A kọwara DNA ma chọpụta

Ndinaya

• Banyere DNA
• DNA na ahụike, ọrịa, na ịka nká
• Genome gị dị ukwuu
• Mmebi DNA na mmụba
• DNA na ịka nká
• Kedu ihe DNA ji eme?
• Kedu ihe DNA dị?
• Kedu ihe DNA na-eme?
• DNA na - enyere ahụ gị aka ito
• Kedu ka esi enweta site na koodu DNA na protein?
• Ebee ka a hụrụ DNA?
• Mkpụrụ ndụ Eukaryotic
• Mkpụrụ ndụ prokaryotic
• Kedu ihe na - eme mgbe mkpụrụ ndụ gị kewara?
• Wepụ ya

Gini mere DNA ji di oke mkpa? N’ikwu ya n’ụzọ dị mfe, DNA nwere ntụziaka ndị dị mkpa maka ndụ.

Koodu dị na DNA anyị na-enye ntụzi etu esi eme protein nke dị mkpa maka uto, mmepe, na ahụike anyị niile.

Banyere DNA

DNA nọchiri anya deoxyribonucleic acid. Ihe mejuputara ya bu ulo nke ihe eji aru aru nke anakpo nucleotides.

DNA bụ ihe dị mkpa dị mkpa maka ọ bụghị naanị ụmụ mmadụ, kamakwa maka ọtụtụ ihe ndị ọzọ. DNA nwere ihe nketa anyị na mkpụrụ ndụ ihe nketa anyị - ọ bụ ihe na - eme anyị pụrụ iche.

Ma gini n'ezie DNA mee? Nọgide na-agụ iji chọpụta ihe ndị ọzọ banyere usoro nke DNA, ihe ọ na-eme, na ihe mere o ji dị mkpa.

DNA na ahụike, ọrịa, na ịka nká

Genome gị dị ukwuu

A na-akpọ DNA gị zuru ezu mkpụrụ ndụ ihe nketa gị. O nwere ihe dị ka ijeri ntọala atọ, mkpụrụ ndụ ihe nketa dị puku iri abụọ na abụọ na otu narị abụọ na otu.

I ketara ọkara nke DNA site n’aka nna gị na ọkara site na nne gị. DNA a sitere na spam na akwa, n’otu n’otu.

Mkpụrụ ndụ ihe nketa mejupụtara obere mkpụrụ ndụ ihe nketa gị - naanị 1 pasent. Pasent 99 ọzọ na-enyere aka ịhazi ihe dịka mgbe, otu, na etu esi emepụta protein.

Ndị ọkà mmụta sayensị ka na-amụtakwu banyere DNA a "na-enweghị koodu".

Mmebi DNA na mmụba

Ihe DNA nwere ike imebi. N'ezie, a na-eme atụmatụ na iri puku kwuru iri puku ihe ndị na-emebi DNA na-eme kwa ụbọchị na mkpụrụ ndụ nke ọ bụla. Mmebi nwere ike ime n'ihi ihe ndị dị ka njehie na mmegharị DNA, ihe ndị na-enweghị onwe ha, na ikpughe na radieshon UV.

Ma atụla egwu! Mkpụrụ ndụ gị nwere protein pụrụ iche nke nwere ike ịchọpụta ma mezie ọtụtụ okwu mmebi DNA. N’ezie, e nwere ma ọ dịkarịa ala ụzọ ise ndozi DNA.

Mgbanwe bụ mgbanwe na usoro DNA. Ha nwere ike ịdị njọ mgbe ụfọdụ. Nke a bụ n'ihi na mgbanwe ngbanwe DNA nwere ike inwe mmetụta dị ala karịa etu esi eme protein.

Ọ bụrụ na protein anaghị arụ ọrụ nke ọma, ọrịa nwere ike ịpụta. Examplesfọdụ ihe atụ nke ọrịa na-apụta n'ihi mmụba nke otu mkpụrụ ndụ ihe nketa gụnyere cystic fibrosis na sickle cell anaemia.

Mgbanwe nwekwara ike iduga na mmepe nke kansa. Dịka ọmụmaatụ, ọ bụrụ na mkpụrụ ndụ ihe nketa nke na-echekwa maka protein ndị metụtara uto mkpụrụ ndụ na-agbanwe, mkpụrụ ndụ nwere ike itolite ma kee nke na-adịghị achịkwa. Fọdụ mmerụ na-akpata mmụba nwere ike keta ya ebe enwere ike ịnweta ndị ọzọ site na ekpughere carcinogens dị ka ụzarị ọkụ UV, kemịkalụ, ma ọ bụ anwụrụ anwụrụ.

Ma ọ bụghị mgbanwe nile dị njọ. Anyị na-enweta ha oge niile. Fọdụ adịghị emerụ ahụ ebe ndị ọzọ na-atụnye ụtụ na iche iche anyị dị ka ụdị.

A na-akpọ mgbanwe ndị na-eme ihe karịrị 1 pasent nke ndị bi na polymorphisms. Ihe atụ ụfọdụ polymorphisms bụ ntutu na agba anya.

DNA na ịka nká

Ekwenyere na mmebi DNA na-adịghị edozi anya nwere ike ịgbakọta ka anyị na-etolite, na-enyere aka ịkwanye usoro ịka nká. Olee ihe ndị pụrụ imetụta nke a?

Ihe nwere ike rụọ ọrụ buru ibu na mmebi DNA metụtara ịka nká bụ mmebi n'ihi ndị na-enweghị onwe ha. Otú ọ dị, otu usoro mmebi a nwere ike ọ gaghị ezu iji kọwaa usoro ịka nká. Ọtụtụ ihe nwekwara ike iso.

Otu ihe kpatara mbibi DNA ji agbakọta ka anyị na-etolite dabere na evolushọn. A na-eche na mmebi DNA na-emeziwanye ntụkwasị obi mgbe anyị ruru afọ ịmụ nwa ma nwee ụmụ. Mgbe anyị gaferela afọ ịmụ nwa anyị kachasị elu, usoro ndozi ahụ na-agbadata.

Akụkụ ọzọ nke DNA nke pụrụ ịka nká bụ telomeres. Telomeres bụ agbatị usoro usoro DNA nke ana - achọta na nsọtụ chromosomes gị. Ha na-enyere aka ichekwa DNA pụọ na mmebi, mana ha na-egbutukwa oge obula DNA na-emegharị.

Ejikọtara mkpụmkpụ Telomere na usoro ịka nká. Achọpụtakwara na ụfọdụ ụdị ndụ dị ka oke ibu, ikpughe anwụrụ ọkụ sịga, na nrụgide uche nwere ike itinye aka na mkpụmkpụ telomere.

Ikekwe ịhọrọ nhọrọ ndụ dị mma dịka ijigide ibu dị mma, ijikwa nrụgide, na ị smokingụ sịga nwere ike ibelata telomere mkpụmkpụ? Ajụjụ a nọgidere na-adọrọ mmasị ndị na-eme nchọpụta.

Kedu ihe DNA ji eme?

Mkpụrụ ndụ DNA mejupụtara nucleotides. Nucleotide nke ọ bụla nwere ihe atọ dị iche iche dị iche iche - - shuga, otu fosfat, na ntọala nitrogen.

A na-akpọ shuga dị na DNA 2’-deoxyribose. Mkpụrụ ndụ shuga ndị a na ìgwè ọzọ nke phosphate, na - eme “ọkpụkpụ azụ” nke eriri DNA.

Mkpụrụ shuga ọ bụla n’ime nucleotide nwere ntọala nitrogen dị na ya. Enwere ụdị nitrogen anọ dị iche iche dị na DNA. Ha gụnyere:

• adenine (A)
• cytosine (C)
• guanine (G)
• thymine (T)

Kedu ihe DNA dị?

Uzo abuo nke DNA bu usoro 3-D nke anakpo helix abuo. Mgbe e gosipụtara ya, ọ dị ntakịrị ka ubube nke gbagọrọ agbagọ nke gburugburu ụzọ abụọ bụ ọkwa na azụ azụ shuga phosphate bụ ụkwụ.

Tụkwasị na nke ahụ, ọ bara uru ịkọba na DNA dị na mkpụrụ ndụ eukaryotic bụ usoro, nke pụtara na njedebe nke eriri ọ bụla nwere onwe ha. N’ime sel prokaryotik, DNA na –ete ihe okirikiri.

Kedu ihe DNA na-eme?

DNA na - enyere ahụ gị aka ito

DNA nwere ntuziaka dị mkpa maka ihe dị ndụ - gị, nnụnụ, ma ọ bụ ihe atụ - iji too, tolite, ma mụta nwa. A na-echekwa ntuziaka ndị a n'ime usoro ntọala abụọ nucleotide.

Mkpụrụ ndụ gị na-agụ koodu a ntọala atọ n'otu oge iji mepụta protein ndị dị mkpa maka uto na ndụ. A na-akpọ usoro DNA nke nwere ihe ọmụma iji mepụta protein mkpụrụ ndụ ihe nketa.

Otu ọ bụla nwere ntọala atọ kwekọrọ na amino acid akọwapụtara, nke bụ ngwugwu ụlọ nke protin. Ọmụmaatụ, isi abụọ TG-G kọwaa amino acid tryptophan ebe ntọala abụọ GG na-akọwapụta amino acid glycine.

Ngwakọta ụfọdụ, dịka TA-A-A, T-A-G, na TG-A, na-egosikwa njedebe nke usoro protein. Nke a na - agwa sel ka ị ghara ịgbakwunye amino acid ọzọ na protein.

Ndị na-edozi ahụ bụ ngwakọta dị iche iche nke amino acid. Mgbe ejikọtara gị ọnụ n'usoro ziri ezi, protein ọ bụla nwere usoro na ọrụ pụrụ iche n'ime ahụ gị.

Kedu ka esi enweta site na koodu DNA na protein?

Ruo ugbu a, anyị amụtala na DNA nwere koodu nke na-enye sel ozi gbasara otu esi emepụta protein. Ma gịnị na-eme n'etiti? N'ikwu ya n'ụzọ dị mfe, nke a mere site na usoro usoro abụọ:

Nke mbụ, eriri DNA abụọ ahụ kewara abụọ. Mgbe ahụ, protin puru iche n'ime ntọala ahụ gụrụ ụzọ abụọ abụọ na eriri DNA iji mepụta mkpụrụ okwu ozi dị n'etiti.

A na-akpọ usoro a transcript na molecule e kere a na-akpọ messenger RNA (mRNA). mRNA bụ ụdị nucleic acid ọzọ ma ọ na - eme kpọmkwem ihe aha ya pụtara. Ọ na-aga na mpụga nke etiti ahụ, na-eje ozi dị ka ozi na igwe na-arụ ọrụ na-edozi ahụ.

Na nke abụọ, ihe pụrụ iche nke sel na-agụ ozi mRNA ụzọ ntọala atọ n'otu oge ma rụọ ọrụ iji kpokọta protein, amino acid site na amino acid. A na-akpọ usoro a ntụgharị asụsụ.

Ebee ka a hụrụ DNA?

Azịza nye ajụjụ a nwere ike ịdabere n'ụdị ihe ahụ ị na-ekwu banyere ya. E nwere ụdị sel abụọ - eukaryotic na prokaryotic.

Maka ndị mmadụ, enwere DNA na mkpụrụ ndụ nke ọ bụla.

Mkpụrụ ndụ Eukaryotic

Mụ mmadụ na ọtụtụ ihe ndị ọzọ dị ndụ nwere mkpụrụ ndụ eukaryotic. Nke a pụtara na mkpụrụ ndụ ha nwere ihe ọkpụkpọ kekọtara anụ ahụ na ọtụtụ akụkụ ndị ọzọ nwere njikọta akpọrọ organelles.

N’ime sel eukaryotik, DNA dị n’ime etiti. A na-ahụkwa obere DNA n’otu ahụ a na-akpọ mitochondria, nke bụ ike nke sel.

N'ihi na enwere ohere pere mpe n'ime etiti ahụ, a ghaghị ịmịnye DNA n'ụzọ siri ike. E nwere ọtụtụ dị iche iche nke nkwakọ, Otú ọ dị ndị ikpeazụ ngwaahịa bụ owuwu na anyị na-akpọ chromosomes.

Mkpụrụ ndụ prokaryotic

Ngwurugwu dị ka nje bacteria bụ mkpụrụ ndụ prokaryotic. Mkpụrụ ndụ ndị a enweghị nucleus ma ọ bụ akụkụ ahụ. N’ime sel prokaryotic, ahụrụ DNA nke etinyere n’etiti sel.

Kedu ihe na - eme mgbe mkpụrụ ndụ gị kewara?

Mkpụrụ ndụ nke ahụ gị na - ekewa dị ka akụkụ dị mkpa nke uto na mmepe. Mgbe nke a mere, mkpụrụ ndụ ọhụrụ ọ bụla ga-enwerịrị DNA zuru ezu.

Iji mezuo nke a, DNA gị ga-enwerịrị usoro a na-akpọ mmegharị. Mgbe nke a mere, eriri DNA abụọ ahụ kewara abụọ. Mgbe ahụ, ndị na-edozi cellular ndị ọkachamara jiri eriri ọ bụla dị ka ndebiri iji mee eriri DNA ọhụrụ.

Mgbe emepụtaghachi, e nwere mkpụrụ ndụ DNA abụọ nwere okpukpu abụọ. Otu setịpụrụ ga-abanye n'ime sel ọhụrụ ọ bụla mgbe nkewa zuru ezu.

Wepụ ya

DNA bu ihe di nkpa na uto, mmeputa, na aru ike. O nwere ntuziaka dị mkpa maka sel gị iji mepụta protein ndị metụtara ọtụtụ usoro na ọrụ dị iche iche na ahụ gị.

Ebe ọ bụ na DNA dị ezigbo mkpa, mmebi ma ọ bụ mmụba nwere ike mgbe ụfọdụ nyere aka na mmepe nke ọrịa. Otú ọ dị, ọ dịkwa mkpa icheta na mmụba nwere ike ịba uru ma nyere aka na iche iche anyị.