Ọbara mgbali elu - ndị okenye

Ọbara bụ ọ̀tụ̀tụ̀ nke ike a na-amanye mgbidi akwara gị ka obi gị na-awụpụ ọbara n’ahụ́ gị. Obara mgbali bu okwu eji ako oke obara.

Ọbara mgbali elu a na-agwọghị nwere ike ibute ọtụtụ nsogbu ahụike. Ndị a gụnyere ọrịa obi, ọrịa strok, ọdịda akụrụ, nsogbu anya, na nsogbu ahụike ndị ọzọ.

A na-enye ọgụgụ ọbara dị ka ọnụọgụ abụọ. Nọmba kacha elu ka akpọrọ ọbara mgbali systolic. A na-akpọ nọmba nke ala ala mgbali elu nke diastolic. Dịka ọmụmaatụ, 120 karịrị 80 (edere dị ka 120/80 mm Hg).

Otu ma ọ bụ nọmba abụọ a nwere ike ịdị elu. (Mara: Nọmba ndị a metụtara ndị na-anaghị a medicinesụ ọgwụ maka ọbara mgbali na ndị na-arịa ọrịa.)

• Nkịtị ọbara mgbali bụ mgbe ọbara mgbali gị dị ala karịa 120/80 mm Hg ọtụtụ oge.
• Ọbara mgbali elu (ọbara mgbali elu) bụ mgbe otu ma ọ bụ abụọ nke ọbara mgbali elu gị dị elu karịa 130/80 mm Hg ọtụtụ oge.
• Ọ bụrụ na ọbara mgbali elu dị n’agbata 120 na 130 mm Hg, na ọnụ ọgụgụ ọbara mgbali elu erughị 80 mm Hg, a na-akpọ ya ọbara mgbali elu.

Ọ bụrụ na ị nwere nsogbu obi ma ọ bụ akụrụ, ma ọ bụ na ị nwere ọrịa strok, dọkịta gị nwere ike ịchọ ka ọbara mgbali gị dị ala karịa nke ndị na-enweghị ọnọdụ ndị a.

Ọtụtụ ihe nwere ike imetụta ọbara mgbali, gụnyere:

• Oke mmiri na nnu ị nwere n’ime ahụ gị
• Ọnọdụ nke akụrụ gị, usoro ụjọ gị, ma ọ bụ arịa ọbara
• Mkpụrụ hormone gị

O yikarịrị ka a ga-agwa gị ọbara mgbali elu gị dị elu ka ị na-eme agadi. Nke a bụ n'ihi na arịa ọbara gị na-esi ike ka ị na-eto. Mgbe nke ahụ mere, ọbara mgbali elu gị na-arị elu. Ọbara mgbali elu na-eme ka ohere ị nwere ọrịa strok, nkụchi obi, nkụda obi, ọrịa akụrụ, ma ọ bụ ọnwụ ngwa ngwa nwee.

Have nwere nsogbu dị elu nke ọbara mgbali elu ma ọ bụrụ na:

• Ndi Afrika Afrika
• Ndi buru oke ibu
• Na-enwe nchekasị ma ọ bụ nchegbu
• Rinkụọ mmanya na-egbu egbu (ihe karịrị 1 na-a drinkụ kwa ụbọchị maka ụmụ nwanyị na ihe karịrị mmanya abụọ kwa ụbọchị maka ụmụ nwoke)
• Rie nnu nke ukwuu
• Nwee akụkọ ihe mere eme nke ezinụlọ banyere ọbara mgbali elu
• Nwee ọrịa shuga
• Anwụrụ ọkụ

Ọtụtụ mgbe, a naghị ahụ ihe kpatara ọbara mgbali elu. A na-akpọ nke a ọbara mgbali elu dị mkpa.

Ọbara mgbali elu nke ọnọdụ ahụike ọzọ ma ọ bụ ọgwụ ọzọ ị na-ewere na-akpọ ọbara mgbali elu nke abụọ. Secondary ọbara mgbali nwere ike ịbụ n'ihi na:

• Ọrịa akụrụ na-adịghị ala ala
• Ọrịa nke gland adrenal (dị ka pheochromocytoma ma ọ bụ Cushing syndrome)
• Hyperparathyroidism
• Ime ime ma ọ bụ preeclampsia
• Ọgwụ dịka ọgwụ mgbochi ọmụmụ, ọgwụ nri, ụfọdụ ọgwụ oyi, ọgwụ mgbochi, ọgwụ corticosteroid, ụfọdụ ọgwụ mgbochi, na ọgwụ ụfọdụ eji agwọ kansa
• Wara warara akwara na-enye ọbara akụrụ (gbasara akụrụ stenosis)
• Obere ụra apnea (OSA)

Ọtụtụ oge, enweghi mgbaàmà ọ bụla. Maka ọtụtụ ndị mmadụ, a na-ahụ ọbara mgbali elu mgbe ha letara onye na-elekọta ahụike ha ma ọ bụ lelee ya ebe ọzọ.

Ebe ọ bụ na enweghị mgbaàmà ọ bụla, ndị mmadụ nwere ike ibute ọrịa obi na nsogbu akụrụ n'amaghị na ha nwere ọbara mgbali elu.

Ọrịa ọbara mgbali ọjọọ bụ ụdị dị egwu nke ọbara mgbali elu. Mgbaàmà nwere ike ịgụnye:

• Oké isi ọwụwa
• Ọgbọ na ọgbụgbọ
• Mgbagha
• Ọhụụ gbanwere
• Ọbara imi

Earlychọpụta ọbara mgbali elu n’oge nwere ike inye aka igbochi ọrịa obi, ọrịa strok, nsogbu anya, na ọrịa akụrụ na-adịghị ala ala.

Onye na-enye gị ga-atụle ọbara mgbali elu gị ọtụtụ oge tupu ọ chọpụta na ị nwere ọbara mgbali elu. Ọ dị njọ ka ọbara mgbali elu gị dị iche dabere na oge nke ụbọchị.

Ndị okenye niile toro afọ iri na asatọ kwesịrị ịbara ọbara mgbali elu ha kwa afọ. Enwere ike ịdị na-atụ ọtụtụ ugboro maka ndị nwere akụkọ ihe mere eme nke ịgụ ọbara mgbali elu ma ọ bụ ndị nwere ihe egwu maka ọbara mgbali elu.

Ọgụgụ ọbara na-agụ n'ụlọ nwere ike ịbụ ọkwa dị mma nke ọbara mgbali gị ugbu a karịa nke ndị a na-ewere n'ọfịs nke onye na-eweta gị.

• Gbalia ihu na inwetara ihe nlere obara obara nke oma. Okwesiri inwe akwa kwesiri ekwesi na ntaneti dijital.
• Mụọ ọrụ na onye na-eweta gị iji hụ na ị na-ewere ọbara mgbali gị n'ụzọ ziri ezi.
• Ikwesiri izu ike ma nọdụ ala ruo ọtụtụ minit tupu ịmalite ịgụ ihe.
• Weta nlele ụlọ gị na nhọpụta gị ka onye na-eweta gị nwere ike ijide n'aka na ọ na-arụ ọrụ ọfụma.

Onye na-enye gị ga-eme nyocha nke anụ ahụ iji chọpụta ihe ịrịba ama nke ọrịa obi, mmebi nke anya, na mgbanwe ndị ọzọ na ahụ gị.

Enwere ike ịme ule ịchọ:

• Nnukwu ọkwa cholesterol
• Ọrịa obi, na-eji nyocha dịka echocardiogram ma ọ bụ electrocardiogram
• Ọrịa akụrụ, na-eji nyocha ndị dị ka ogwe ọgwụ metabolic na urinalysis ma ọ bụ ultrasound nke akụrụ

Ebumnuche nke ọgwụgwọ bụ iji belata ọbara mgbali gị ka ị nwee obere nsogbu nsogbu ahụike nke ọbara mgbali elu kpatara. Gị na onye na-eweta gị kwesịrị isetịpụrụ gị ebumnuche ọbara mgbali.

Mgbe ọ bụla ị na-eche maka ọgwụgwọ kacha mma maka ọbara mgbali elu, gị na onye na-eweta gị kwesịrị ịtụle ihe ndị ọzọ dịka:

• Afọ gị
• Ọgwụ ị na-a .ụ
• Ihe ize ndụ gị nke mmetụta sitere na ọgwụ ndị nwere ike ime
• Ọnọdụ ahụike ndị ọzọ ị nwere ike ịnwe, dịka akụkọ banyere ọrịa obi, ọrịa strok, nsogbu akụrụ, ma ọ bụ ọrịa shuga

Ọ bụrụ na ọbara mgbali gị dị n’agbata 120/80 na 130/80 mm Hg, ị buliela ọbara mgbali elu.

• Onye na-eweta gị ga-akwado mgbanwe mgbanwe ndụ iji weta ọbara mgbali gị na ọkwa nkịtị.
• A naghị eji ọgwụ eme ihe n'oge a.

Ọ bụrụ na ọbara mgbali gị dị elu karịa 130/80, mana dị ala karịa 140/90 mm Hg, ị nwere ọkwa mgbali elu nke mbụ. Mgbe ị na-eche maka ọgwụgwọ kacha mma, gị na onye na-eweta gị kwesịrị ịtụle:

• Ọ bụrụ na ịnweghị ọrịa ndị ọzọ ma ọ bụ ihe egwu dị na ya, onye na - eweta gị nwere ike ịkwado mgbanwe ndụ wee megharịa nha ahụ mgbe ọnwa ole na ole gachara.
• Ọ bụrụ na ọbara mgbali gị dị elu karịa 130/80, mana dị ala karịa 140/90 mm Hg, onye na-eweta gị nwere ike ịkwado ọgwụ iji gwọ ọbara mgbali elu.
• Ọ bụrụ na ị nwere ọrịa ndị ọzọ ma ọ bụ ihe ndị nwere ike ịkpata nsogbu, onye na-eweta ọrụ gị nwere ike bido ị medicinesụ ọgwụ n’otu oge na-agbanwe ndụ ya.

Ọ bụrụ na ọbara mgbali gị dị elu karịa 140/90 mm Hg, ị nwere ọkwa ọbara mgbali elu nke abụọ. O yikarịrị ka onye na-eweta gị ga - amalite gị na ọgwụ ma kwado mgbanwe mgbanwe ndụ.

Tupu ị mee nchoputa ikpeazụ banyere ma ọ bụ ọbara mgbali elu ma ọ bụ ọbara mgbali elu, onye na-eweta gị kwesịrị ịrịọ ka ị tụọ ọbara mgbali gị n'ụlọ, n'ụlọ ahịa ọgwụ gị, ma ọ bụ ebe ọzọ na-abụghị ụlọ ọrụ ha ma ọ bụ ụlọ ọgwụ.

AGBANWE AGBANWE

Nwere ike ịme ọtụtụ ihe iji nyere aka ịchịkwa ọbara mgbali gị, gụnyere:

• Rie nri na-edozi obi, tinyere potassium na eriri.
• Na-a plentyụ nnukwu mmiri.
• Mee ma ọ dịkarịa ala minit 40 iji mega ahụ mmega ahụ nke ọma ma ọ dịkarịa ala 3 ruo ụbọchị 4 n'izu.
• Ọ bụrụ na ị youụ sịga, kwụsị ya.
• Debe mmanya ole ị na-a toụ ruo otu iko mmanya kwa ụbọchị maka ụmụ nwanyị, yana ụbọchị abụọ maka ụmụ nwoke ma ọ bụ obere.
• Debe oke sodium (nnu) ị na-eri. Chọsie ihe na-erughị 1,500 mg kwa ụbọchị.
• Belata nrụgide. Gbalịa izere ihe ndị na-eme ka ị na-echegbu onwe gị, ma gbalịa ịtụgharị uche ma ọ bụ yoga ka ị ghara inwe nchekasị.
• Nọgide na ahụ ike dị arọ.

Onye na-enye gị ọrụ nwere ike inyere gị aka ịchọta ihe omume maka ifelata, ịkwụsị ị weightụ sịga na imega ahụ.

Nwekwara ike ịdegara onye na-eri nri, onye nwere ike inyere gị aka ịhazi usoro nri ga-adịrị gị mma.

Ego ole ka ọbara mgbali elu gị kwesịrị ịdị na ọkwa ole ịkwesịrị ịmalite ịgwọ ọrịa dị iche iche, dabere na afọ gị na nsogbu ahụike ọ bụla ị nwere.

Ọgwụ maka ọgwụgwọ

Ọtụtụ oge, onye na-eweta gị ga-ebu ụzọ nwalee mgbanwe ndụ, ma lelee ọbara mgbali elu gị ugboro abụọ ma ọ bụ karịa. Ọgwụ nwere ike bido ma ọ bụrụ na ọnụọgụ ọbara gị dị ma ọ bụ karịa ọkwa ndị a:

• Nọmba dị elu (systolic pressure) nke 130 ma ọ bụ karịa
• Nọmba ala (nsogbu diastolic) nke 80 ma ọ bụ karịa

Ọ bụrụ na ị nwere ọrịa shuga, nsogbu obi, ma ọ bụ akụkọ ihe mere eme nke ọrịa strok, enwere ike ịmalite ọgwụ na obere ịgụ ọbara mgbali. Ebumnuche ọbara mgbali a na-ejikarị eme ihe maka ndị nwere nsogbu ahụike ndị a dị n'okpuru 120 na 130/80 mm Hg.

E nwere ọtụtụ ọgwụ dị iche iche iji gwọọ ọbara mgbali elu.

• Ọtụtụ mgbe, otu ọgwụ ọbara mgbali nwere ike ọ gaghị ezuru ịchịkwa ọbara mgbali gị, ị nwekwara ike ị drugsụ ọgwụ abụọ ma ọ bụ karịa.
• Ọ dị ezigbo mkpa ka ị nara ọgwụ enyere gị.
• Ọ bụrụ na ị nwere mmetụta dị iche iche, dọkịta gị nwere ike dochie anya ọgwụ dị iche.

Ọtụtụ oge, ọbara mgbali elu nwere ike ijikwa ọgwụ na mgbanwe ndụ.

Mgbe ọbara na-adịghị achịkwa nke ọma, ị nọ n'ihe ize ndụ maka:

• Ọbara ọgbụgba si na aorta, nnukwu arịa ọbara nke na-enye ọbara afọ, pelvis, na ụkwụ
• Ọrịa akụrụ na-adịghị ala ala
• Obi na nkụchi obi
• Ọrịa na-adịghị mma na ụkwụ
• Nsogbu na ọhụ gị
• Ọkụ

Y’oburu n’inwe obara mgbali, gi na onye n’enye gi gha enyocha ya oge nile.

Ọ bụrụgodi na ịchọpụtaghị na ị nwere ọbara mgbali elu, ọ dị mkpa ka ị nyochaa ọbara mgbali elu gị mgbe ị na-elele anya oge niile, ọkachasị ma ọ bụrụ na onye ezinụlọ gị nwere ma ọ bụ nwee ọbara mgbali elu.

Kpọọ onye na-enye gị ọrụ ozugbo ọ bụrụ na nlekota ụlọ na-egosi na ọbara mgbali gị ka dị elu.

Imirikiti mmadụ nwere ike igbochi ọbara mgbali elu site na ịgbaso mgbanwe ndụ ndị ezubere iji weta ọbara mgbali.

Ọbara mgbali elu; HBP

• Ndị na-egbochi ACE
• Angioplasty na stent - obi - nhapu
• Antiplatelet ọgwụ - P2Y12 inhibitors
• Pụ Ọgwụ Aspirin na ọrịa obi
• Butter, majarin, na mmanụ oriri
• Cholesterol na ndụ
• Rollingchịkwa ọbara mgbali elu gị
• Ọrịa anya nlekọta
• Ọrịa shuga - igbochi nkụchi obi na ọrịa strok
• Ọrịa shuga - ilekọta ụkwụ gị
• Nnyocha na ọrịa shuga
• A kọwara abụba ndị na-eri nri
• Ndụmọdụ nri ngwa ngwa
• Mwakpo obi - nhapu
• Ọrịa obi - ihe egwu
• Obi odida - ihapu
• Mgbu obi - mmiri na diuretics
• Obi mgbawa - nlekota ulo
• Obi mgbawa - ihe ị ga-ajụ dọkịta gị
• Ọbara mgbali elu - ihe ị ga-ajụ dọkịta gị
• Otu esi agu aha nri
• Akụrụngwa cardioverter defibrillator - ihapu
• Akụrụ mwepụ - nhapu
• Nri obere nnu
• Nri Mediterranean
• Pịnye ụdị ọrịa shuga abụọ - ihe ị ga-ajụ dọkịta gị

• Nlekota obara obara
• Ọbara na-adịghị agwọ ọrịa
• Ndụ na-agbanwe
• Kụrie nri
• Nnwale ọbara mgbali elu
• Nyocha ọbara mgbali
• Ọbara mgbali

Tù Na-ahụ Maka Ọrịa Shuga nke America. 10. Ọrịa obi na njikwa ihe egwu: ụkpụrụ nke nlekọta ahụike na ọrịa shuga-2020. Ọrịa shuga. 2020; 43 (Suppl 1): S111-S134. PMID: 31862753 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31862753/.

Arnett DK, Blumenthal RS, Albert MA, et al. Ntughari Ntuziaka 2019 ACC / AHA maka mgbochi mbụ nke ọrịa obi: mkpesa nke American College of Cardiology / American Heart Association Task Force on Clinical Guidelines. Mgbaghari. 2019; 140 (11); e596-e646. PMID: 30879355 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30879355/.

James PA, Oparil S, Carter BL, et al. Ọgwụgwọ Ntuziaka sitere na 2014 maka ihe akaebe maka njikwa ọbara mgbali elu na ndị okenye: akụkọ sitere n'aka ndị otu kọmitii a họpụtara na Kọmitii Na-ahụ Maka Mba asatọ (JNC 8) JAMA. 2014; 311 (5): 507-520. PMID: 24352797 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24352797/.

Meschia JF, Bushnell C, Boden-Albala B, et al; Mgbe ahụ American Heart Association Stroke Council; Council na Cardiovascular na Stroke Nọọsụ; Council na Clinical Cardiology; Council na-arụ ọrụ Genomics na Translational Biology; Kansụl na ọbara mgbali elu. Ntuziaka maka mgbochi mbụ nke ọrịa strok: nkwupụta maka ndị ọkachamara ahụike sitere na American Heart Association / American Stroke Association. Ọkụ. 2014; 45 (12): 3754-3832. PMID: 25355838 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25355838/.

Victor RG. Ọbara mgbali elu nke usoro: usoro na nyocha. Na: Zipes DP, Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Braunwald E, eds. Ọrịa Obi Braunwald: Akwụkwọ ọgụgụ nke Ọgwụ Ọrịa Cardiovascular. Nke 11. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019: isi 46.

Victor RG, Libby P. Usoro mgbali elu: njikwa. Na: Zipes DP, Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Braunwald E, eds. Ọrịa Obi Braunwald: Akwụkwọ ọgụgụ nke Ọgwụ Ọrịa Cardiovascular. Nke 11. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019: isi 47.

Weber MA, Schiffrin EL, White WB, et al. Usoro nlekọta ahụike nke ụlọ ọrụ maka njikwa ọbara mgbali na obodo: nkwupụta nke American Society of Hypertension na International Society of Hypertension. J Ọrịa Hypertens (Greenwich). 2014; 16 (1): 14-26. PMID: 24341872 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24341872/.

Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al.2017 ACC / AHA / AAPA / ABC / ACPM / AGS / APhA / ASH / ASPC / NMA / PCNA ụkpụrụ nduzi maka mgbochi, nchọpụta, nyocha, na njikwa ọbara mgbali elu na ndị okenye: akụkọ nke American College of Cardiology / American Associationtù Na-ahụ Maka Ndị Ọrụ Na-ahụ Maka Obi na Clinical Practice Guidelines. J Am Coll Cardiol. Na-enweghị nsogbu. 2018; 71 (19): e127-e248. PMID: 29146535 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29146535.

Xie X, Atkins E, Lv J, et al. Nke a Mmetụta nke ọbara mgbali elu na-ebelata obi na akụrụngwa: nyocha usoro nyocha na meta-analysis. Lancet. 2016; 387 (10017): 435-443. PMID: 26559744 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26559744/.