Ụkwara nta akpa ume

Pulmonary ụkwara nta (TB) bụ nje na-efe efe na-efe efe nke metụtara ngụgụ. Ọ nwere ike gbasaa na akụkụ ndị ọzọ.

Nje na-akpata TB akpa ume Mycobacterium ụkwara nta (M ụkwara nta). TB na-efe efe. Nke a pụtara na nje bacteria na-agbasa n'ụzọ dị mfe site na onye bu nje nye onye ọzọ. Cannwere ike ibute TB site na iku ume ikuku site na ụkwara ma ọ bụ zee nke onye ọrịa. Ihe na-akpata ọrịa akpa ume a na-akpọ TB mbụ.

Imirikiti ndị mmadụ na-agbake n'ọrịa TB mbụ na-enweghị ihe akaebe ọzọ nke ọrịa ahụ. Ọrịa ahụ nwere ike ịnọ na-adịghị arụ ọrụ (dormant) ruo ọtụtụ afọ. Na ụfọdụ ndị, ọ na-arụ ọrụ ọzọ (reactivates).

Imirikiti ndị mmadụ na-ebute ihe mgbaàmà nke ọrịa TB butere ọrịa n'oge gara aga. N'ọnọdụ ụfọdụ, ọrịa ahụ na-arụ ọrụ n'ime izu ole ọ gachara ọrịa izizi.

Ndị na-esonụ ndị nọ n'ihe ize ndụ dị ukwuu nke TB na-arụ ọrụ ma ọ bụ reactivation nke TB:

• Ndị okenye
• Mụaka
• Ndị nwere usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ na-esighi ike, dịka ọmụmaatụ n'ihi HIV / AIDS, chemotherapy, ọrịa shuga, ma ọ bụ ọgwụ ndị na-eme ka usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ belata.

Ihe ize ndụ gị maka ịnweta TB na-abawanye ma ọ bụrụ na:

• Na gburugburu ndị nwere TB
• Na-ebi n’ebe obibi ma ọ bụ n’ebe obibi na-adịghị ọcha
• Nwee nri na-edozi ahụ

Ihe ndị a nwere ike ime ka ọnụọgụ TB na ọnụọgụgụ:

• Mmụba nke nje HIV
• Mmụba nke ndị na-enweghị ebe obibi (gburugburu ebe obibi na nri na-edozi ahụ)
• Ọnụnọ nke nje na-eguzogide ọgwụ nke TB

Isi mmalite nke TB anaghị akpata mgbaàmà. Mgbe mgbaàmà nke akpa ume TB ime, ha nwere ike ịgụnye:

• Nsogbu iku ume
• Obi mgbu
• Ughkwara (na-ejikarị imi)
• Cokwara ume ọbara
• Oké ọsụsọ, karịsịa n'abalị
• Ike ọgwụgwụ
• Ahụ ọkụ
• Iwetulata ibu
• Na-efegharị efegharị

Onye nlekọta ahụike ga-eme nyocha anụ ahụ. Nke a nwere ike igosi:

• Mkpịsị aka ma ọ bụ mkpịsị ụkwụ (na ndị nwere ọrịa toro eto)
• Ọrịa lymph zara ma ọ bụ nke dị nro n'olu ma ọ bụ mpaghara ndị ọzọ
• Fluid gburugburu a ngụgụ (pleural effusion)
• Ume ume na-adighi (ụda)

Ule ndị a pụrụ inye iwu gụnyere:

• Bronchoscopy (ule nke na-eji akụrụngwa ele ụzọ ikuku)
• Obi CT i .omi
• Igbe x-ray
• Interferon-gamma weputara ule obara, dika nyocha QFT-Gold iji nwalee oria TB (na-aru oru ma obu oria n'oge gara aga)
• Nyocha Sputum na ọdịbendị
• Thoracentesis (usoro iji wepu mmiri site na oghere dị n'agbata mpụga nke ngụgụ na mgbidi nke obi)
• Ule akpụkpọ tuberculin (nke a na-akpọkwa PPD test)
• Biopsy nke emetụta anụ ahụ (eme adịkarịghị)

Ebumnuche nke ọgwụgwọ bụ iji ọgwụgwọ na-alụso nje TB ọgụ. A na-eji ọtụtụ ọgwụ (ọ na-abụkarị ọgwụ 4) agwọ TB nke na-arụ ọrụ. Onye ahụ na-a theụ ọgwụ ndị ahụ ruo mgbe nyocha ụlọ nyocha gosiri ụdị ọgwụ kacha arụ ọrụ.

Nwere ike ị takeụ ọtụtụ ọgwụ dị iche iche n'oge dị iche iche nke ụbọchị maka ọnwa isii ma ọ bụ karịa. Ọ dị ezigbo mkpa na ị ga-ewere mkpụrụ ọgwụ ahụ otu onye nyere gị siri gwa gị.

Mgbe ndị mmadụ na-a takeaghị ọgwụ ụkwara nta ha ka ha kwesiri, ọrịa ahụ nwere ike isiwanye ike ọgwụgwọ. Nje TB nwere ike bụrụ ihe na - eguzogide ọgwụ. Nke a pụtara na ọgwụ anaghịzi arụ ọrụ.

Ọ bụrụ na mmadụ anaghị ewere ọgwụ niile akọwapụtara dịka enyere ya aka, onye na-eweta ọrụ nwere ike ịchọ ile onye ahụ anya ka ọ na-ewere ọgwụ ndị edepụtara. A na-akpọ usoro a ọgwụgwọ ọgwụgwọ ozugbo. N'okwu a, enwere ike ịnye ọgwụ 2 ma ọ bụ 3 ugboro n'izu.

Ọ nwere ike ịdị mkpa ka ị nọrọ n'ụlọ ma ọ bụ banye n'ụlọ ọgwụ maka izu 2 ruo 4 iji zere ịgbasa ọrịa ahụ na ndị ọzọ ruo mgbe ị gaghịzi efe efe.

Iwu chọrọ onye na-eweta ọrụ gị ka ọ gwa ngalaba na-ahụ maka ahụike TB gị. Ndị otu ahụike gị ga-ahụ na ị nwetara nlekọta kacha mma.

Nwere ike belata nchekasị nke ọrịa site na isonyere otu ndị na-akwado nkwado. Kọrọ ndị ọzọ nwere ahụmịhe na nsogbu niile nwere ike inyere gị aka ịchịkwa njide onwe gị.

Mgbaàmà na-akawanye mma na izu 2 ruo 3 mgbe ịmalite ọgwụgwọ. Igwe x-ray agaghị egosiputa mmezi a ruo mgbe izu ma ọ bụ ọnwa gachara. Outlook dị mma ma ọ bụrụ na a chọpụta TB akpa ume na ọgwụgwọ dị irè malitere ngwa ngwa.

TB nke akpa ume nwere ike ibute mmebi akpa ume na-adịgide adịgide ma ọ bụrụ na anaghị agwọ ya n'oge. Ọ pụkwara igbasa n’akụkụ ahụ ndị ọzọ.

Ọgwụ ndị e ji agwọ TB nwere ike ibute nsonaazụ, gụnyere:

• Mgbanwe n’ọhụụ
• Oroma- ma ọ bụ aja aja na-agba anya mmiri na mmamịrị
• Rash
• Ọrịa imeju

Enwere ike ịnwale ule ọhụụ tupu ịmalite ọgwụgwọ ka onye na-eweta gị nwere ike nyochaa ngbanwe ọ bụla na ahụike nke anya gị.

Kpọọ onye na-eweta gị ma ọ bụrụ:

• Think na-eche ma ọ bụ mara na ekpughere gị TB
• Develop na-etolite mgbaàmà nke TB
• Mgbaàmà gị na-aga n'ihu n'agbanyeghị ọgwụgwọ
• Mgbaàmà ọhụrụ na-etolite

Nkoa a wɔkora wɔn so no ama TB kunkum wɔn ho wɔn ho. A na-eji nyocha anụ ahụ maka TB na ndị nwere nnukwu nsogbu ma ọ bụ na ndị mmadụ nwere ike butere TB, dị ka ndị ọrụ nlekọta ahụike.

Ndị mmadụ ekpughere TB kwesịrị ịnwale ule akpụkpọ ahụ ozugbo enwere ike ma nwee nyocha na-esote n'oge ọzọ, ma ọ bụrụ na nyocha nke mbụ adịghị mma.

Nnwale anụ ahụ pụtara na ị banyela na nje bacteria. Ọ pụtaghị na ị na-arịa ọrịa TB ma ọ bụ na-efe efe. Gwa onye na-enye gị ọrụ gbasara etu ị ga-esi gbochie ịrịa TB.

Ngwa ngwa ọgwụgwọ dị ezigbo mkpa iji gbochie mgbasa nke ndị na-arịa ọrịa TB na ndị na-enwetụbeghị TB.

Mba ụfọdụ nwere nnukwu ọrịa TB na-enye ndị mmadụ ọgwụ mgbochi akpọrọ BCG iji gbochie ụkwara nta. Ma, ịdị irè nke ọgwụ a pere mpe ma ejighị ya na United States maka igbochi TB.

Ndị mmadụ mere BCG ka nwere ike ịnwale anụ ahụ maka TB. Soro ndị na-eweta ọrụ tụlee nsonaazụ nnwale ahụ (ọ bụrụ na ọ dị mma).

TB; Ubkwara nta - akpa ume; Mycobacterium - akpa ume

• Erckwara nta na akụrụ
• Erckwara nta na ngụgụ
• Ụkwara nta, elu - obi x-ụzarị
• Pulmonary nodule - ihu ele obi x-ray
• Pulmonary nodule, naanị ya - CT scan
• Ụkwara nta Miliary
• Erckwara nta nke ngụgụ
• Erythema nodosum metụtara sarcoidosis
• Usoro iku ume
• Ule akpụkpọ ahụ tuberculin

Fitzgerald DW, Sterling TR, Haas DW. Mycobacterium ụkwara nta. Na: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, na Bennett Prinkpụrụ na Omume nke Ọrịa Na-efe Ọrịa. Agba nke 9. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: isi 249.

Hauk L. Ukwara nta: ntuziaka maka nyocha site na ATS, IDSA, na CDC. Dibịa Am Am. 2018; 97 (1): 56-58. PMID: 29365230 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29365230.

Wallace WAH. Usoro iku ume. Na: Cross SS, ed. Ihe omuma nke Underwood. Nke 7. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019: isi 14.