Ingka nká na-agbanwe n'echiche
Ka ị na-aka nká, ụzọ uche gị (ịnụ ihe, ọhụụ, uto, isi, na aka) na-enye gị ozi gbasara mgbanwe ụwa. Uche gị agaghịzi adị nkọ, nke a nwere ike ime ka o siere gị ike ịchọpụta nkọwa.
Mgbanwe mmetụta uche nwere ike imetụta ụzọ ndụ gị. Ọ pụrụ isiri gị ike ikwurịta okwu, ịnụ ụtọ ihe omume, na iso ndị mmadụ na-akpakọrịta. Mgbanwe mmetụta uche nwere ike iduga iche.
Uche gi anata ozi sitere na gburugburu gi. Ozi a nwere ike ịdị n'ụdị ụda, ọkụ, na-esi isi, na ihe ndị masịrị ya. A na-agbanwe ihe ọmụma mmetụta uche ka ọ bụrụ ihe nrịba akwara ndị a na-ebute n'ụbụrụ. N'ebe ahụ, ihe mgbaàmà ahụ na-atụgharị dị ka ihe mmetụta dị mkpa.
A chọrọ ego mkpali tupu ị mata ihe mmetụta. A na-akpọ ọkwa a dịkarịa ala ọnụ ụzọ. Agka nká na-eme ka ọnụ ụzọ a dị elu. Ga-achọkwu mkpali iji mara ihe ahụ.
Ka nká nwere ike imetụta uche niile, mana ọ na-abụkarị ịnụ ihe na ịhụ ụzọ kachasị emetụta. Ngwaọrụ dị ka iko na ihe ịnụ ntị, ma ọ bụ mgbanwe ndụ nwere ike ime ka ikike ịnụ na ịhụ ihe ka mma.
ARN.
Ntị gị nwere ọrụ abụọ. Otu na-anụ ma nke ọzọ na-enwe nguzozi. Ntị na-adị mgbe ụda vibrations gafere eriri ahụ na ntị dị n'ime. A na-emegharị vibrations ka ọ bụrụ akara akwara n'ime ntị dị n'ime ma bụrụ ndị ụbụrụ na-anụ ihe na-ebu ya na ụbụrụ.
A na-achịkwa nha nha (njirisi) n'ime ntị dị n'ime. Mmiri na obere ntutu dị n’ime ntị na-akpali akwara ige ntị. Nke a na - enyere ụbụrụ aka inwe nguzozi.
Ka ị na-etolite, ihe owuwu ndị dị n’ime ntị malitere ịgbanwe na ọrụ ha na-ada. Ike gị ịtụtụrụ ụda na-adalata. I nwekwara ike inwe nsogbu ijigide nguzo gị ka ị na-anọdụ ala, na-eguzo, ma na-agagharị.
A na-akpọ ndapụ ntị nke afọ na-akpọ presbycusis. Ọ na-emetụta ntị abụọ. Nụ, na-enwekarị ike ịnụ ụda ụda nwere ọtụtụ mgbe, nwere ike jụ. O nwekwara ike isiri gị ike ịma ihe dị iche n’ụda ụfọdụ. Ma ọ bụ, ị nwere ike ịnwe nsogbu ịnụ mkparịta ụka mgbe a na-eme mkpọtụ ndabere. Ọ bụrụ na ịnwe nsogbu na ịnụ gị, gị na ndị nlekọta ahụike gị kwurịtara ihe mgbaàmà gị. Otu ụzọ isi jikwaa ntị anụ bụ site n'itinye ihe na-anụ ihe.
Nsogbu na-adịghị akwụsị akwụsị, mkpọtụ ntị (tinnitus) bụ nsogbu ọzọ ndị okenye na-ahụkarị. Ihe kpatara tinnitus nwere ike ịgụnye wax wax, ọgwụ ndị na-emebi ihe n'ime ntị ma ọ bụ obere ịnụ ihe. Ọ bụrụ na ị nwere tinnitus, jụọ ndị na-eweta gị otu esi ejikwa ọnọdụ ahụ.
Mmetụta ntị na-emetụta nwere ike ịkpata nsogbu ịnụ ma bụrụ nke a na-ahụkarị na afọ. Onye na-enye gị nwere ike wepu wax wakpo ntị.
ANYA
Ọhụụ na-adị mgbe anya gị na-edozi ìhè ma ụbụrụ gị na-asụgharị ya. Ìhè na-agafe site na uzo uzo (cornea). Ọ na-aga n'ihu site na nwa akwụkwọ, mmeghe n'ime anya. Nwa akwụkwọ na-ebuwanye ibu ma ọ bụ pekarịa iji chịkwaa oke ọkụ nke na-abanye n'anya. A na-akpọ akụkụ anya agba. Ọ bụ akwara na-achịkwa oke nwata akwụkwọ. Mgbe ìhè gafere nwa akwụkwọ gị, ọ na-erute lens. Anya m na-elekwasị anya na retina gị (azụ anya). Retina na-agbanwe ike ọkụ ka ọ bụrụ akara akwara ozi nke akwara ngwa anya na-ebu ụbụrụ, ebe a na-atụgharị ya.
Anya niile na-agbanwe na nká. Cornea na-adịwanye nro, yabụ na ị gaghị ahụ mmerụ anya. Ka ọ na-erule afọ 60, ụmụ akwụkwọ gị nwere ike ibelata ihe dịka otu ụzọ n'ụzọ atọ nke etu ha dị mgbe ị dị afọ 20. upmụ akwụkwọ nwere ike iji nwayọ nwayọ na-azaghachi ọchichiri ma ọ bụ ọkụ na-enwu enwu. Enyo na-acha odo odo, na-enweghị mgbanwe, na obere urukpuru. Abụba pad ndị na-akwado anya na-ebelata ma anya na-abanye n'ime ha. Mkpụrụ anya anaghị enwe ike ịgbanwu anya.
Ka ị na-etolite, nkọcha nke ọhụụ gị (anya nkọ) na-ebelata nwayọ. Nsogbu kachasị na-esikarị ike bụ ilekwasị anya n'ihe ndị dị nso. A na-akpọ ọnọdụ a presbyopia. Glassesgụ iko, iko bifocal, ma ọ bụ anya m nwere ike inyere aka dozie presbyopia.
Nwere ike ịnwe ike ịnagide ntigbu. Dịka ọmụmaatụ, nchapu si n'ala na-egbuke egbuke n'ime ụlọ anwụ na-acha nwere ike ime ka o sie ike ịgagharị n'ime ụlọ. O nwere ike isiri gị ike ịnabata ọchịchịrị ma ọ bụ ìhè na-enwu gbaa. Nsogbu ndị na-enwu enwu, na-enwu gbaa, na ọchịchịrị nwere ike ime ka ị kwụsị ịkwọ ụgbọala n’abalị.
Ka ị na-etolite, ọ na-esiwanye ike ịkọ blọọgụ site na ahịhịa karịa ịkọpụta uhie site na edo edo. Iji agba dị iche iche na-ekpo ọkụ (odo, oroma na ọbara ọbara) n’ụlọ gị nwere ike ime ka ị na-ahụ ụzọ nke ọma. Idebe ọkụ na-acha ọbara ọbara n’ime ụlọ gbara ọchịchịrị, dị ka paseeji ma ọ bụ ụlọ ịsa ahụ, na-eme ka ọ dị mfe ịhụ karịa iji ọkụ abalị eme ihe.
Na ịka nká, ihe dị ka gel (vitreous) dị n'ime anya gị ga-amalite ịda mba. Nke a nwere ike ịmepụta obere ihe akpọrọ floaters na mpaghara ọhụụ gị. N’ọtụtụ ọnọdụ, ndị na-ese n’elu mmiri anaghị ebelata ọhụụ gị. Mana ọ bụrụ na ị mepee floaters na mberede ma ọ bụ nwee mmụba ngwa ngwa na ọnụ ọgụgụ ndị na-ese n'elu mmiri, ịkwesịrị ka onye ọkachamara lelee anya gị.
Mbelata ọhụụ (akụkụ ọhụụ) bụ ndị okenye. Nke a nwere ike ịkwụsị ọrụ gị na ike gị na ndị ọzọ. O nwere ike isiri gị ike ịgwa ndị gị na ha nọ okwu okwu n'ihi na ị naghị ahụ ha nke ọma. Kwọ ụgbọala pụrụ ịdị ize ndụ.
Ike akwara anya na-adịghị ike nwere ike igbochi gị ịmegharị anya gị n'akụkụ niile. O nwere ike isi ike ile anya n’elu. Mpaghara ebe a na-ahụ ihe anya (visual visual) na-adị obere.
Anya ịka nká nwekwara ike ghara ịmịpụta anya mmiri. Nke a na - eduga na anya akọrọ nke nwere ike ghara iru ala. Mgbe a naghị emeso anya akọrọ, ọrịa, mbufụt, na ọnya nke cornea nwere ike ime. Nwere ike inyeaka anya mmiri site na iji anya mmiri ma ọ bụ anya mmiri aka.
Ọrịa anya nkịtị na-akpata mgbanwe ọhụụ nke na-adịkarịghị gụnyere:
- Cataracts - igwe ojii nke anya nke anya
- Glaucoma - ebili na nrụgide mmiri na anya
- Macular degeneration - ọrịa dị na macula (ọ bụ maka ọhụụ nke etiti) na-akpata nhụhụhụhụ ọhụụ
- Retinopathy - ọrịa na retina na-emekarị n'ihi ọrịa shuga ma ọ bụ ọbara mgbali elu
Ọ bụrụ na ị nwere nsogbu ọhụụ, gị na onye na-eweta gị tụlee ihe mgbaàmà gị.
NTAS IRI NA SMMEL
Mmetụta nke uto na isi na-arụ ọrụ ọnụ. Ejikọtara imirikiti uto na isi. Ikike nke isi na-amalite na akwara akwara dị elu na oghere nke imi.
Nwere ihe dị ka uto 10,000. Tastetọ gị na-ahụ na-atọ ụtọ, nnu, utoojoo, ilu, na umami. Umami bu uto ndi ejikotara na nri nke nwere glutamate, dika ihe ndi na eme dika monosodium glutamate (MSG).
Isi na uto na-ekere oke na nri na nchekwa. Nri dị ụtọ ma ọ bụ nke na-esi ísì ụtọ nwere ike ime ka mmekọrịta mmadụ na ibe ya na ọ ofụ dịkwuo mma. Isi na uto na-enye gị ohere ịchọpụta ihe egwu, dịka nri mebiri emebi, gas, na anwụrụ ọkụ.
Ọnụ ọgụgụ nke uto na-ebelata ka ị na-etolite. Ihe uto nke ọ bụla fọdụrụ na-amalite ibelata. Mmetụta nke isi ụtọ ise na-ebelata mgbe ọ dị afọ 60. Ọzọkwa, ọnụ gị na-emepụta obere mmiri ka ị na-etolite. Nke a nwere ike ime ka ọnụ kọọ, nke nwere ike imetụta mmetụta uto gị.
Mmetụta gị nke isi nwere ike ibelata, ọkachasị mgbe ọ dị afọ 70. Nke a nwere ike ịbụ metụtara ụfụ nke akwara na obere imepụta imi na imi. Mucus na-enyere isi na-esi isi na imi ruo ogologo oge iji chọpụta akwara. Ọ na - enyekwa aka n’achapụ ísì si na akwara ozi.
Ihe ụfọdụ pụrụ ime ka ọ gharazie isi ísì. Ha gụnyere ọrịa, ị smokingụ sịga, na ikpughe ihe ndị na-emerụ ahụ n’ikuku.
Ibelata uto na isi nwere ike ibelata mmasị na ọ enjoyụ gị na iri nri. Gaghị enwe ike ịchọpụta ụfọdụ ihe egwu ma ọ bụrụ na ịnweghị ike ịnụ ísì dị ka gas ma ọ bụ anwụrụ ọkụ si na ọkụ.
Ọ bụrụ na ikike ịnụ ụtọ gị na isi ísì gị belata, gwa onye na-eweta gị ọrụ. Ihe ndị a nwere ike inyere gị aka:
- Gbanwee na ọgwụ ọzọ, ma ọ bụrụ na ọgwụ ị na-a isụ na-emetụta ike gị ịnụ ísì na uto.
- Jiri ngwa nri dị iche iche ma ọ bụ gbanwee ụzọ ị si esi nri.
- Zụrụ ngwaahịa nchekwa, dị ka ihe nchọpụta gas nke na-ada ụda mkpu ị nwere ike ịnụ.
IWU, VT V VIBR,, NA PABỌ IHE
Mmetụta aka na-eme ka ị mara ihe mgbu, ọnọdụ okpomọkụ, nrụgide, ịma jijiji, na ọnọdụ ahụ. Akpụkpọ ahụ, mọzụlụ, akwara, nkwonkwo, na akụkụ ahụ nwere ngwụcha akwara (ndị nabatara) na-achọpụta mmetụta ndị a. Fọdụ ndị na-anabata ihe na-enye ụbụrụ ihe ọmụma banyere ọnọdụ na ọnọdụ nke akụkụ ahụ dị n'ime. Agbanyeghị na ị maghị maka ozi a, ọ na - enyere aka ịchọpụta mgbanwe (dịka ọmụmaatụ, ihe mgbu nke appendicitis).
Brainbụrụ gị na-akọwa ụdị na mmetụ mmetụta aka. Ọ na-atụgharịkwa uche dị ka ihe na-enye obi ụtọ (dị ka ịnwe ọkụ ọkụ), na-adịghị mma (dị ka ịbụ ezigbo ọkụ), ma ọ bụ na-anọpụ iche (dịka ịmara na ị na-emetụ ihe aka).
Na ịka nká, ihe mmetụta nwere ike belata ma ọ bụ gbanwee. Mgbanwe ndị a nwere ike ịdapụta n’ihi nrugharị ọbara na-erubiga akwara ma ọ bụ n’ọkpụkpụ azụ ma ọ bụ ụbụrụ. Ọkpụkpụ azụ na-ebunye akara akwara ma ụbụrụ na-atụgharị akara ndị a.
Nsogbu ahụike, dịka enweghị ụfọdụ ihe na-edozi ahụ, nwekwara ike ịkpata mgbanwe mgbanwe. Surgerywa ahụ ụbụrụ, nsogbu na ụbụrụ, mgbagwoju anya, na mmebi akwara site na mmerụ ahụ ma ọ bụ ọrịa ogologo oge (ọrịa na-adịghị ala ala) dịka ọrịa shuga nwekwara ike ịkpata mgbanwe mgbanwe.
Mgbaàmà nke mmetụta gbanwere gbanwere dabere na ihe kpatara ya.Site na enwe mmetụta uche nke okpomọkụ, ọ nwere ike isi ike ịkọ ọdịiche dị n'etiti oyi na oyi na ọkụ na ọkụ. Nke a nwere ike ime ka ohere nke mmerụ ahụ site na ntu oyi, hypothermia (ọnọdụ ahụ dị ala dị egwu), na ọkụ.
Ibelata ikike ịchọpụta ịma jijiji, imetụ aka, na nrụgide na-abawanye ohere nke mmerụ ahụ, gụnyere ọnya nrụgide (ọnya anụ ahụ na-etolite mgbe nrụgide na-ebelata ọbara na mpaghara ahụ). Mgbe afọ 50 gachara, ọtụtụ mmadụ belatara ahụ mgbu. Ma ọ bụ ị nwere ike na-eche ma na-achọpụta ihe mgbu, ma ọ dịghị ewute gị. Dịka ọmụmaatụ, mgbe ị merụrụ ahụ, ị nwere ike ọ gaghị ama etu mmerụ ahụ dịruru ukwuu n'ihi na mgbu ahụ anaghị enye gị nsogbu.
You nwere ike ibute nsogbu ijegharị n'ihi enweghị ike ịghọta ebe ahụ gị dị na ala. Nke a na - eme ka ọghọm gị daa, nsogbu a na - enwekarị maka ndị agadi.
Ndị agadi nwere ike na-akawanye mfe na emetụ ọkụ n'ihi na akpụkpọ ahụ ha dị gịrịịịrị.
Ọ bụrụ na ị chọpụtala mgbanwe na aka, mgbu, ma ọ bụ nsogbu na-eguzo ma ọ bụ na-eje ije, soro onye na-eweta gị kwurịtara. Enwere ike ịnwe ụzọ iji jikwaa mgbaàmà ahụ.
Ihe ndị a nwere ike inyere gị aka ịnọ na nchekwa:
- Mee ka okpomoku oku dị elu karịa 120 Celsius (49 Celsius C) iji zere ọkụ.
- Lelee temometa iji kpebie otu esi eji ejiji, kama ichere ruo mgbe ị ga-ewe iwe ma ọ bụ jụọ oyi.
- Nyochaa akpụkpọ ahụ gị, karịsịa ụkwụ gị, maka mmerụ ahụ. Ọ bụrụ na ịchọta mmerụ ahụ, gwọọ ya. Echekwala na mmerụ ahụ adịghị njọ n'ihi na mpaghara ahụ adịghị egbu mgbu.
Ọ B CHR CH NA-EME
Ka ị na-etolite, ị ga-enwe mgbanwe ndị ọzọ, gụnyere:
- Na akụkụ ahụ, anụ ahụ, na sel
- Na akpụkpọ
- Na ọkpụkpụ, akwara, na nkwonkwo
- Na ihu
- Na sistem ụjọ
- Agka nká na-agbanwe ntị
- Ihe na-enyere mmadụ aka ịnụ ihe
- Ire
- Sense nke anya
- Ime agadi anya
Emmett SD. Otolaryngology na ndị agadi. Na: Flint PW, Francis HW, Haughey BH, et al, ndị ọzọ. Cummings Otolaryngology: Headwa Ahụ na olu. Nke 7. Philadelphia, PA: Elsevier; 2021: Isi 13.
Studenski S, Van Swearingen J. Falls. N'ime: Fillit HM, Rockwood K, Young J, eds. Akwụkwọ Brocklehurst nke Geriatric Medicine and Gerontology. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2017: isi nke 103.
Walston JD. Ọrịa ndị a na-ahụkarị nke ịka nká. Na: Goldman L, Schafer AI, eds. Ọgwụ Goldman-Cecil. Nke 26th. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 22.