Udo nke ndi ntorobia

Ndinaya

• Etu esi achọpụta mmụọ ịda mba na nwa gị
• Mgbochi onwe onye
• Gịnị Na-akpata Nsogbu Ndị Na-eto Eto
• Esemokwu dị na Brain
• Ihe Omume Oge Mberede
• Àgwà Ketara eketa
• Mụtara Ukpụrụ nke Echiche Na-adịghị Mma
• Kedu ka esi achọpụta na ịda mba na-eto eto?
• Na-emeso Mmetụta Ndị Na-eto Eto
• Ọgwụ
• Nhọrọ Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs)
• Nhọrọ Serotonin na Norepinephrine Reuptake Inhibitors (SNRIs)
• Tricyclic Antidepressants (TCAs)
• Monoamine Oxidase Inhibitors (MAOIs)
• Ọgwụ
• Mmega
• Sra
• Nri Na-edozi Ahụ
• Zere ị Cụ caffeine gabigara ókè
• Zere mmanya na-aba n'anya
• Ibi Ndụ na Mmetụta Uche Adomụaka

Gịnị Bụ Nsogbu Ndị Na-eto Eto

A na-akpọkarị ya dị ka ịda mbà n'obi nke ndị nọ n'afọ iri na ụma, nsogbu uche na nke mmetụta uche a abụghị ihe dị iche na ọgwụ na ịda mbà n'obi nke ndị okenye. Otú ọ dị, ihe mgbaàmà nke ndị nọ n'afọ iri na ụma nwere ike igosipụta onwe ha n'ụzọ dị iche iche karịa nke ndị okenye n'ihi nsogbu dị iche iche nke mmekọrịta mmadụ na mmepe na-eche ndị ntorobịa ihu. Ndị a gụnyere:

• nsogbu ndị ọgbọ
• egwuregwu
• na-agbanwe ogo hormone
• ahụ na-emepe emepe

Ejikọtara ịda mba na nrụgide dị elu, nchekasị, na ọnọdụ kachasị njọ, igbu onwe. O nwekwara ike imetụta ndị nọ n'afọ iri na ụma:

• ndụ onwe onye
• ndụ ụlọ akwụkwọ
• ọrụ ọrụ
• ndụ mmadụ
• ndụ ezinụlọ

Nke a nwere ike iduga nnọpụ iche na nsogbu ndị ọzọ.

Da mba abụghị ọnọdụ ndị mmadụ nwere ike "snap", ma ọ bụ naanị "nwee obi ụtọ" si. Ọ bụ ezigbo ọnọdụ ahụike nwere ike imetụta ndụ mmadụ n’ụzọ niile ma ọ bụrụ na anaghị agwọ ya nke ọma.

Etu esi achọpụta mmụọ ịda mba na nwa gị

Atụmatụ sitere na nnyocha e bipụtara na American Family Physician na-ekwu na ihe ruru pasent 15 nke ụmụaka na ndị toro eto nwere ụfọdụ mgbaàmà nke ịda mba.

Ihe mgbaàmà nke ịda mbà n'obi nwere ike isiri ndị nne na nna ike ịchọpụta. Mgbe ụfọdụ, a na-enwe mgbagwoju anya banyere ịda mbà n'obi na mmetụta nke oge uto na mgbanwe nke ndị nọ n'afọ iri na ụma.

Otú ọ dị, ịda mbà n'obi abụghị naanị ihe na-agwụ ike ma ọ bụ enweghị mmasị na ụlọ akwụkwọ. Dị ka American Academy of Child and Adolescent Psychiatry (AACAP) si kwuo, ụfọdụ ihe ịrịba ama nke ịda mbà n’obi ndị nọ n’oge uto gụnyere:

• na-egosi dị mwute, mgbakasị, ma ọ bụ anya mmiri
• mgbanwe na agụụ ma ọ bụ ibu ibu
• enwechaghịzi mmasị n'omume nwa gị na-enwe mgbe ọ na-atọ ya ụtọ
• mbelata nke ume
• isi ike itinye uche
• obi amamikpe, abaghị uru ma ọ bụ enweghị enyemaka
• isi mgbanwe n’omume ihi ura
• mkpesa mgbe nile nke ahuokika
• okwu igbu onwe
• ịhapụ ndị enyi ma ọ bụ ihe omume ụlọ akwụkwọ
• arụ ọrụ ụlọ akwụkwọ na-akawanye njọ

Fọdụ n'ime mgbaàmà ndị a nwere ike ọ gaghị abụrịrị ihe mgbaàmà nke ịda mba. Ọ bụrụ na ịzụlitela afọ iri na ụma, ị maara na mgbanwe mgbanwe agụụ na-adịkarịkarị, ya bụ n’oge uto na ọkachasị ma ọ bụrụ na nwa gị nọ n’egwuregwu.

N’agbanyeghị nke ahụ, ile anya maka mgbanwe na iheomume ndị na-eto eto nwere ike inyere ha aka mgbe ha nọ na mkpa.

Mgbochi onwe onye

Ọ bụrụ n’echiche na mmadụ nọ n’ihe ize ndụ nke imerụ onwe ya ahụ ma ọ bụ mejọọ onye ọzọ ozugbo:

• Kpọọ 911 ma ọ bụ nọmba mberede mpaghara gị.
• Nọnyere onye ahụ ruo mgbe enyemaka ga-abịarute.
• Wepu egbe, mma, ọgwụ ma ọ bụ ihe ndị ọzọ nwere ike ịkpatara gị nsogbu.
• Gee ntị, mana ekpela ikpe, arụ ụka, iyi egwu, ma ọ bụ tie mkpu.

Ọ bụrụ n ’ị chere na mmadụ na-eche echiche igbu onwe ya, nweta enyemaka site na nsogbu ma ọ bụ igwe na-egbochi igbu onwe ya. Gbalịa ibi ndu mgbochi mgbochi mba na 800-273-8255.

Isi mmalite: Usoro Mgbochi igbu onwe onye na Mmebi ahụ na Nchịkwa Ọrụ Ahụike Ọgụgụ Isi

Gịnị Na-akpata Nsogbu Ndị Na-eto Eto

Onweghi otu ihe amaara na-akpata ịda mba nke ndị nọ n’afọ iri na ụma. Dị ka yolọ Ọgwụ Mayo, ọtụtụ ihe nwere ike iduga ịda mba, gụnyere:

Esemokwu dị na Brain

Nnyocha egosila na ụbụrụ nke ndị toro eto dị iche na nke ndị okenye. Ndị nọ n'afọ iri na ụma nwere ịda mbà n'obi nwekwara ike ịnwe esemokwu hormone na ọkwa dị iche iche nke ndị na-ahụ maka ntanetị. Neurotransmitters bụ kemịkị dị mkpa n'ụbụrụ nke na-emetụta etu mkpụrụ ndụ ụbụrụ si agwa ibe ha okwu ma rụọ ọrụ dị mkpa n'ịchịkwa ọnọdụ na omume.

Ihe Omume Oge Mberede

Imirikiti ụmụaka anaghị enwe usoro ịnagide nke ọma. Afanikọn̄ ekeme ndiwọrọ owo ke nsinsi. Ọnwụ nke nne ma ọ bụ nna ma ọ bụ mmegbu anụ ahụ, nke mmetụta uche, ma ọ bụ n'ụzọ mmekọahụ nwere ike ịhapụ mmetụta na-adịgide adịgide na ụbụrụ nwatakịrị nke nwere ike itinye aka na ịda mbà n'obi.

Àgwà Ketara eketa

Nnyocha e mere na-egosi na ịda mbà n’obi nwere ihe ndị sitere n’ọmụmụ. Ọ nwere ike bufere nne na nna nye ụmụ ha. Whomụaka ndị nwere otu ezigbo ndị ikwu ma ọ bụ karịa nwere nkụda mmụọ, ọkachasị onye nne na nna, na-enwekarị ịda mba.

Mụtara Ukpụrụ nke Echiche Na-adịghị Mma

Mụaka nọ n'afọ iri na ụma na-enwekarị echiche enweghị nchekwube, karịsịa site n'aka ndị mụrụ ha, ndị na-amụtakwa inwe mmetụta nke ịbụ ndị na-enweghị enyemaka kama ụzọ a pụrụ isi merie ihe ịma aka, nwekwara ike ịmalite ịda mbà n'obi.

Kedu ka esi achọpụta na ịda mba na-eto eto?

Maka ọgwụgwọ kwesịrị ekwesị, a na-atụ aro ka onye na-agwọ ọrịa uche ma ọ bụ ọkà n'akparamàgwà mmadụ mee nyocha nke uche, na-ajụ nwa gị ọtụtụ ajụjụ gbasara ọnọdụ ha, omume ya, na echiche ya.

Nwa gị ga-enwerịrị usoro e depụtara iji chọpụta na ọ nwere ọrịa isi mmụọ, ha ga-enwerịrị nsogbu ịda mba abụọ ma ọ bụ karịa maka ọ dịkarịa ala izu abụọ. Oge ha ga-enwerịrị opekata mpe akara ise ndị a:

• obi nkoropụ ma ọ bụ nlọghachi uche nke ndị ọzọ hụrụ
• ọnọdụ dara mbà n'obi ọtụtụ ụbọchị
• ike nwere echiche ma ọ bụ itinye uche n'ihe
• enwechaghịzi mmasị n'ihe ma ọ bụ n'ihe niile
• ike ọgwụgwụ
• mmetụta nke abaghị uru ma ọ bụ oke ikpe ọmụma
• ehighị ụra nke ọma ma ọ bụ ihi ụra gabigara ókè
• echiche banyere ọnwụ ugboro ugboro
• ịrịba ama n'amaghị ama ọnwụ ma ọ bụ uru

Ọkachamara ahụike ọgụgụ isi gị nwekwara ike ịjụ gị gbasara omume na ọnọdụ nwa gị. Nnyocha anụ ahụ nwekwara ike iji nyere aka wepụ ihe ndị ọzọ na-akpata mmetụta ha. Conditionsfọdụ ọnọdụ ahụike nwekwara ike iso kpata ịda mba.

Na-emeso Mmetụta Ndị Na-eto Eto

Dị nnọọ ka ịda mbà n’obi na-enweghị otu ihe na-akpata ya, ọ dịghị otu ọgwụgwọ a ga-enyere onye ọ bụla dara mbà n’obi aka. Ọtụtụ mgbe, ịchọta ọgwụgwọ kwesịrị ekwesị bụ usoro nnwale na usoro mmejọ. Ọ nwere ike iwepụta oge iji chọpụta ụdị ọgwụgwọ kacha arụ ọrụ.

Ọgwụ

Emere ọtụtụ klaasị ọgwụ iji belata mgbaàmà nke ịda mba. Fọdụ n'ime ụdị ọgwụgwọ ịda mbà n'obi ndị a na-ahụkarị gụnyere:

Nhọrọ Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs)

Nhọrọ serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) bụ ụfọdụ n'ime ọgwụ ndị a na-enyekarịkarị antidepressants. Ha bụ ọgwụgwọ a họọrọ n'ihi na ha na-enwekarị mmetụta dị ole na ole karịa ọgwụ ndị ọzọ.

Ndị SSRI na-arụ ọrụ na neurotransmitter serotonin. Nnyocha na-egosi na ndị nwere ịda mbà n'obi nwere ike ịnwe ọkwa dị iche iche nke ndị na-ahụ maka ntanetị na-emetụta ọnọdụ ọnọdụ uche. Ndị SSRI na-egbochi ahụ ha ịmịnye serotonin ka enwere ike iji ya rụọ ọrụ nke ọma na ụbụrụ.

Ndị SSRI dị ugbu a nke US Food and Drug Administration (FDA) kwadoro gụnyere:

• citalopram (Celexa)
• escitalopram (Lexapro)
• fluoxetine (Prozac)
• fluvoxamine (Luvox)
• paroxetine (Paxil, Pexeva)
• sertraline (Zoloft)

Mmetụta ndị kachasị emetụta na-akọ na SSRI gụnyere:

• nsogbu mmekọahụ
• ọgbụgbọ
• afọ ọsịsa
• isi ọwụwa

Gwa dọkịta gị ma ọ bụrụ na mmetụta ndị ọzọ na-egbochi ndụ nwata gị.

Nhọrọ Serotonin na Norepinephrine Reuptake Inhibitors (SNRIs)

Nhọrọ serotonin na norepinephrine reuptake inhibitors (SNRIs) na-egbochi reabsorption nke neurotransmitters serotonin na norepinephrine, nke na-enyere aka ịchịkwa ọnọdụ. Mmetụta dị n'akụkụ SNRI gụnyere:

• ọgbụgbọ
• agbọ agbọ
• ehighi ura
• afọ ntachi
• nchegbu
• isi ọwụwa

SNRI ndị a na-ahụkarị bụ duloxetine (Cymbalta) na venlafaxine (Effexor).

Tricyclic Antidepressants (TCAs)

Dị ka SSRIs na SNRIs, tricyclic antidepressants (TCAs) na-egbochi reuptake nke ụfọdụ neurotransmitters. N'adịghị ka ndị ọzọ, TCAs na-arụ ọrụ na serotonin, norepinephrine, na dopamine.

TCA nwere ike ịmepụta mmetụta karịa mmetụta ndị ọzọ na-egbochi antidepressants, gụnyere:

• ọhụụ ọhụụ
• afọ ntachi
• Ibu ubo
• ọnụ ọnụ
• mmekorita nke nwoke na nwanyi
• ụra
• ibu ibu

Edeghị TCA maka ndị nwere prostate na-ebuwanye ibu, glaucoma, ma ọ bụ ọrịa obi, n'ihi na nke a nwere ike ịmepụta nnukwu nsogbu.

Ndị TCA a na-edekarị gụnyere:

• amitriptyline
• amoxapine
• clomipramine (Anafranil), nke a na-eji maka nsogbu na-agwụ ike
• deipramine (Norpramin)
• doxepin (Sinequan)
• imipramine (Tofranil)
• nortriptyline (Pamelor)
• ịkọwapụta (Vivactil)
• trimipramine (Surmontil)

Monoamine Oxidase Inhibitors (MAOIs)

Monoamine oxidase inhibitors (MAOIs) bụ klas mbụ nke antidepressants na ahịa ma ugbu a ọ dịkarịa ala edepụtara. Nke a bụ n'ihi nsogbu, mmachi, na mmetụta ndị ha nwere ike ibute.

MAOI na-egbochi serotonin, dopamine, na norepinephrine, mana na-emetụtakwa kemịkal ndị ọzọ na ahụ. Nke a nwere ike ibute:

• ọbara mgbali elu
• Ibu ubo
• afọ ntachi
• ike ọgwụgwụ
• ọgbụgbọ
• ọnụ ọnụ
• ọkụ isi

Ndị mmadụ na-ewere MAOI kwesịrị izere ụfọdụ nri na ihe ọveraụveraụ na-aba n'anya, gụnyere:

• ọtụtụ chiiz
• Pịkụl e tinyere nnu
• chọkọleti
• anụ ụfọdụ
• biya, mmanya na-aba n'anya ma ọ bụ mmanya na-aba n'anya na mmanya

Ndị na-ahụkarị MAOI gụnyere:

• isocarboxazid (Marplan)
• phenelzine (Nardil)
• tranylcypromine (Parnate)
• selegiline (Emsam)

Ikwesiri ima na FDA choro ndi na emeputa ogwu antidepressant ka ha tinye aka na “igbe oji ojii,” nke edoziri n’ime igbe ojii. Warningdọ aka na ntị ahụ na-ekwu na iji ọgwụ ndị na-egbochi ọgwụ mgbochi mmụọ na ndị na-eto eto dị afọ 18 ruo 24 ejikọtara ya na ohere dị ukwuu nke echiche na omume igbu onwe, nke a maara dị ka igbu onwe.

Ọgwụ

A na-atụ aro ka nwa gị hụ ọkachamara ahụike ọgụgụ isi ruru eru tupu ma ọ bụ n'otu oge ahụ dị ka ịmalite ọgwụgwọ ọgwụ. Ọtụtụ ụdị ọgwụgwọ dị iche iche dị:

• Okwu ịgwọ ọrịa bụ ụdị ọgwụgwọ kachasịsịsịsịsịsịsịsị iche iche gụnyere nsonye ya na onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ.
• A na-eduzi ọgwụgwọ na-emetụta omume iji dochie echiche na mmetụta na-adịghị mma na ezi ihe.
• Ọgwụ Psychodynamic na-elekwasị anya na ịbanye n'ime uche mmadụ iji nyere aka belata ọgụ dị n'ime, dị ka nrụgide ma ọ bụ esemokwu.
• Usoro ọgwụgwọ na-enyere mmadụ aka ịchọta ụzọ nwere nchekwube site na ahụmịhe zuru oke nke ndụ, dị ka ọnwụ nke onye a hụrụ n'anya ma ọ bụ oge mgbanwe ọzọ.

Mmega

Nnyocha na-egosi na mmega ahụ mgbe niile na-akpali mmepụta nke kemịkalụ "mmetụta dị mma" na ụbụrụ nke na-eme ka ọnọdụ dị elu. Debanye aha nwa gị n'egwuregwu ha nwere mmasị na ya, ma ọ bụ jiri egwuregwu gbaa ume iji na-emega ahụ.

Sra

Ihi ụra dị mkpa nye ọnọdụ nwa gị. Gbaa mbọ hụ na ha na-arahụ ụra nke ọma kwa abalị ma na-esochikarị usoro ụra.

Nri Na-edozi Ahụ

Ọ na-ewe ahụ ike iji hazie nri ndị nwere abụba na shuga. Ihe oriri ndị a nwere ike ime ka ị dị umengwụ. Wunye nwa gị nri ehihie nke jupụtara n'ọtụtụ nri na-edozi ahụ.

Zere ị Cụ caffeine gabigara ókè

Caffeine nwere ike ịmalite ịda mbà n'obi nwa oge. Otú ọ dị, iji nwa gị na-eme ihe mgbe nile “pụrụ imebi,” na-enwe ike ọgwụgwụ ma ọ bụ nkụda mmụọ.

Zere mmanya na-aba n'anya

Ụ ihe ọ ,ụ ,ụ, karịsịa maka ndị na-eto eto, nwere ike ịmepụta nsogbu ndị ọzọ. Ndị nwere nkụda mmụọ kwesịrị izere mmanya na-aba n'anya.

Ibi Ndụ na Mmetụta Uche Adomụaka

Da mbà n’obi nwere ike inwe mmetụta dị ukwuu na ndụ nwa gị ma nwee ike ime ka nsogbu ndị metụtara afọ iri na ụma jupụta. Udo nke ndị ntorobịa anaghị abụkarị ọnọdụ kachasị mfe ịchọta. Agbanyeghị, iji ọgwụgwọ kwesịrị ekwesị nwa gị nwere ike ịnweta enyemaka dị ha mkpa.