrịa; Choo oria; 3R tauopathy

• Usoro nhụjuanya nke etiti na usoro ụjọ nke elu
• Inbụrụ
• Inbụrụ na ụjọ

Bang J, Spina S, Miller BL. Ọrịa Frontotemporal. Lancet. 2015; 386 (10004): 1672-1682. PMID: 26595641 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26595641/.

Peterson R, Graff-Radford J. Ọrịa Alzheimer na nsogbu ndị ọzọ. Na: Daroff RB, Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, eds. Ọkpụkpụ Bradley na Clinical Practice. Nke 7. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016: isi nke 95.