Ejikọtara Nsogbu Childhoodmụaka na Ọrịa Na-adịghị Ala?

Ndinaya

• Ilekwu anya na ACE
• Ihe nyocha ahụ kwuru
• Nso n'ụlọ
• Mmachi nke njirisi ACE
• Iguzogide ACE na ọnọdụ nlekọta
• Kedu ihe na-esote?

Emere edemede a na mmekorita ya na onye nkwado anyi. Ọdịnaya ahụ bụ ezi uche, na ahụike ziri ezi, ma na-agbaso ụkpụrụ na atumatu ederede nke Healthline.

Anyị maara na ahụmịhe ọnya na-akpata nwere ike ịkpalite ma nsogbu ahụike ma nke anụ ahụ n’oge okenye. Dịka ọmụmaatụ, ihe mberede ụgbọ ala ma ọ bụ ọgụ ike nwere ike ibute ịda mbà n'obi, nchekasị, na nsogbu nrụgide post-traumatic (PTSD) na mgbakwunye na mmerụ ahụ.

Ma gịnị banyere mkpasasị uche nke uche na nwata?

Nnyocha e mere n'ime afọ iri gara aga na-enwu gbaa banyere etu ajọ ihe ụmụaka (ACE) nwere ike isi metụta ọrịa dị iche iche na ndụ.

Ilekwu anya na ACE

ACE bụ ahụmahụ na-adịghị mma nke na-eme n'ime afọ 18 mbụ nke ndụ. Ha nwere ike ịgụnye ihe omume dị iche iche dịka ịnata ma ọ bụ na-ahụ mmejọ, nleghara anya, na ụdị nsogbu dị iche iche n'ime ụlọ.

Otu nnyocha Kaiser bipụtara na 1998 chọpụtara na, ka ọnụọgụ ACE na ndụ nwatakịrị na-abawanye, ya mere o yiri ka “ọtụtụ ihe nwere ike ịkpata ọtụtụ ihe na-akpata ọnwụ ndị okenye,” dịka ọrịa obi, kansa, akpa ume na-adịghị ala ala. ọrịa, na ọrịa imeju.

Ọzọ na-enyocha trauma-asian nlekọta maka ndị lanarịrị trauma nwata chọpụtara na ndị nwere nnukwu ACE ọtụtụ nwekwara ike nọrọ n'ihe ize ndụ dị ukwuu maka ọrịa autoimmune dị ka ọrịa ogbu na nkwonkwo, yana isi ọwụwa ugboro ugboro, ehighị ụra nke ọma, ịda mbà n'obi, na nchegbu, n'etiti ndị ọzọ. E nwekwara ihe akaebe na-egosi na mmadụ ibute “nchegbu na-egbu egbu” nwere ike ịkpalite mgbanwe n’ọrịa ahụ.

Ozizi nke a bụ na nrụgide oke mmetụta uche bụ ihe na-akpali ọtụtụ mgbanwe anụ ahụ n'ime ahụ.

PTSD bụ ezigbo ihe atụ nke amụma a n’ọrụ. Ihe ndị na - akpata PTSD na - abụkarị otu ihe omume a ghọtara na ajụjụ ACE - mmegbu, nleghara anya, ihe ọghọm ma ọ bụ ọdachi ndị ọzọ, agha, na ndị ọzọ. Mpaghara ụbụrụ na-agbanwe, ma na nhazi na ọrụ. Akụkụ ụbụrụ nke kachasị emetụta na PTSD gụnyere amygdala, hippocampus, na cortex prefrontal nke ventromedial. Akụkụ ndị a na-achịkwa ncheta, mmetụta uche, nrụgide, na ụjọ. Mgbe ha mejọrọ, nke a na - eme ka ncheta na nchegharị dị elu na - abawanye, na - eme ka ụbụrụ gị nọrọ na nche iji mata maka ihe egwu.

Maka ụmụaka, nchekasị nke inwe trauma na-akpata mgbanwe yiri nnọọ nke ndị a hụrụ na PTSD. Nsogbu nwere ike gbanwee sistemụ mmeghachi omume nke nrụgide n'ime akwa dị elu maka ndụ nwata ahụ niile.

N'aka nke ya, mmụba ụba site na nzaghachi nrụgide siri ike na ọnọdụ ndị ọzọ.

Site na omume, ụmụaka, ndị ntorobịa, na ndị toworo eto nwere nsogbu mmụọ na akparamaagwa nwekwara ike ịnwe usoro ọgwụgwọ na-adịghị mma dịka ị smokingụ sịga, ị abuseụ ọgwụ ọjọọ, ị oụbiga mmanya ókè, na nwoke idina nwoke. Omume ndị a, na mgbakwunye na nzaghachi na-arịwanye elu, nwere ike itinye ha n'ọnọdụ dị elu maka ịmepụta ọnọdụ ụfọdụ.

Ihe nyocha ahụ kwuru

Nnyocha a na-eme n'oge na-abụghị nke ọmụmụ CDC-Kaiser achọpụtawo mmetụta nke ụdị trauma ndị ọzọ na nwata, yana ihe nwere ike iduga nsonaazụ ka mma maka ndị ahụ ekpughere. Ọ bụ ezie na nyocha dị ukwuu na-elekwasị anya na trauma anụ ahụ na ọnọdụ ahụike na-adịghị ala ala, ọtụtụ ọmụmụ ihe na-enyocha njikọ dị n'etiti nchekasị nke uche dịka ihe na-ebu amụma maka ọrịa na-adịghị ala ala n'oge ndụ.

Dịka ọmụmaatụ, nnyocha e bipụtara na magazin Clinical na Experimental Rheumatology na 2010 nyochare ọnụego fibromyalgia na ndị lanarịrị Oké Mgbukpọ ahụ, na-atụle etu ndị ọzọ lanarịrịnụ ga-esi nwee ọnọdụ megide otu njikwa ndị ọgbọ ha. Ndị lanarịrị Oké Mgbukpọ ahụ, nke akọwapụtara na ọmụmụ a dịka ndị bi na Europe n'oge ọrụ Nazi, nwere ike karịa fibromyalgia okpukpu abụọ karịa ndị ọgbọ ha.

Ọnọdụ ndị dị a mayaa nwere ike ịmalite n'ihi nsogbu nwatakịrị? Nke ahụ amachaghị nke ọma ugbu a. Ọtụtụ ọnọdụ - ọkachasị nsogbu nhụjuanya na ọrịa autoimmune - enweghị otu ihe kpatara ama, mana ọtụtụ ihe akaebe na-atụ aka na ACE dị ka ọrụ dị mkpa na mmepe ha.

Maka ugbu a, enwere njikọ ụfọdụ doro anya na PTSD na fibromyalgia. Ọnọdụ ndị ọzọ ejikọtara na ACE nwere ike ịgụnye ọrịa obi, isi ọwụwa na isi ọwụwa, ọrịa kansa akpa ume, ọrịa na-egbochi ume ume (COPD), ọrịa imeju, ịda mbà n'obi, nchekasị, na ọbụna nsogbu ụra.

Nso n'ụlọ

Maka m, ụdị nyocha a na-atọkarị ụtọ ma bụrụkwa nke onwe. Dị ka onye lanarịrị mmegbu na nleghara anya na nwata, enwere m ezigbo akara ACE - 8 si na o kwere omume 10. M na-ebikwa n'ọtụtụ ọnọdụ ahụike na-adịghị ala ala, gụnyere fibromyalgia, usoro ogbu na nkwonkwo ụmụaka, na ụkwara ume ọkụ, ịkpọ aha ole na ole. , nke nwere ike ọ gaghị enwe nsogbu na nsogbu m nwetara mgbe m na-etolite. Mụ na PTSD na-ebikwa n'ihi mmetọ ahụ, ọ nwere ike ịbụ ihe niile gụnyere.

Ọbụna dị ka okenye, na ọtụtụ afọ mgbe m kwụsịrị ịkpọtụrụ onye na-emegbu m (nne m), m na-enwekarị nchekasị. Anọ m na-eche nche nke ọma na gburugburu m, na-eme mgbe niile ka m mara ebe ụzọ mpụ dị. Ana m ewere obere nkọwa nke ndị ọzọ nwere ike ọ gaghị, dị ka egbugbu ma ọ bụ scars.

Mgbe ahụ enwere nlọghachi azụ. Ihe na-akpalite nwere ike ịdị iche, na ihe nwere ike ịkpalite m otu oge nwere ike ọ gaghị ebute m na nke ọzọ, yabụ ọ ga-esi ike ịtụ anya. Akụkụ ezi uche dị na ụbụrụ m na-ewe oge iji nyochaa ọnọdụ ahụ ma chọpụta na ọ dịghị ihe egwu dị nso. Akụkụ ụbụrụ m PTSD metụtara ụbụrụ m na-ewe ogologo oge iji chọpụta nke ahụ.

Ka ọ dị ugbu a, ana m echeta nke ọma n'ụzọ ndapụta mmejọ, ruo n'ókè nke na m nwere ike ịnụ isi na-esi isi n'ọnụ ụlọ ebe mmetọ ahụ mere ma ọ bụ nwee mmetụta nke iti ihe. Ahụ m niile na-echeta ihe niile gbasara otu esi eme ihe nkiri ndị a ebe ụbụrụ m na-eme ka m cheta ha ugboro ugboro. Mwakpo nwere ike were ụbọchị ma ọ bụ awa iji gbakee.

Tụle na ngụkọta-ahu omume a psychological omume, ọ na-esiri m ike ịghọta otú ibi site na trauma nwere ike imetụta ihe karịrị nanị uche gị ike.

Mmachi nke njirisi ACE

Otu nkatọ banyere njirisi ACE bụ na ajụjụ a pere aka. Dịka ọmụmaatụ, na ngalaba gbasara mmegbu na mwakpo mmekọahụ, iji zaa ee, onye mmejọ ahụ kwesịrị ịdịkarịa ala afọ ise karịa gị, ọ ga-anwawokwa ma ọ bụ metụ ya aka. Ihe iseokwu ebe a bụ na ọtụtụ ụdị mmetọ ụmụaka na-eme na mpụga mmachi ndị a.

Enwekwara ọtụtụ ụdị ahụmịhe adịghị mma nke ndị ACE na-agụ ugbu a, dị ka ụdị mmegbu nke usoro (dịka ọmụmaatụ, ịkpa ókè agbụrụ), ịda ogbenye, na ibi ndụ na ọrịa na-adịghị ala ala ma ọ bụ nke na-agwụ ike dị ka nwatakịrị.

Karịa nke ahụ, ule ACE anaghị etinye ahụmịhe ụmụaka na-adịghị mma na ọnọdụ ya na nke ziri ezi. N'agbanyeghị ikpughe na trauma, egosila na ịnweta mmekọrịta mmekọrịta na obodo nwere ike ịnwe mmetụta na-adịgide adịgide na ahụike na ahụike.

Echere m na mụ agbanweela nke ọma n'agbanyeghị na o siiri m ike n'oge m bụ nwata. M tolitere pụtara na enweghị m obodo na-abụghị ezinụlọ m. Otú ọ dị, ihe m nwere bụ nne nne ochie nke lekọtara m anya dị egwu. Katie Mae nwụrụ mgbe m bụ 11 site na nsogbu nke ọtụtụ sclerosis. Otú ọ dị, ọ bụ m bụ onye ahụ ruo mgbe ahụ.

Ogologo oge tupu m daa ọrịa na-arịa ọrịa na-adịghị ala ala, Katie Mae bụ onye ọ bụla n'ime ezinụlọ m na-atụ anya ịhụ. Mgbe m dara ọrịa, ọ dị ka anyị abụọ ànyị ghọtara ibe anyị n ’ọkwa nke onye ọzọ na-agaghị aghọta. Ọ gbara m ume, nye m ohere dịtụ mma, ma zụlite agụụ maka ndụ m niile maka mmụta na-enyere m aka taa.

N'agbanyeghị nsogbu ndị m na-eche ihu, na-enweghị nne nne m enweghị obi abụọ ọ bụla na otu m si ahụ ma hụ ụwa ga - adị iche - na ọtụtụ ihe na - adịghị mma.

Iguzogide ACE na ọnọdụ nlekọta

Ọ bụ ezie na nyocha dị mkpa iji kọwaa n'ụzọ zuru ezu mmekọrịta dị n'etiti ACE na ọrịa na-adịghị ala ala, enwere usoro ndị dọkịta na ndị mmadụ n'otu n'otu nwere ike ịme iji nyochaa akụkọ gbasara ahụike n'ụzọ zuru oke.

Maka ndị na-ebido, ndị na-ahụ maka ahụike nwere ike ịmalite ịjụ ajụjụ gbasara mmerụ ahụ na nke uche n'oge gara aga n'oge nleta ọ bụla - ma ọ bụ, ka mma, n'oge nleta ọ bụla.

"A naghị akwụ ụgwọ nlebara anya zuru oke n'ụlọ ọgwụ maka ihe omume ụmụaka na otu ha si emetụta ahụike," ka Cyrena Gawuga, PhD kwuru, bụ onye dere akwụkwọ nyocha nke 2012 gbasara mmekọrịta dị n'etiti nrụgide ndụ n'oge yana ọrịa mgbu na-adịghị ala ala.

“Basic scales dị ka ACE ma ọ bụ ọbụna naanị na-ajụ nwere ike ime ka esemokwu dị oke mkpa - ịghara ịkọwa maka ọrụ mgbochi na-adabere na akụkọ ihe mere eme na mgbaàmà. ” Gawuga kwukwara na a ka nwere nyocha ọzọ achọrọ iji mụọ otú ọnọdụ akụ na ụba na mmadụ ga-esi weta ụdị ACE ọzọ.

Agbanyeghị, nke a pụtakwara na ndị na-enye ọrụ kwesịrị ịbụ ndị a gwara ka ha nwee nsogbu iji nyere ndị na-egosiputa ahụmịhe ụmụaka aka ọjọọ.

Maka ndị dị ka m, nke a pụtara ịbụ onye na-emeghe ihe banyere ihe ndị anyị gabigara dịka ụmụaka na ndị ntorobịa, nke nwere ike ịbụ ihe ịma aka.

Dị ka ndị lanarịrị, ihere na-emekarị anyị banyere mmetọ anyị nwetara ma ọ bụ ọbụna otu anyị si meghachi omume na trauma. Ana m emeghe nke ọma banyere mmejọ m n'ime obodo m, mana ekwesịrị m ikweta na anaghị m ekpughere ya nke ukwuu na ndị ọrụ ahụike m na mpụga ọgwụgwọ. Ikwu okwu banyere ahụmịhe ndị a nwere ike imeghe ohere maka ajụjụ ndị ọzọ, ndị ahụ ga-esikwa ike ijikwa.

Dịka ọmụmaatụ, na ọkwa ọhụụ na-adịbeghị anya, a jụrụ m ma enwere ike imebi ọkpụkpụ azụ m na ihe ọ bụla. Azara m n'eziokwu na ee, wee kọwaa nke ahụ. Inwe ihe kọwaara m ihe merenụ mere ka m gaa ebe mmetụta uche siri ike m nọ, ọkachasị mgbe m chọrọ inwe ike n ’ime ụlọ nyocha.

Achọpụtara m na itinye uche n'ihe nwere ike inyere m aka ịchịkwa nkụda mmụọ. Ntughari uche bara uru ma egosiputa ya ma nyere gi aka idozi obi. Ngwa kachasị amasị m maka nke a bụ Buddhify, Headspace na Calm - nke ọ bụla nwere nnukwu nhọrọ maka ndị mbido ma ọ bụ ndị ọrụ toro eto. Buddhify nwekwara njirimara maka mgbu na ọrịa na-adịghị ala ala nke mụ onwe m na-ahụ oke enyemaka.

Kedu ihe na-esote?

N'agbanyeghi oghere di na njirisi ejiri tụọ ACE, ha na-anọchi anya okwu ahụike ọha na eze. Ozi ọma ahụ bụ na, n'ozuzu, ACE bụ ihe a na-egbochi egbochi.

na-atụ aro usoro dị iche iche na-etinye ụlọ ọrụ na-egbochi mgbochi ime ihe ike, ụlọ akwụkwọ, na ndị mmadụ n'otu n'otu iji nyere aka lebara anya ma gbochie mmegbu na nleghara anya na nwata.

Dị ka iwulite gburugburu ebe nchekwa na nkwado maka ụmụaka dị mkpa iji gbochie ACE, ịkwado nsogbu nke ịnweta ahụ ike na anụ ahụ dị oke mkpa iji gwa ha okwu.

Mgbanwe kasịnụ nke kwesiri ime? Ndị ọrịa na ndị na-enye ọrụ ga-eleba anya na ahụmịhe ụmụaka mgbe ha bụ ụmụaka. Ozugbo anyị mere nke ahụ, anyị ga-enwe ike ịghọta njikọ dị n'etiti ọrịa na trauma ka mma - yana ikekwe gbochie nsogbu ahụike maka ụmụ anyị n'ọdịnihu.

Kirsten Schultz bụ onye edemede si Wisconsin bụ onye na-ama aka gbasara ụkpụrụ nwoke na nwanyị. Site na ọrụ ya dị ka ọrịa na-adịghị ala ala na onye nkwarụ nkwarụ, ọ nwere aha ọma maka ịkwatu ihe mgbochi ma jiri nlezianya na-akpata nsogbu bara uru. N'oge na-adịbeghị anya, ọ malitere Chronic Sex, nke na-ekwupụta n'ihu ọha banyere ọrịa na nkwarụ na-emetụta mmekọrịta anyị na onwe anyị na ndị ọzọ, gụnyere - ị chere ya - mmekọahụ! Nwere ike ịmụtakwu banyere Kirsten na Chronic Sex Chronicsex.org ma soro ya gawa Twitter.